'Nội soi' hóa thạch giống rết khổng lồ dài 3m thời tiền sử

Các chuyên gia mới công bố kết quả nghiên cứu 2 hóa thạch được bảo quản tốt trong đá tại địa điểm hóa thạch Montceau-les-Mines Lagerstätte ở Pháp cho thấy sinh vật thời tiền sử này thuộc chi cuốn chiếu Arthropleura. Loài này sống trong các khu rừng gần đường xích đạo từ 346 triệu đến 290 triệu năm trước, vào cuối kỷ Paleozoi. Ảnh: Mickaël Lhéritier, Jean Vannier and Alexandra Giupponi (LGL-TPE, Université Claude Bernard Lyon 1.

Vào thời điểm đó, bầu khí quyển trên Trái đất giàu oxy. Vì vậy, sinh vật thuộc chi cuốn chiếu Arthropleura có thể phát triển chiều dài cơ thể khoảng 2,6m và nặng khoảng 45 kg. Ảnh: Mickaël Lhéritier (LGL-TPE, Université Claude Bernard Lyon 1) and Vincent Fernandez (ESRF).

Theo các chuyên gia, nghiên cứu 2 hóa thạch cũng chỉ ra sinh vật to lớn thuộc chi cuốn chiếu Arthropleura có những đặc điểm giống loài rết. Ảnh: Lhéritier et al/Science Advances 2024.

Những hình ảnh chụp CT phần đầu của 2 hóa thạch trên cho thấy chúng sở hữu đôi mắt có cuống độc đáo nhô ra từ bên cạnh đầu, râu cong nhẹ và hàm dưới nhỏ giống như rết. Ảnh: Mickaël Lhéritier, Jean Vannier and Alexandra Giupponi (LGL-TPE, Université Claude Bernard Lyon 1.

Từ những đặc điểm này, giới nghiên cứu cho rằng, hóa thạch Arthropleura có thể là họ hàng gần nhất với họ rết. Mặc dù 2 loài này có vẻ ngoài khá giống nhau nhưng chúng đã phân kỳ khoảng 440 triệu năm trước, rất lâu trước khi Arthropleura xuất hiện. Ảnh: Mickaël Lhéritier, Jean Vannier and Alexandra Giupponi (LGL-TPE, Université Claude Bernard Lyon 1.

Do có những điểm khá giống loài rết nên các chuyên gia vô cùng tò mò về sự tiến hóa của loài Arthropleura. Tuy nhiên, đôi mắt của sinh vật này có cuống - đặc điểm chưa từng được nhìn thấy trong họ rết. Ảnh: Mickaël Lhéritier, Jean Vannier and Alexandra Giupponi (LGL-TPE, Université Claude Bernard Lyon 1.

Nhóm nghiên cứu cho hay Arthropleura được cho là loài sinh vật sống trên cạn. Thế nhưng, đặc điểm mắt của loài này giống các loài động vật bán thủy sinh hoặc hoàn toàn thủy sinh như giáp xác. Ảnh: /Handout via REUTERS Purchase Licensing Rights.

Từ đây, các chuyên gia suy đoán, khi còn nhỏ, Arthropleura dành nhiều thời gian ở dưới nước. Do đó, chúng mới có đôi mắt có cuống khi trưởng thành. Ảnh: Lhéritier et al., Sci. Adv. 10, eadp6362 (2024).

Tuy nhiên, đây chỉ là giả định. Các nhà khoa học cho hay sẽ thực hiện các nghiên cứu các mẫu hóa thạch sâu hơn nhằm giải mã quá trình tiến hóa của loài này. Ảnh: Science.org.

Mời độc giả xem video: Argentina: Phát hiện hóa thạch loài khủng long mới. Nguồn: THĐT1.

Tâm Anh (theo LS)