'Nơi vết thương ánh sáng rọi vào' – Cuốn hồi ký tiên phong về Sang chấn Phức tạp

Năm hai tuổi rưỡi, Stephanie theo gia đình rời Malaysia sang định cư tại California. Cha cô – người Malaysia gốc Hoa – luôn ôm giấc mơ Mỹ, cố gắng tạo dựng một cuộc sống hoàn hảo tại San Jose với ngôi nhà xinh đẹp, sân thượng và hồ bơi. Nhưng đằng sau cánh cửa ấy là một tuổi thơ đầy bạo hành.

Stephanie bị cha mẹ bạo hành cả thể chất lẫn tinh thần. Dù cố gắng trở thành một đứa trẻ ngoan ngoãn, cô chỉ nhận lại trách nhiệm chăm sóc chính những người làm tổn thương mình. Những trải nghiệm sang chấn kéo dài từ thời thơ ấu đã dẫn đến C-PTSD – một dạng Rối loạn Căng thẳng Sau Sang chấn đặc biệt, thường bị nhầm lẫn với PTSD thông thường.

Stephanie Foo – một nhà báo, một người Mỹ gốc Malaysia.

Nếu PTSD thường xuất hiện sau một sự kiện đơn lẻ, C-PTSD hình thành từ những sang chấn lặp đi lặp lại trong thời gian dài, như lạm dụng hoặc bỏ rơi từ thời thơ ấu. Tại Việt Nam, gần như chưa có tài liệu hệ thống nào nghiên cứu sâu về căn bệnh này.

Sự phức tạp của một căn bệnh vô hình

Trong cuốn sách, Stephanie vẽ lại những ký ức đau đớn với độ chân thật khiến người đọc nhiều lần phải dừng lại. Cô mô tả rõ tác động sâu rộng của C-PTSD: từ lo âu, rối loạn cảm xúc, chán ghét bản thân, đến việc khó duy trì mối quan hệ, dễ gây hấn, và thậm chí phát triển các mối quan hệ không lành mạnh với chính người đã từng gây tổn thương mình.

Một trong những đặc điểm khiến C-PTSD phức tạp là sự tích tụ liên tục của các tác nhân kích hoạt, cả ở tầng ý thức và tiềm thức. Khi bị bạo hành vì hàng trăm “lỗi lầm”, mọi lỗi lầm đều trở thành mối đe dọa. Khi bị phản bội bởi quá nhiều người, cả thế giới trở nên không đáng tin. Vì vậy, C-PTSD khó chữa hơn PTSD thông thường – không chỉ vì mức độ tổn thương mà còn vì số lượng tác nhân kích hoạt quá lớn và mơ hồ.

Cuốn hồi ký “Nơi vết thương ánh sáng rọi vào”

Stephanie ví việc điều trị như "trát lớp thạch cao trắng lên những lỗ hổng toang hoác trong cốt tủy". Những tổn thương sâu xa từ mối quan hệ với cha mẹ, ông bà – thậm chí được truyền từ những thế hệ từng sống trong chiến tranh và nghèo đói – đã ăn sâu vào tâm thức cô, khiến việc hồi phục trở nên gian nan.

Đi cùng mất mát là hành trình chiến đấu

Stephanie từng thử nhiều phương pháp chữa lành: liệu pháp tâm lý, yoga, thiền định, liệu pháp thần kinh… Có lúc cô nghĩ mình đã ổn, nhưng rồi vẫn chìm vào cảm giác thất bại, như thể là “một phiên bản lỗi”. Với người mắc C-PTSD, việc chấp nhận bản thân bị bệnh đã khó, nhưng hành trình hồi phục còn khó gấp nhiều lần.

Bởi về bản chất, C-PTSD là sang chấn trong mối quan hệ – tức tổn thương xuất phát từ những người lẽ ra phải yêu thương và bảo vệ ta. Điều đó khiến người mắc C-PTSD dễ mất lòng tin ở người khác, và gặp khó khăn trong mọi mối quan hệ xã hội. Họ phải học lại cách mở lòng, chấp nhận sai lầm, và dịu dàng với đứa trẻ bên trong mình – điều tưởng chừng đơn giản nhưng lại như leo núi với họ.

Cuối cùng, Stephanie không chỉ hồi phục mà còn tìm thấy một người chồng yêu thương, một gia đình mới và một cộng đồng đồng cảm. Nhưng không có “phép màu” nào ở đây – đó là thành quả của hành trình dũng cảm đối diện và vượt qua quá khứ đầy rạn vỡ.

Cuốn sách không chỉ là hồi ký cá nhân, mà còn là tài liệu mang tính tiên phong về C-PTSD

Như đoạn kết của một câu chuyện cổ tích, Stephanie Foo không chỉ tái sinh từ đống tro tàn mà còn tìm thấy một người chồng yêu thương, một gia đình ấm áp, và cả một cộng đồng dành cho cô. Nhưng không phải phép màu từ một đáng thần linh nào cả, tất thảy những gì mà cô đạt được đến từ việc cô đã dũng cảm chiến đấu và kiên trì bước qua từng rạn nứt của quá khứ.

Cuốn sách không chỉ là hồi ký cá nhân, mà còn là tài liệu mang tính tiên phong về C-PTSD, đưa một khái niệm y khoa còn xa lạ đến gần hơn với độc giả đại chúng. Sức hút của tác phẩm không chỉ nằm ở nội dung khoa học được trình bày rõ ràng, mà còn ở lối viết đầy chất văn chương. Stephanie Foo không biến cuốn sách thành bản cáo trạng hay cẩm nang lý thuyết khô khan, mà là một bản giao hưởng đau thương, dũng cảm và hồi sinh.

First News Trí Việt