Nơi Vua Hùng dạy dân trồng lúa

Tái hiện cảnh Vua Hùng dạy dân cấy lúa.

PTĐT - Minh Nông là tên gọi vùng đất khởi thủy của nghề nông, xưa thuộc Kẻ Nú hay làng Nú. Phường Minh Nông, thành phố Việt Trì được biết đến là nơi Vua Hùng dạy dân trồng lúa. Ở Minh Nông có đàn Tịch Điền, là nơi tiến hành cúng tế Thần Nông với lễ hội xuống đồng mang đậm bản sắc của cư dân nông nghiệp lúa nước.
Truyền thuyết thờ Hùng Vương kể rằng, xưa kia nhân dân chưa biết cày, cấy làm ra thóc gạo mà chỉ sống dựa vào rễ cây, rau dại, thịt thú rừng. Thấy vùng đất ven sông sau mỗi lần nước dâng, đất đai được phù sa bồi thêm màu mỡ mới gọi dân đến bảo tìm cách đắp bờ giữ nước.Một hôm các con gái Vua Hùng theo dân đi đánh cá bên sông thấy chim từng đàn bay lượn khắp bãi, chợt có một con chim thả bông lúa rơi trên mái tóc một Mị Nương. Nàng đem bông lúa về trình với cha. Vua Hùng bấy giờ cho là điềm lành liền bảo các Mị Nương ra bãi tuốt các bông lúa đó đem về. Mùa Xuân, Vua Hùng cùng con dân đem các hạt ra đồng. Vua xuống bãi, lấy que nhọn chọc lỗ để tra hạt. Khi mạ lên, dân không biết cấy trồng nên Vua Hùng đã nhổ mạ lên, đem tới những tràn ruộng, lội xuống cấy cho dân xem. Các Mị Nương và nhân dân thấy vậy cùng làm theo.Đời sau, nhân dân nhớ công ơn Vua Hùng đã tôn làm ông tổ nghề nông, dựng đàn Tịch Điền quay lưng về hướng Tây Nam ngay trên mỏm đất Vua Hùng ngồi khi dạy dân cấy lúa, đặt kho lương thực trên đồi Lúa, để rạ ở đồi Rơm, đặt tên chợ là Chợ Lú. Với nhận thức sâu sắc về nhiệm vụ bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa đặc sắc thời đại Hùng Vương, đáp ứng nhu cầu của cộng đồng và thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, năm Mậu Tuất 2018, UBND thành phố Việt Trì đã tổ chức khôi phục lễ hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa sau thời gian nghiên cứu một cách toàn diện, có hệ thống về lịch sử, phong tục truyền thống. Phần lễ của lễ hội gồm nghi lễ cáo yết, cúng Thần Nông tiến hành vào ngày 1/3 (tức 14 tháng Giêng).Ngày 15 tháng Giêng là chính hội bao gồm tế lễ, lễ nhập vía Vua Hùng và thực hành diễn xướng cảnh Vua Hùng dạy dân cấy lúa. Cùng với các hoạt động lễ, trong không gian lễ hội cũng diễn ra hoạt động hội với các trò chơi dân gian sôi nổi, thu hút đông đảo người dân và du khách.Việc phục dựng Lễ hội Tịch Điền làng Nú Minh Nông - lễ hội đặc trưng, tiêu biểu của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước, góp phần bảo tồn giá trị di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc trên địa bàn thành phố Việt Trì; bảo tồn các nghi thức lễ hội xuống đồng tiêu biểu của nghề nông, tôn vinh tinh thần cần cù trong lao động, sáng tạo trong cuộc sống của nhân dân đã tạo nên một bản sắc văn hóa riêng trong cuộc sống người dân kinh đô Văn Lang xưa. Từ đó xây dựng, quy hoạch sử dụng đất canh tác, nhằm bảo tồn một số giống lúa truyền thống để gây dựng thành sản phẩm thương mại nông nghiệp phục vụ du lịch, dịch vụ. Đây cũng là cơ sở để sưu tầm, bổ sung hiện vật quý như “hạt lúa thần” tại khu vực làng Lú Minh Nông.Ngày nay, Kẻ Nú - Kẻ Lú ngày xưa, với các địa danh lịch sử như Đồng Lú và Đàn Thần Nông. Tuy nhiên 2 năm trở lại đây, Lễ hội Tịch Điền làng Lú Minh Nông không tổ chức vì vào đúng thời gian chủ động phòng chống dịch bệnh COVID-19 để đảm bảo an toàn trong phòng chống dịch cho người dân.Minh Nông ngày nay đã và đang từng ngày khởi sắc. Ông Nguyễn Quang Chung - Chủ tịch UBND phường Minh Nông cho biết: “Phường hiện có 7 khu dân cư, tổng diện tích tự nhiên 1.053,14 ha với 3.858 hộ/13.303 nhân khẩu. Tỷ lệ hộ nghèo đến hết năm 2020 còn 0,66%; 100% trường học đạt chuẩn quốc gia; tỷ lệ dân số tham gia BHYT là 91,3%.Trong những năm qua, phường được thành phố Việt Trì đầu tư xây dựng nhiều công trình trọng điểm, đường làng, ngõ xóm được bê-tông hóa, hệ thống điện - đường - trường - trạm được xây dựng hoàn chỉnh và khang trang; các thiết chế văn hóa ngày càng được hoàn thiện, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân”. Đến Minh Nông hôm nay, điều dễ dàng nhận thấy, đất và người, quá khứ và hiện tại luôn gắn bó với nhau, để cùng làm nên điều kỳ diệu trong cuộc sống mới hôm nay.

Hạnh Thúy