'Nóng' chuyện tuổi tác trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ

Hai ứng viên Tổng thống lớn tuổi nhất

Cựu Tổng thống Donald Trump vào ngày 14-6 đã tổ chức mừng sinh nhật lần thứ 78 tuổi trong một buổi tiệc tưng bừng cùng hàng nghìn cử tri trung thành ở bang Florida. Buổi tiệc cũng là cột mốc nhắc nhở cử tri nước Mỹ rằng hai ứng cử viên chạy đua vào Nhà Trắng năm nay là những chính trị gia lớn tuổi nhất từng tranh cử chức Tổng thống Mỹ. Tuổi tác, sức khỏe và sự nhạy bén về tinh thần là điều mà không ít cử tri cảm thấy lo ngại đối với cả đương kim Tổng thống Joe Biden - người đã bước sang tuổi 82 lẫn đối thủ của ông cựu Tổng thống Donald Trump dù trẻ hơn nhưng cũng đã bước sang tuổi 78.

Tuổi tác là một vấn đề đối với cả đương kim Tổng thống Joe Biden và cựu Tổng thống Donald Trump, hai ứng cử viên nặng ký nhất trong cuộc bầu cử sắp tới

Các cuộc thăm dò dư luận cũng cho thấy người Mỹ lo lắng về độ tuổi của ông Joe Biden hơn cho dù đương kim Tổng thống từng khẳng định vẫn còn “sung sức và đủ năng lượng” để tái tranh cử. Nếu tái đắc cử, ông Joe Biden sẽ kết thúc nhiệm kỳ thứ hai vào vào tháng 1-2029 ở tuổi 86. Trong khi đó, cựu Tổng thống Donald Trump chỉ trẻ hơn ông Joe Biden 3 tuổi rưỡi và cũng sẽ là Tổng thống lớn tuổi nhất thắng cử nhiệm kỳ thứ hai nếu giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 11 năm nay.

Không biết có phải là ứng cử viên Tổng thống tái tranh cử lớn tuổi nhất từ trước tới nay hay không mà trong suốt quá trình vận động tranh cử, ông Donald Trump không đề cập rõ ràng đến vấn đề tuổi tác của đối thủ Joe Biden. Tuy nhiên, cựu Tổng thống cũng không bỏ lỡ các cơ hội để lợi dụng mọi sai sót trong lời nói của đối thủ năm nay 82 tuổi như mô tả dáng đi chậm chạp, lần vấp ngã hay những lần nói nhầm của đương kim Tổng thống nhằm ám chỉ ông Joe Biden là người không phù hợp với vị trí ông chủ Nhà Trắng tương lai.

Việc Tổng thống Joe Biden nói nhầm hay vấp ngã từng xảy ra không ít lần trong nhiệm kỳ hiện nay bắt đầu từ tháng 1-2021. Mới đây nhất, hồi tháng 5 vừa qua, Tổng thống Joe Biden lại mắc lỗi nhầm lẫn khi gọi nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un là Tổng thống Hàn Quốc trong phát biểu tại buổi vận động tranh cử ở Portola thuộc bang California đông dân nhất nước Mỹ, khiến không ít cử tri đảng Cộng hòa được dịp hả hê.

Những câu hỏi về vấn để tuổi tác từng không ít lần được nêu ra sau khi ông Joe Biden đắc cử Tổng thống vào tháng 11-2020 và ngày càng trở nên thường xuyên hơn trong thời gian chạy đua tranh cử Tổng thống năm 2024, nhất là mỗi khi ông lỡ lời hay gặp vấn đề liên quan tới sức khỏe.

Tuổi tác cũng là vấn đề mà chủ nhân Nhà Trắng hiện nay ít khi đề cập tới. Tổng thống Joe Biden trong một lần nhận được câu hỏi về tuổi tác của mình đã không trả lời trực diện mà yêu cầu cử tri tập trung vào thành tích trong thời gian ông cầm quyền để xem đó như một bằng chứng về sự nhạy bén và sức mạnh của ông trên cương vị người đứng đầu nước Mỹ. Ông Joe Biden cũng mô tả đối thủ Donald Trump là một “mối đe dọa” đối với nền dân chủ và chỉ trích những bài phát biểu đôi khi lan man của đối thủ…

Dù vậy, ở độ tuổi 82, tuổi tác là một vấn đề đối với đương kim Tổng thống Joe trong cuộc chạy đua tái tranh cử. Theo một cuộc thăm dò dư luận do Reuters/Ipsos phối hợp tổ chức vào tháng 2-2024, khoảng 78% số người được hỏi, bao gồm 71% đảng viên Đảng Dân chủ, cho rằng ông Joe Biden đã quá già để làm việc trong chính phủ. Trong khi đó, khoảng 53% số người được hỏi có ý kiến như vậy về ông Donald Trump.

Luật pháp Mỹ hiện không có bất cử quy định nào liên quan tới vấn đề tuổi tác của ứng cử viên Tổng thống hay đương kim Tổng thống cũng như bắt buộc các ông chủ Nhà Trắng phải công khai hồ sơ sức khỏe và y tế của mình. Tuy nhiên, Tổng thống Joe Biden đã công khai hồ sơ sức khỏe và bác sĩ Nhà Trắng khẳng định ông đủ sức khỏe để đảm đương nhiệm vụ.

“Quân bài” tuổi tác

Theo lịch đã được hai ứng cử viên Tổng thống Mỹ “chốt”, hai ông Joe Biden và Donald Trump sẽ tổ chức cuộc tranh luận trực tiếp trên truyền hình vào ngày 27-6 tới. Đây được xem là một bài kiểm tra quan trọng về sức khỏe đối với cả ông Joe Biden và ông Donald Trump khi mà cử tri, dư luận Mỹ không chỉ quan tâm tới cương lĩnh tranh cử, màn đối đáp giữa hai “kỳ phùng địch thủ” mà còn là để “soi” những sai sót trong lời nói như một dấu hiệu cho thấy họ có thể hoàn thành nhiệm vụ lãnh đạo đất nước trong nhiệm kỳ 4 năm tới hay không.

Hiến pháp Mỹ không ngăn hai ông Joe Biden và ông Donald Trump - một người bước sang tuổi 82 và một người 78 tuổi - chạy đua vào Nhà Trắng và ngay cả khi giả sử cả hai đều phù hợp với chức vụ Tổng thống vào thời điểm bầu cử, song không dễ dự đoán điều này khi trong hơn 4 năm nữa, một người 86 tuổi và một người 82 tuổi. Nếu một Tổng thống gặp vấn đề sức khỏe, đó sẽ là một tình thế khó xử với nước Mỹ nếu nhà lãnh đạo cao nhất bị sa sút về sức khỏe tinh thần hoặc thể chất đến mức ảnh hưởng đến khả năng thực hiện chức trách của một nguyên thủ quốc gia - một tư lệnh lực lượng vũ trang nhưng không thừa nhận điều đó hoặc tự nguyện xin rút.

Thực tế lịch sử nước Mỹ cho thấy, các Tổng thống không sẵn lòng từ bỏ quyền lực cho dù họ có bị suy giảm sức khỏe đến đâu, và cơ chế để loại bỏ một đương kim Tổng thống theo quy định tại Tu chính án thứ 25 lại không hề dễ dàng. Tu chính án này yêu cầu Phó Tổng thống và đa số Nội các phải tuyên bố là Tổng thống “không thể thực hiện quyền hạn và nhiệm vụ của mình” - điều mà những người được bổ nhiệm trung thành có thể do dự thực hiện nếu Tổng thống không tự nguyện đồng ý. Ngay cả khi những người này làm như vậy, Tổng thống vẫn có thể kháng cáo lên Quốc hội và cần phải có 2/3 phiếu bầu của cả hai viện Quốc hội Mỹ để thông qua việc loại bỏ một Tổng thống.

Trong nhiệm kỳ Tổng thống của ông Donald Trump, một số thành viên nội các đã từng tính viện dẫn Tu chính án thứ 25 để “lật đổ” ông, nhưng Phó Tổng thống Mike Pence đã từ chối. Tu chính án thứ 25 đưa ra một giải pháp thay thế là lập một ủy ban do Quốc hội thành lập có thể tuyên bố một Tổng thống không thể phục vụ, nhưng các nhà lập pháp nước Mỹ chưa bao giờ thành lập một cơ quan như vậy.

Hai ứng cử viên Tổng thống Mỹ trong cuộc bầu cử tháng 11 tới có sự khác biệt quan điểm, chính sách rất lớn trong nhiều vấn đề đối nội và đối ngoại quan trọng. Thế nên, việc ông Joe Biden hay ông Donald Trump giành chiến thắng để nắm quyền trong 4 năm tới đang được quan tâm sâu sắc tại nước Mỹ cũng như khắp thế giới.

Theo các cuộc thăm dò dư luận mới nhất, tỷ lệ ủng hộ đối với hai ứng cử viên Tổng thống Joe Biden và Donald Trump đang khá sít sao, dù cựu Tổng thống có nhỉnh hơn tại một số bang chiến trường được cho là có thể quyết định cuộc tranh cử vào tháng 11 tới. Với tình thế so kè quyết liệt đó, mọi yếu tố đều có thể được nêu ra, trong đó có vấn đề tuổi tác của hai ứng viên Tổng thống nhiều tuổi nhất trong lịch sử nước Mỹ từ trước tới nay.