Nông dân Ba Lan lao đao vì nguồn cung ngũ cốc Ukraine

Nông dân ở Ba Lan lo lắng rằng ngũ cốc Ukraine dành cho Trung Đông và châu Phi có thể rò rỉ vào thị trường nội địa và bán phá giá ở khu vực nghèo nhất của nước này sau khi lệnh cấm được dỡ bỏ vào tháng 9.

Wiktor Szmulewicz, chủ tịch Hội đồng Phòng Nông nghiệp Quốc gia, cho biết: “Tình hình ngũ cốc Ukraine tràn vào Ba Lan gây ra những thách thức đáng kể cho nông dân của chúng tôi, những người phải cạnh tranh với các sản phẩm nông nghiệp nhập khẩu từ nước ngoài”.

Ảnh minh họa: AFP.

Ngoài ra, việc cạnh tranh với các sản phẩm nông nghiệp được sản xuất theo các tiêu chuẩn, chi phí áp dụng ở Liên minh Châu Âu đã tạo ra một sân chơi không bình đẳng cho nông dân Ba Lan.

Chủ một điểm thu mua gần Hrubieszow, người muốn giấu tên, cho biết ông đã phải trả cho nông dân tới 1.600 zloty mỗi tấn vào năm ngoái và ngay sau vụ thu hoạch, giá ngũ cốc bắt đầu giảm nhanh chóng, tới 50%.

Jan Bieniasz, Giám đốc điều hành của một hợp tác xã nông dân ở làng Laka, cho biết khoảng 80% ngũ cốc xuất khẩu từ Ukraine vào năm 2022 là qua Ba Lan - và phần lớn đã "rò rỉ vào thị trường địa phương, khiến giá giảm. Ông cho biết thêm, ngũ cốc Ukraine ở biên giới rẻ hơn 20% so với ngũ cốc Ba Lan.

Đảng Nhân dân Ba Lan (PSL) cho biết khoảng 1/3 lượng ngũ cốc Ukraine rò rỉ vào Ba Lan, mặc dù điều này còn gây tranh cãi

Ba Lan cho biết sẽ không tiếp tục nhập khẩu ngũ cốc từ Ukraine sau ngày 15/9, khi lệnh cấm trên toàn EU được dỡ bỏ.

Bốn quốc gia EU khác - Romania, Bulgaria, Slovakia và Hungary - cũng đã yêu cầu EU gia hạn lệnh cấm bán các sản phẩm ngũ cốc của Ukraine trong nước cho đến cuối năm nay nhưng cho biết họ để ngỏ khả năng tiếp tục vận chuyển ngũ cốc của Ukraine thông qua các quốc gia này.

Ukraine muốn EU tiếp tục mở các hành lang ngũ cốc cho phép nước này xuất khẩu ngũ cốc qua Ba Lan và các quốc gia thành viên Đông EU khác trong khi tuyến đường Biển Đen bị đóng cửa.

Vụ thu hoạch ngũ cốc năm nay ở Ukraine được dự báo chỉ giảm khoảng 10% so với năm ngoái xuống còn khoảng 60 triệu tấn. Tuy nhiên, việc Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc vào tháng trước và các cuộc tấn công tên lửa sau đó vào các kho chứa ngũ cốc, bao gồm cả cảng Chernomorsk, nơi khoảng 60.000 tấn ngũ cốc bị phá hủy, đã làm giảm nguồn cung và tăng giá.

Oleg Pendzin, Giám đốc điều hành của Câu lạc bộ thảo luận kinh tế ở Kiev, tin rằng những sự kiện này sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến giá ngũ cốc nội địa.

Ông nói, một trong những lý do là dân số của đất nước đã giảm do hậu quả của cuộc di cư lớn của những người chạy trốn khỏi Ukraine, do đó làm giảm nhu cầu ngũ cốc trên thị trường nội địa.

Bên cạnh đó, với dân số 40 triệu người của Ukraine sẽ cần khoảng 18 triệu tấn để đất nước này có thể tự túc hoàn toàn về ngũ cốc. Ông Pendzin nói với Đài phát thanh Ukraine cho đến nay, khoảng 8 triệu người đã rời Ukraine, điều đó có nghĩa là lượng tiêu thụ ngũ cốc trong nước đã giảm xuống còn 13-14 triệu tấn.

Lượng ngũ cốc dư thừa của Ukraine được dự đoán đạt khoảng 45 triệu tấn — nhiều hơn tổng sản lượng ngũ cốc hàng năm của Ba Lan. Điều này có nghĩa là Ukraine phải xuất khẩu phần lớn ngũ cốc của mình. Câu hỏi đặt ra là ở đâu và làm thế nào để đưa ngũ cốc đến tay người tiêu dùng nếu Biển Đen bị chặn và các nước Trung và Đông Âu muốn cấm xuất khẩu qua nước họ.

Trong hội nghị thượng đỉnh NATO-Ukraine gần đây, các tuyến đường mới để xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine đã được thảo luận.

Hiện tại, hầu hết ngũ cốc từ Kiev được xuất khẩu bằng đường bộ và các điểm chính trong quá trình này sẽ là các cảng Baltic, đặc biệt là ở Ba Lan.

Cao ủy Nông nghiệp EU, Janusz Wojciechowski, cho biết EU sẵn sàng xuất khẩu gần như toàn bộ sản lượng nông nghiệp của Ukraine thông qua hành lang đoàn kết, tức là các tuyến đường bộ, đường sắt và đường sông qua lãnh thổ của các nước EU.

Cũng có khả năng tuyến đường biển mới vận chuyển ngũ cốc của Ukraine sẽ đi qua lãnh hải của Romania và Bulgaria. Theo Bloomberg, Romania đã nâng công suất của cảng Constanta cho việc vận chuyển ngũ cốc của Ukraine qua Biển Đen.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết Kiev và Zagreb đã đạt được thỏa thuận về việc xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine qua các cảng của Croatia.

Tuyến đường Baltic mới cho ngũ cốc Ukraine có thể xử lý 25 triệu tấn tại các cảng của Litva, Latvia và Estonia. Tuy nhiên, việc kích hoạt nó đòi hỏi phải có các cơ sở hành chính thích hợp từ phía Ba Lan.

Khánh Vy (Theo DW)