Nông dân Đồng Tháp ứng dụng khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo trong sản xuất

Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là bước đột phá, nền tảng để nông dân Đồng Tháp tiếp tục ứng dụng cuộc cách mạng này có hiệu quả vào sản xuất.

Ông Lê Văn Thủy, nông dân trồng cây thanh long ở ấp Mỹ Khương, xã Mỹ Tịnh An, tỉnh Đồng Tháp tuy cao tuổi nhưng rất sáng tạo trong sản xuất, đã ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật để làm vườn đạt hiệu quả cao. Ông hiện là chủ khu vườn thanh long rộng gần 2 ha, đây là mô hình rất "kiểu mẫu" trong việc ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất theo tiêu chuẩn GAP, năng suất cao, có giá trị xuất khẩu được nhiều người học theo.

Cơ sở chế biến hạt ca cao thành các sản phẩm sôcôla của một nông dân xã Bình Ninh, tỉnh Đồng Tháp

Ông Thủy cho biết, từ năm 2012, được sự khuyến cáo, hướng dẫn của ngành chuyên môn, ông bắt tay vào sản xuất thanh long theo tiêu chuẩn Viet GAP rồi đến Global GAP theo hướng xuất khẩu qua các thị trường khó tính. Mỗi năm, vườn thanh long này được “xử lý” ra trái 3 vụ, cho năng suất từ 50-60 tấn, doanh thu hơn 1 tỷ đồng.

Để trồng thanh long theo tiêu chuẩn GAP thành công, ông Thủy tuân thủ đúng quy trình bón phân, phun thuốc; tuyệt đối không sử dụng phân thuốc hóa học. Đặc biệt, ông còn tự ủ phân hữu cơ từ cá chết, phế phẩm cá để bón thường xuyên cho vườn cây. Vườn thanh long ông không trồng theo kiểu cho leo lên trụ xi măng mà thiết kế cho dây thanh long bò lên hàng rào kim loại. Mô hình này giúp cho thanh long có năng suất cao và ít dịch bệnh, nhất là kiểm soát được chứng bệnh đốm nâu. Khi “xông đèn” cho cây ra hoa trái vụ, ông áp dụng 2 loại bóng đèn led và đèn sợi đốt để tiết kiệm điện mà vẫn cho hiệu quả cao. Toàn bộ khu vườn, người nông dân này đều lắp hệ thống ống gắn vòi tưới nước, phun thuốc trừ sâu bệnh tự động hóa...

Ông Lê Văn Thủy chia sẻ: “Cây thanh long khi sản xuất mình áp dụng kiểu trồng giàn rất mới, phun thuốc, bán phân đều bán công nghiệp hết. Mình còn sản xuất phân hữu cơ đến bón cho cây thì thấy thanh long của mình tốt hơn, bền vững hơn do tuổi thọ cao hơn. Là nông dân mình cũng cố gắng lao động với con để làm sao đóng góp nhiều hơn, là tấm gương tốt cho con em, thế hệ trẻ tiếp bước mình để cho làng xóm, quê hương mình ngày càng phát triển thêm”.

Vườn cây ăn trái ở tỉnh Đồng Tháp cho thu hoạch quanh năm do nhà nông ứng dụng mạnh mẽ các tiến bộ khoa học- kỹ thuật vào sản xuất

Tuy mới thành lập hơn 1 năm nhưng Hợp tác xã nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát (tại ấp Bình Thọ Trung, xã An Thạnh Thủy, tỉnh Đồng Tháp) đã có hướng đi riêng đầy sáng tạo và đạt kết quả ban đầu rất đáng ghi nhận, nhất là đã thành công trong việc sản xuất giống cây theo kỹ thuật cấy mô, vườn ươm và xây dựng mã số vùng trồng cây ăn trái, liên kết tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Sản phẩm “đầu tay” và đạt kết quả cao nhất của HTX chính là sản xuất cây giống khóm (dứa) MD2, hoa lan, chuối... với hình thức cấy mô và đã được nhà nông ưa chuộng.

Để thành công trong sản xuất các loại giống này, HTX áp dụng công nghệ tế bào để nhân giống cây mới trong môi trường nhân tạo, giúp sản xuất nhanh và đồng loạt các giống cây trồng mà vẫn lưu giữ được hoàn toàn đặc tính của cây gốc, đồng thời khắc phục nhược điểm của các phương pháp nhân vô tính khác như chiết, ghép hay giâm cành. Hiện tại, trang trại Cây giống – Cây cấy mô của HTX đã nhân giống thành công trên 30 loại cây trồng như khóm (dứa) MD2, hoa cúc, hoa lan (phi điệp, dendro) và nhiều loại cây kiểng lá có giá trị cao.

Các thành viên của HTX đã miệt mài nghiên cứu, triển khai quy trình nhân giống nuôi cấy mô đạt kết quả tốt. Trung bình mỗi tháng, HTX sản xuất hơn 1 triệu cây giống; trong đó chủ lực là giống dứa MD2 cung cấp cho nhu cầu trồng của các hợp tác xã nông nghiệp, nông dân ở tỉnh Đồng Tháp, khu vực miền Trung, Tây Nguyên. Hiện nay, HTX là mô hình “ điển hình” của ngành nông nghiệp địa phương. Mới đây, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan và lãnh đạo tỉnh Đồng Tháp đến thăm và đánh giá cao hoạt động sáng tạo, áp dụng KHKT vào sản xuất giống chất lượng cao của HTX công nghệ cao Kim Phát.

Ông Lê Minh Hoan, Phó Chủ tịch Quốc hội tham quan HTX Nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát

Trong nuôi thủy sản, nhiều mô hình hiện đại, ứng dụng công nghệ số, công nghệ cao tại tỉnh Đồng Tháp cũng đang tạo bước chuyển mạnh. Tiêu biểu là Dự án nuôi tôm tiết kiệm năng lượng, sử dụng sinh khối tại trang trại nuôi tôm công nghệ cao của nông dân Ngô Minh Tuấn tại xã Tân Phú Đông. Với việc áp dụng mô hình này đã sử dụng chất bùn thải ao nuôi tôm kết hợp lá sả được xử lý lên men tạo khí mê-tan để sản xuất điện, phục vụ trở lại hệ thống ao nuôi.

Với hệ thống điện sinh khối tự động và giám sát IOT, môi trường ao được kiểm soát chặt chẽ, mật độ nuôi lên đến 500 con/m3, tỉ lệ sống đạt trên 85%, năng suất 45-50 tấn/ha, cao gấp đôi cách nuôi truyền thống. Mỗi ao 1.000 m2 giảm phát thải từ 10-27 tấn CO2/năm. Thực tế cho thấy, mô hình này giúp giảm chi phí, giảm rủi ro dịch bệnh, tăng chất lượng tôm và đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Dự án còn tạo năng lượng xanh góp phần giảm phát thải khí nhà kính, xử lý phụ phẩm nông nghiệp để phát triển kinh tế tuần hoàn và giúp người dân kiểm soát môi trường ao nuôi bằng công nghệ hiện đại, giảm chi phí. T

uy là chủ của 5 farm nuôi tôm công nghệ cao rộng gần 40 ha, nhưng nhờ sử dụng các thiết bị hiện đại, tự động hóa và điều chỉnh qua internet nên ông Ngô Minh Tuấn giảm tối đa nhân sự. Chỉ mang theo chiếc điện thoại thông minh bên mình, dù đi đến đâu ông cũng theo dõi, quản lý, vận hành được các ao nuôi. Về mô hình nuôi tôm tiết kiệm năng lượng, ông Tuấn nói: “Dự án này trước tiên giúp giảm phát thải, CO2, lấy từ bùn thải hữu cơ, bùn dưới đáy ao tôm thành khí mê tan, hạn chế chất thải ra môi trường. Qua đó giúp cho mô hình nuôi tôm được an toàn, bền vững. Bước đầu mình thấy đảm bảo về môi trường, còn phải tiếp tục đầu tư công nghệ về cảm biến, IOT để nâng cao sản lượng con tôm lên, như vậy giá thành sẽ thấp lại”.

Ông Ngô Minh Tuấn bên hệ thống thiết bị của Dự án nuôi tôm tiết kiệm năng lượng, sử dụng sinh khối tại trang trại nuôi tôm công nghệ cao

Đó là các tập thể, cá nhân tiêu biểu ở tỉnh Đồng Tháp đi tiên phong trong ứng dụng khoa học- công nghệ, đổi mới sáng tạo trong sản xuất đạt hiệu quả, có thể nhân rộng.

Thế mạnh của tỉnh Đồng Tháp là sản xuất nông nghiệp; trong đó kinh tế vườn là chủ lực. Nhờ ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất cây ăn trái của tỉnh có sự phát triển nhanh về số lượng, chất lượng, thúc đẩy sự gia tăng năng suất và hiệu quả sản xuất góp phần thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Tổng diện tích vườn cây ăn trái toàn tỉnh ước đạt 135.000 ha (tăng hơn 10.000 ha so với năm 2021), sản lượng trái cây đạt 2,5 triệu tấn (tăng 313.000 tấn).

Hiện nhà vườn ở địa phương đã ứng dụng đồng bộ tiến bộ khoa học vào sản xuất theo quy trình an toàn, VietGAP, xây dựng các mã số vùng trồng để phục vụ xuất khẩu thông qua "Đề án thí điểm Xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu giai đoạn 2022 - 2025". Đến nay, trong vùng Đề án của tỉnh hiện đã cấp 371 mã số vùng trồng/42.725 ha, gần 143 ha đạt chứng nhận GAP trên các loại cây chủ lực gồm sầu riêng, mít, xoài...; 54 hợp tác xã có hợp đồng liên kết tiêu thụ ổn định với doanh nghiệp, hình thành được 9 chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm; 20 sản phẩm trái cây tươi và chế biến được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao trở lên.

Gần đây, cây sầu riêng trở thành cây ăn trái “tỷ phú” của tỉnh Đồng Tháp, nhà vườn đã ứng dụng tối đa các sáng tạo, sáng kiến, khoa học- kỹ thuật, công nghệ số vào trồng, chăm sóc, quản lý vườn cây để nâng cao chất lượng trái cây đủ tiêu chuẩn xuất khẩu.

Theo tiến sĩ Trần Thị Mỹ Hạnh, Trưởng Bộ môn Bảo vệ thực vật - Viện Cây ăn quả Miền Nam: “Hiện nay, bà con nông dân đặc biệt là ở tỉnh Đồng Tháp đã ứng dụng các tiến bộ khoa học- kỹ thuật rất tốt. Thông qua những buổi tập huấn hoặc các tiến bộ KHKT của Cục trồng trọt- BVTV ban hành thì bà con đã áp dụng đạt hiệu quả. Đối với cây sầu riêng bà con nông dân đã nhận biết được nguy cơ nhiễm cadimi và rất quan tâm. Hiện nay, bà con đã áp dụng các giải pháp xử lý, các giải pháp canh tác rất hiệu quả để hạn chế cadimi trong vườn sầu riêng".

Nhà vườn tỉnh Đồng Tháp áp dụng biện pháp đậy gốc, xiết nước và phun thuốc " xử lý" cho cây sầu riêng ra trái nghịch vụ bán giá cao

Thời gian qua, tỉnh Đồng Tháp đã có nhiều chương trình, định hướng để phát triển kinh tế số, đổi mới sáng tạo và thúc đẩy hoạt động khoa học công nghệ giai đoạn 2025-2030. Thực hiện chủ trương của Trung ương, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã thành lập Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tỉnh do Bí thư làm Trưởng ban Chỉ đạo. Qua đó ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị. Ủy ban nhân dân Tỉnh thành lập Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 tỉnh Đồng Tháp; ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 71 của Chính phủ và Chương trình hành động số 10 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy.

Nhờ áp dụng khoa học- kỹ thuật, đổi mới sáng tạo giúp nông dân tăng thu nhập trên một đơn vị diện tích

Từ giai đoạn 2020 - 2025, tỉnh Đồng Tháp quan tâm bố trí 0,382% tổng chi ngân sách hằng năm cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tỷ lệ doanh nghiệp vừa và nhỏ địa phương ứng dụng công nghệ số đạt 62,58 %; quy mô kinh tế số trên GRDP, năm 2024 đạt tỉnh Đồng Tháp (cũ) 6,52% và tỉnh Tiền Giang đạt 6,68%; chỉ số chuyển đổi số (DTI) năm 2024, tỉnh Đồng Tháp (cũ) xếp thứ 27/34 tỉnh, thành; chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII), xếp thứ 18/34 tỉnh, thành trong cả nước.

Chu Trinh-VOV/ĐBSCL