Việt Nam đứng thứ 4/10 quốc gia về mức độ sẵn sàng tự chăm sóc sức khỏe

Ngày 15/12, Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế) phối hợp cùng Opella Việt Nam công bố nghiên cứu "Đánh giá mức độ sẵn sàng của Việt Nam về tự chăm sóc sức khỏe và các yếu tố ảnh hưởng".

Những chỉ số nào đánh giá mức độ sẵn sàng về tự chăm sóc sức khỏe?

Đại diện Viện Chiến lược và Chính sách y tế chia sẻ kết quả nghiên cứu.

Nghiên cứu được triển khai từ tháng 6 - 12/2025, dựa trên Khung chỉ số mức độ sẵn sàng tự chăm sóc sức khỏe của Liên đoàn Chăm sóc sức khỏe toàn cầu, gồm 4 yếu tố then chốt và 14 chỉ số thành phần.

Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng, thực hiện tại 4 địa phương gồm Phú Thọ, Bắc Ninh, TP Huế và An Giang. Dữ liệu thu thập từ 5 cuộc phỏng vấn sâu với nhà hoạch định chính sách, 28 cuộc thảo luận nhóm với nhà quản lý, cán bộ y tế và người dân; cùng khảo sát định lượng với 171 cán bộ y tế và 418 người tiêu dùng.

Kết quả cho thấy Việt Nam đạt 3,04 điểm trên thang 4 điểm, xếp sau Singapore, Úc và Đức trong số 10 quốc gia được so sánh. Điểm số của 4 yếu tố then chốt gồm: Sự ủng hộ và chấp nhận của các bên liên quan (2,79 điểm); Trao quyền cho bệnh nhân và người tiêu dùng (3,06 điểm); Chính sách y tế về tự chăm sóc sức khỏe (3,05 điểm); Môi trường pháp lý (3,26 điểm).

Trong 14 chỉ số thành phần, có 9 chỉ số đạt từ 3 điểm trở lên, phản ánh mức độ sẵn sàng tương đối tốt nhưng chưa đồng đều.

Ở nhóm "Sự ủng hộ và chấp nhận của các bên liên quan", chỉ số "Nhân viên y tế tin tưởng và ủng hộ tự chăm sóc sức khỏe" đạt 3,03 điểm; 73,1% cán bộ y tế cho biết thường xuyên tư vấn người bệnh tự chăm sóc sức khỏe. Trong khi đó, chỉ số "Người dân tin tưởng và ủng hộ tự chăm sóc sức khỏe" chỉ đạt 2,38 điểm, cho thấy người dân vẫn còn dè dặt, dù sẵn sàng tự sử dụng thuốc không kê đơn cho các bệnh nhẹ.

Nhóm "Trao quyền cho bệnh nhân và người tiêu dùng" đạt 3,06 điểm, trong đó chỉ số "Tự xét nghiệm" đạt 3,36 điểm. Ngược lại, khả năng tiếp cận dữ liệu sức khỏe cá nhân (2,69 điểm) và công cụ số hỗ trợ tự chăm sóc sức khỏe (2,91 điểm) mới ở mức trung bình.

Môi trường pháp lý" là nhóm chỉ số có điểm cao nhất (3,26 điểm). Việc tiếp cận và phân phối sản phẩm tự chăm sóc sức khỏe đạt 3,75 điểm, song cũng tiềm ẩn rủi ro về chất lượng sản phẩm trên các kênh trực tuyến. Chỉ số "Quảng cáo và giá" đạt 2,72 điểm do Việt Nam áp dụng quy định quảng cáo chặt chẽ đối với dược phẩm.

Hướng ưu tiên tiếp theo để nâng cao năng lực tự chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam

Mặc dù mức độ sẵn sàng về tự chăm sóc sức khỏe của Việt Nam đang ở mức khá tốt so với khu vực, nghiên cứu cho thấy cần tiếp tục tập trung vào việc nâng cao nhận thức người dân, tăng cường năng lực tư vấn của cán bộ y tế, và cải thiện khả năng tiếp cận thông tin chính thống.

TS Nguyễn Khánh Phương - Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế.

Nghiên cứu chỉ ra các ưu tiên trong thời gian tới bao gồm: Đẩy mạnh truyền thông chính thống về tự chăm sóc sức khỏe; Đẩy nhanh triển khai hồ sơ sức khỏe điện tử tích hợp VneID nhằm mở rộng khả năng người dân tự tra cứu lịch sử khám chữa bệnh, xét nghiệm, thuốc.; Thúc đẩy áp dụng nhãn điện tử cho thuốc, đặc biệt là thuốc không kê đơn nhằm tăng cường tiếp cận thông tin về thuốc và; Thí điểm các mô hình tự chăm sóc sức khỏe tại cộng đồng làm cơ sở xây dựng Chiến lược/ Kế hoạch Quốc gia về tự chăm sóc sức khỏe.

TS Nguyễn Khánh Phương - Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế, chia sẻ: Kết quả nghiên cứu cho thấy Việt Nam đã có những nền tảng thuận lợi để thúc đẩy tự chăm sóc sức khỏe, nhưng vẫn còn nhiều dư địa cần được khai thác thông qua truyền thông chính thống, tư vấn y tế và các giải pháp hỗ trợ người dân tiếp cận thông tin tự chăm sóc sức khỏe một cách an toàn. Đây là thời điểm phù hợp để từng bước hình thành các mô hình và định hướng quốc gia về tự chăm sóc sức khỏe.

TS Dược Valentina Belcheva - Tổng Giám đốc Opella Việt Nam và Campuchia, chia sẻ, nghiên cứu này là một bước tiến quan trọng, lần đầu tiên giúp chúng ta hiểu rõ hơn nhu cầu và rào cản của người dân trong hành trình tự chăm sóc sức khỏe.

Là tập đoàn toàn cầu tiên phong trong lĩnh vực tự chăm sóc sức khỏe, Opella tự hào đồng hành cùng cơ quan quản lý trong việc giới thiệu và triển khai khung nghiên cứu này tại Việt Nam, đồng thời cam kết tiếp tục thúc đẩy tự chăm sóc sức khỏe thông qua nâng cao nhận thức người tiêu dùng, phân phối sản phẩm chất lượng và quảng bá sản phẩm có trách nhiệm, để sức khỏe thật sự nằm trong tay mỗi người dân Việt Nam.

Các đại biểu đến từ các bộ, ban ngành thảo luận và đóng góp ý kiến cho nghiên cứu.

Thái Bình