Nông dân kết hợp canh tác với du lịch: Tạo đòn bẩy nâng giá trị nông nghiệp

Từ canh tác tẻ nhạt đến trải nghiệm sinh động

Bà Vũ Thị Phượng (70 tuổi) từng chỉ biết vất vả trồng rau, đan võng nhưng thu nhập chẳng mấy khả quan. Khi tham gia mô hình du lịch nông nghiệp, bà đã “khởi nghiệp” theo cách khác: làm hướng dẫn viên, học cách giao tiếp, sơ chế món ăn, chăm chút sản phẩm và chú trọng vệ sinh an toàn thực phẩm; từ đó, nâng cao chất lượng nông sản nhà mình.

Du lịch nông nghiệp đang được phát triển tại Giang Biên.

Không kém phần nhiệt tình, bà Phan Thị Hằng (61 tuổi) cũng trở thành hướng dẫn viên "nông dân" điêu luyện. Bà tận hưởng niềm vui khi dẫn các bé thành phố vào vườn, chỉ tay cho chúng cuốc đất, hái rau, trồng cây - những khoảnh khắc tuy giản dị nhưng đầy ấm áp và ý nghĩa.

Vườn “gia đình” - Dấu ấn gần gũi trong lòng du khách

Hơn 40 hộ dân trong vùng đã góp sức, tổ chức lại các vườn rau theo cách khoa học: xen canh đa dạng, dựng lưới che, xây cổng chào… Mỗi vườn mang tên một hơi hướng yêu thương như “Năm Yêu Thương”, “Nhàn Nhã”, “Vườn nhỏ nhưng hạnh phúc to” - gợi lên cảm giác thân quen, chào đón mỗi khi du khách ghé thăm. Du khách được tự tay thu hoạch rau củ tươi ngon, gói ghém trải nghiệm vừa gần gũi vừa thú vị.

Người nông dân tận tình hướng dẫn du khách nhí cách hái rau.

Dự án cộng đồng mang tên “Cải thiện sinh kế của nông dân vùng ven đô Hà Nội - du lịch nông nghiệp” đã đóng vai trò kết nối. Theo anh Nguyễn Ngọc Anh - quản lý dự án, mô hình vận hành theo quy trình 4 bước: trải nghiệm thực tế, huấn luyện kỹ năng, chuyển giao mô hình và hỗ trợ vận hành - đồng thời tạo cơ hội để người nông dân trở thành cả nhà sản xuất lẫn người phục vụ du khách.

Định hướng tương lai: du lịch nông nghiệp - “Mỏ vàng” tiềm năng

Du khách đến Giang Biên không chỉ thưởng thức rau sạch, mà còn được đắm mình trong sinh hoạt thôn quê: làm bánh đúc, nấu chè lam, đan võng… Các hoạt động dân gian phong phú khiến mỗi chuyến đi thứ bảy, chủ nhật trở thành trải nghiệm học mà chơi, chơi mà học cho trẻ em thành phố.

Mỗi nhà vườn đều được đặt tên gần gũi tạo cảm giác ấm cúng cho du khách khi ghé thăm.

Nhiều gia đình lại đưa con về quê, để bé lần đầu cảm nhận đất, rau, củ bằng đôi tay mình - đó là trải nghiệm đáng quý mà mẹ chị Nguyễn Quỳnh Anh (Nam Từ Liêm) rất trân trọng.

Trong xu hướng tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nhiều địa phương đã chuyển từ chỉ "bán nông sản" sang "bán trải nghiệm" - kết hợp nông nghiệp với du lịch cộng đồng - một hướng đi đầy tiềm năng bền vững. Không chỉ ở Giang Biên, khắp vùng đất Việt cũng đã hình thành các tour du lịch nông thôn đặc trưng như tham quan ruộng bậc thang Tây Bắc, làng cổ Đường Lâm mùa lúa chín, du lịch miệt vườn đồng bằng sông Cửu Long… Những tour này giúp bảo tồn bản sắc, sinh kế cộng đồng và nâng tầm du lịch nông nghiệp Việt Nam.

Những em nhỏ được tận tay học cách thu hoạch, trồng rau, mang đến trải nghiệm học mà chơi, chơi mà học.

Dù vậy, mô hình du lịch nông nghiệp tại nhiều nơi vẫn còn manh mún, tự phát, thiếu liên kết và thiếu tính khác biệt. Các rào cản thường gặp là kỹ năng tiếp xúc khách, thiếu kết nối với nhà đầu tư, chuyên gia, doanh nghiệp lữ hành dẫn đến sản phẩm kém hấp dẫn.

Chuyên gia du lịch nông nghiệp, bà Trương Thị Bích Ngọc, nhấn mạnh nhu cầu trực quan hóa quy trình vận hành, đảm bảo vệ sinh và an toàn thực phẩm, đồng thời cần có sự đồng hành bền bỉ từ nhiều bên để thiết lập mô hình có thể vận hành hiệu quả, lâu dài.

Du lịch nông nghiệp không chỉ lôi cuốn khách nội địa mà còn hấp dẫn cả khách quốc tế đến khám phá đời sống thôn quê, tìm hiểu tập quán canh tác và thưởng thức các món ăn truyền thống địa phương.

Theo dự báo từ Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO), đến năm 2030, du lịch nông nghiệp và nông thôn sẽ chiếm 10% lượng khách quốc tế, mang lại doanh thu khoảng 30 tỷ USD - tốc độ tăng trưởng vượt bậc so với du lịch truyền thống. Việt Nam, với tiềm năng sẵn có, hoàn toàn có thể biến loại hình này thành một “mỏ vàng” giữa nền kinh tế xanh toàn cầu.

Trần Trung