Nông dân Sơn La thay đổi cách nghĩ, cách làm để đưa nông sản vươn xa
Trên từng thửa ruộng, nương quả, vườn cà phê… những nhà nông miền núi Sơn La vẫn đang tiếp tục thay đổi nếp nghĩ, cách làm, bắt nhịp với những xu thế mới. Không chỉ cải thiện sinh kế gia đình, mà còn chung tay viết tiếp câu chuyện chuyển mình và vươn xa của 'hiện tượng nông nghiệp' Sơn La.
Nhiều năm quen với việc trồng rau, củ, quả theo cách truyền thống, chị Lò Thị Tâm ở phường Chiềng Sinh, Sơn La từng gặp không ít khó khăn do rau củ thường bị sâu bệnh và năng suất thấp. Để cải thiện sinh kế của gia đình, chị đã quyết tâm thay đổi, tiếp cận với kiến thức về sản xuất rau an toàn, áp dụng khoa học kỹ thuật vào canh tác... Giờ đây, trên mảnh ruộng 1.000 m², gia đình chị đã thu được từ 30 - 40 triệu đồng mỗi vụ rau, cao hơn nhiều so với trước.
Nông dân Sơn La đầu tư mô hình trồng rau trong nhà lưới.
"Trước kia nhà tôi trồng bí nhưng mà chưa biết kỹ thuật, chỉ làm dàn gỗ, không có tưới nhỏ giọt. Từ lúc được học hỏi từ khuyến nông mới biết làm lưới nhựa, tưới nhỏ giọt... hiệu quả hơn. Trước kia nếu chỉ thu được 1 tấn, thì nay phải được 2 đến 3 tấn", chị Tâm kể.
Cùng với các loại cây trồng quen thuộc đã bén rễ, phủ xanh đất dốc Sơn La hàng chục năm nay, nhiều sản phẩm cây ăn quả mới cũng đang dần hiện hữu, nhờ bàn tay cần cù, sáng tạo của bà con.
Vườn nho trĩu quả và hút khách của nông dân trẻ Bùi Việt Hùng, phường Chiềng Cơi là một minh chứng, khi không chỉ miệt mài lao động, mà còn có sự kết hợp hài hòa giữa công nghệ và tri thức, sáng tạo… Hiện anh Hùng đang có hơn 2.700 gốc nho hạ đen trồng trong nhà màng và khoảng 400 cây lê trồng xen với 1.000 trụ thanh long; mỗi năm bán ra thị trường hàng chục tấn quả mỗi loại.
Nhiều sản phẩm cây ăn quả mới phù hợp được nông dân Sơn La trồng thành công.
"Tôi có niềm đam mê với nông nghiệp, đặc biệt là cây ăn quả, thấy được tiềm năng phát triển của nho và lê trên địa bàn Sơn La rất hợp, nên tôi mạnh dạn theo đuổi 2 sản phẩm quả này. Đến thời điểm hiện tại, tôi đã bước đầu thành công khi tạo ra những sản phẩm chất lượng, kiểm soát được lượng dinh dưỡng, đảm bảo không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Tôi cũng đã kinh doanh trên mạng xã hội, giúp tiêu thụ sản phẩm dễ dàng hơn." - anh Hùng chia sẻ.
HTX Nông nghiệp Chiềng Xét đầu tư sản xuất, chế biến sản phẩm cà phê đặc sản.
Các hợp tác xã của nông dân Sơn La cũng đã dần thay đổi nếp nghĩ, cách làm, bắt nhịp với xu thế mới để đưa sản phẩm vươn xa. Như HTX nông nghiệp Chiềng Xét, phường Chiềng An, với các loại cây trồng thế mạnh như cà phê, mơ, mận. Từ bộn bề khó khăn ngày đầu thành lập năm 2019, các thành viên không chỉ kiên trì bám nương, cải tạo vườn tạp, trồng xen hợp lý; mà còn mạnh dạn liên kết với HTX lớn để tham gia vào chuỗi giá trị, áp dụng quy trình nghiêm ngặt trong sản xuất, chế biến, dần xây dựng thương hiệu cà phê đặc sản của địa phương.
Theo ông Quàng Văn Diên, Giám đốc HTX, niên vụ 2024-2025, HTX đã cung cấp 40 tấn cà phê nhân đặc sản cho HTX Cà phê Bích Thao để xuất khẩu, đem lại thu nhập bình quân mỗi thành viên đạt khoảng 400 triệu đồng/năm, con số mà trước đây họ chưa từng nghĩ đến. HTX còn mạnh dạn đầu tư chế biến sâu quả cà phê, đầu tư mua máy xát, lắp đặt nhà màng, hệ thống sấy kiểm soát nhiệt độ, áp dụng kỹ thuật chế biến cà phê mật ong, tạo nên dòng sản phẩm mới, được thị trường ưa chuộng, giá trị cao gấp 2-3 lần cà phê thường.
Giá trị sản phẩm được nâng lên, bà con nông dân yên tâm sản xuất.
"Sản phẩm cà phê bột nguyên chất của chúng tôi 100% là hạt cà phê Arabica, chế biến mật ong là dòng cà phê đặc sản, khác biệt dòng cà phê thương mại. Chúng tôi sàng lọc 100% lấy quả đỏ, đưa ra sát phơi nắng tự nhiên, không dùng nhiệt. Riêng sản phẩm này chúng tôi sản xuất vừa quảng bá, đăng ký sản phẩm OCOP, vừa bán tăng thu nhập cho thành viên HTX… Trồng từ năm 1993, trước cà phê giá bấp bênh, lên xuống, đến tận bây giờ chúng tôi mới biết được giá trị cây cà phê như thế nào, cần chăm sóc, sơ chế, chế biến ra sao để tạo ra sản phẩm có thương hiệu và đưa ra thị trường để tăng thu nhập cho bà con, HTX." - ông Diên nói.
Các nông dân tham gia HTX áp dụng quy trình nghiêm ngặt, đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Thống kê trong toàn tỉnh, đến nay, Sơn La đã xây dựng thương hiệu với 308 chuỗi cung ứng an toàn, 29 sản phẩm được bảo hộ, 218 mã số vùng trồng; trên 240 sản phẩm OCOP cấp tỉnh và quốc gia; có 9 vùng nông nghiệp công nghệ cao với các sản phẩm chủ lực, như: chè, bò sữa, cà phê, na, xoài, nhãn, mận hậu. Giai đoạn 2021-2025, ngành nông nghiệp Sơn La tăng trưởng bình quân 4,8%/năm, giá trị thu hoạch đạt 85 triệu đồng/ha, tăng khoảng 67% so với năm 2020. Trên thị trường quốc tế, Sơn La cũng đã giới thiệu và xuất khẩu 17 sản phẩm nông sản, thực phẩm sang 21 quốc gia và vùng lãnh thổ...
Sản phẩm xoài Sơn La được phân loại, sơ chế, phân phối tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.
Chính sự chủ động thay đổi phương pháp sản xuất, mạnh dạn áp dụng khoa học kỹ thuật, phát triển sản phẩm mới, tạo dựng và quảng bá thương hiệu… của mỗi nông dân, HTX đã góp phần tô điểm cho bức tranh nông nghiệp của địa phương. Không chỉ trở thành địa phương có diện tích cây ăn quả lớn nhất miền Bắc; nhiều sản phẩm có sản lượng, chất lượng, doanh thu tăng mạnh, có thương hiệu trên bản đồ nông sản trong nước và thế giới; Sơn La đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao của vùng Tây Bắc, hướng tới tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.
