Nông dân Tuyên Quang 'xẻ núi' khởi nghiệp làm giàu

Từ những trang trại chăn nuôi giữa vùng núi đá đến các mô hình nông nghiệp sạch, các HTX đang chứng minh rằng thoát nghèo và làm giàu trên quê hương là điều hoàn toàn có thể.

Bước ngoặt từ nông nghiệp sạch

Xã Sơn Vĩ (thuộc huyện Mèo Vạc cũ) – vùng đất khắc nghiệt nơi núi đá vây quanh, đất sản xuất ít ỏi, từ lâu vốn gắn liền với cuộc sống chật vật của đồng bào Mông. Thế nhưng, chính tại nơi ít ai nghĩ đến sự đổi thay, HTX Tuấn Dũng đã mở ra hướng đi mới.

Trước năm 2017, khu đất ven sông Nho Quế chỉ là bãi đá cằn khô, chẳng thể trồng trọt. Vậy mà chỉ vài năm sau, nơi đây trở thành trang trại chăn nuôi lợn đen Lũng Pù – giống lợn bản địa có giá trị thương phẩm cao.

HTX đang là điểm tựa cho nông dân Tuyên Quang làm giàu (Ảnh: BTQ).

Nhớ lại buổi đầu khởi nghiệp, ông Thèn Văn Hải, Giám đốc HTX, không giấu được xúc động: “Lúc đó chúng tôi chỉ có ý chí và khát vọng, còn vốn liếng thì gần như cạn kiệt. Có đêm nhìn ra bãi đá, nghĩ đến món nợ hàng trăm triệu đồng mà anh em không chợp mắt nổi”.

Không chỉ thiếu vốn, HTX còn đối diện với thất bại cay đắng khi dịch bệnh bùng phát, gần như toàn bộ đàn lợn chết, thiệt hại hơn 600 triệu đồng. Nhưng thay vì bỏ cuộc, HTX đã quyết tâm tái cơ cấu, chuyển hướng sang chăn nuôi theo quy trình an toàn sinh học.

Từ năm 2019, HTX Tuấn Dũng đầu tư bài bản hệ thống chuồng trại cách ly, kiểm soát dịch bệnh, áp dụng quy trình nuôi khép kín. Nhờ đó, đàn lợn phát triển ổn định, tỷ lệ sống cao, chất lượng thịt ngon. Hiện nay, mỗi năm HTX cung cấp ra thị trường 500 – 700 con giống, hơn 200 tấn lợn thương phẩm, doanh thu đạt trên 4 tỷ đồng.

Không dừng ở chăn nuôi lợn, HTX còn nuôi gà đen, ong bạc hà lấy mật – sản phẩm đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao, từng bước khẳng định thương hiệu. Mỗi năm, HTX tạo việc làm cho hơn 20 lao động địa phương với mức thu nhập 5 – 7 triệu đồng/tháng, góp phần giúp nhiều hộ dân thoát nghèo.

Mô hình của HTX Tuấn Dũng trở thành minh chứng rõ ràng: dù điều kiện tự nhiên khắc nghiệt đến đâu, nếu có tư duy đổi mới và sự hỗ trợ kịp thời, người nông dân vẫn có thể làm giàu từ nông nghiệp sạch.

Những điểm tựa vươn lên

Câu chuyện của HTX Tuấn Dũng không phải là trường hợp duy nhất. Toàn tỉnh Tuyên Quang hiện có hàng trăm HTX hoạt động hiệu quả trong các lĩnh vực nông nghiệp, dịch vụ, chế biến nông sản. Nhiều HTX đã khẳng định vai trò “đầu tàu” trong xóa đói giảm nghèo.

HTX Nông nghiệp An toàn Chiêm Hóa (xã Chiêm Hóa) là một điển hình trong liên kết hàng trăm hộ nông dân trồng lúa chất lượng cao, áp dụng quy trình VietGAP, mỗi năm cung cấp hàng nghìn tấn gạo an toàn cho thị trường. Nhờ đó, thu nhập bình quân của thành viên tăng gấp 2 – 3 lần so với trước.

HTX Chè Hòa Phú (xã Hòa Phú, nay là xã Yên Nguyên) cũng đang tận dụng lợi thế đồi chè rộng lớn, HTX đầu tư máy móc chế biến hiện đại, đưa sản phẩm chè đạt chứng nhận OCOP 4 sao, có mặt tại nhiều siêu thị lớn. Người dân từ chỗ chỉ bán chè búp tươi giá rẻ nay đã có nguồn thu nhập ổn định.

Hay như HTX Rau an toàn Trung Môn (phường Minh Xuân mới) cũng đang phát triển sản xuất theo hướng hữu cơ, rau sạch được phân phối cho trường học, bếp ăn tập thể. Mỗi ha rau mang lại thu nhập gấp 5 lần so với trồng lúa truyền thống.

Những HTX tiêu biểu trên không chỉ tạo việc làm, tăng thu nhập mà còn giúp người dân địa phương thay đổi tư duy sản xuất, từ nhỏ lẻ sang liên kết, từ “lấy công làm lãi” sang sản xuất hàng hóa gắn với thị trường.

Liên kết là chìa khóa giúp HTX, nông dân Tuyên Quang có thêm điểm tựa để phát triển sản xuất (Ảnh: BTQ).

Để có được những kết quả này, không thể không nhắc đến vai trò của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang. Những năm qua, nhiều chương trình hỗ trợ đã được triển khai như đào tạo, tập huấn hàng nghìn lượt cán bộ, thành viên HTX được tập huấn về quản trị, kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt an toàn, chuyển đổi số.

Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang cũng đẩy mạnh hỗ trợ vốn và tín dụng thông qua Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, nhiều đơn vị đã được vay vốn ưu đãi để đầu tư máy móc, mở rộng quy mô. Riêng năm 2024, hơn 20 HTX trong tỉnh được tiếp cận nguồn vốn hàng tỷ đồng.

Bên cạnh đó, hoạt động xúc tiến thương mại cũng được Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang thúc đẩy. Các HTX được hỗ trợ tham gia hội chợ, kết nối tiêu thụ tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và các sàn thương mại điện tử. Nhiều sản phẩm chè, mật ong, nông sản sạch của Tuyên Quang đã tiếp cận được thị trường rộng lớn…

Từ thoát nghèo đến làm giàu

Theo thống kê, trong giai đoạn 2016 – 2020, tỷ lệ hộ nghèo của Tuyên Quang giảm bình quân 3%/năm. Đây là nỗ lực lớn trong bối cảnh tỉnh có đến 22 dân tộc cùng sinh sống, nhiều xã vùng sâu, vùng xa còn khó khăn.

Đóng góp quan trọng vào kết quả này chính là sự phát triển của các HTX nông nghiệp. Không chỉ giúp nông dân thoát nghèo, nhiều HTX còn đưa bà con vươn lên làm giàu.

Như gia đình anh Vàng Mí Dình ở xã Sơn Vĩ, trước kia chỉ trồng ngô trên nương đá, thu nhập không quá 15 triệu đồng/năm. Từ khi tham gia HTX Tuấn Dũng, anh học được kỹ thuật chăn nuôi lợn an toàn sinh học, mỗi năm xuất chuồng hàng chục con, thu nhập trên 100 triệu đồng.

Xóa đói giảm nghèo ở Tuyên Quang không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà còn gắn với ổn định xã hội, giữ gìn bản sắc văn hóa. Các HTX ngày nay không chỉ tổ chức sản xuất, mà còn gìn giữ nghề truyền thống, phát triển du lịch cộng đồng, gắn sản phẩm nông nghiệp với văn hóa địa phương.

Trong thời gian tới, tỉnh Tuyên Quang đặt mục tiêu mỗi huyện, thành phố đều có ít nhất một mô hình HTX ứng dụng công nghệ cao, một sản phẩm OCOP chủ lực. Liên minh HTX Việt Nam tiếp tục đồng hành bằng các chương trình đào tạo, hỗ trợ chuyển đổi số, giúp HTX tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Hành trình xóa đói giảm nghèo ở Tuyên Quang đã minh chứng một điều rằng phát triển kinh tế hợp tác, lấy HTX làm hạt nhân, chính là con đường bền vững. Từ những bãi đá khô cằn ven sông Nho Quế đến những nương chè xanh mướt, từ những đàn lợn đen Lũng Pù đến hũ mật ong bạc hà ngọt ngào, tất cả đều khẳng định sức sống mới nơi vùng đất cách mạng.

HTX không chỉ giúp người dân có bát cơm no, căn nhà vững chắc, mà còn thắp lên niềm tin rằng xóa đói giảm nghèo không chỉ là mục tiêu, mà đã trở thành hiện thực trên mảnh đất Tuyên Quang.

Minh Khuê