Nông thôn khởi sắc

Chỉ đạo sâu sát, gắn trách nhiệm rõ ràng

Xây dựng nông thôn mới là chủ trương lớn, nhất quán của Đảng và Nhà nước. Thực hiện các kết luận, nghị quyết, quyết định của Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ, năm 2019, Hội đồng Thi đua-Khen thưởng Trung ương đã tổng kết Phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2011-2020, đánh giá toàn diện kết quả đạt được và rút ra nhiều bài học kinh nghiệm quý.

Sau đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Kế hoạch tổ chức thực hiện Phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2021-2025 (viết tắt là phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới), nhằm phát huy những kết quả đã đạt được, đồng thời tạo xung lực mới để phong trào tiếp tục phát triển toàn diện.

Ảnh minh họa: baochinhphu.vn

Kế hoạch của Thủ tướng Chính phủ trở thành cơ sở chính trị, pháp lý quan trọng để phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới được triển khai thống nhất, đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở. Điểm nổi bật trong công tác chỉ đạo là tinh thần sâu sát, quyết liệt, gắn rõ trách nhiệm của người đứng đầu. Ở Trung ương, Ban chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia được kiện toàn, duy trì việc kiểm tra, giám sát thường xuyên. Ở địa phương, nhiều tỉnh, thành phố xác định xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ trọng tâm trong chương trình công tác toàn khóa; bí thư tỉnh ủy, thành ủy, chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực tiếp phụ trách, định kỳ kiểm tra, làm việc tại cơ sở để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Thực tiễn tại tỉnh Quảng Ninh cho thấy hiệu quả rõ nét của cách làm này. Ngay từ đầu giai đoạn 2021-2025, tỉnh đã ban hành các nghị quyết, đề án chuyên đề về xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu; phân công cụ thể từng đồng chí trong Ban Thường vụ tỉnh ủy theo dõi, chỉ đạo địa bàn. Nhờ đó, phong trào không chỉ dừng lại ở việc “đạt chuẩn”, mà tập trung nâng cao chất lượng các tiêu chí, gắn xây dựng nông thôn mới với phát triển du lịch cộng đồng, Chương trình OCOP và bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa địa phương.

Ở cơ sở, vai trò hạt nhân chính trị của chi bộ, của đội ngũ cán bộ thôn, bản, người có uy tín trong cộng đồng tiếp tục được phát huy rõ nét. Điển hình là đồng chí Tẩn Dấu Quẩy, Bí thư Chi bộ xóm Phiêng Pẻn, xã Lý Bôn, tỉnh Cao Bằng. Bằng uy tín, trách nhiệm và sự gương mẫu, đồng chí Dấu Quẩy đã kiên trì vận động nhân dân hiến hơn 1,1ha đất, đóng góp hơn 600 ngày công để mở mới, bê tông hóa đường liên xóm; vận động 100% hộ dân di dời chuồng trại ra khỏi gầm nhà sàn. Những việc làm cụ thể, thiết thực ấy đã góp phần trực tiếp hoàn thành nhiều tiêu chí nông thôn mới tại một địa bàn còn nhiều khó khăn.

Cùng với đó, ở nhiều địa phương, các cấp, các ngành chú trọng công tác tuyên truyền, vận động nhằm củng cố, tăng cường sự đồng thuận trong nhân dân để chung sức xây dựng nông thôn mới. Nhiều chủ trương, chính sách, giải pháp được ban hành và tổ chức thực hiện đồng bộ; các tiêu chí, tiêu chuẩn được xây dựng phù hợp với từng vùng, miền, địa bàn, dân cư, làm căn cứ để triển khai và đánh giá phong trào thi đua. Phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới được gắn chặt với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; công tác kiểm tra, giám sát, thẩm định cũng được lồng ghép với các chương trình, kế hoạch kiểm tra thường xuyên, định kỳ, chuyên đề, bảo đảm phong trào đi vào thực chất, hiệu quả.

Nội dung sát thực tiễn, nhiều nguồn lực được huy động

Phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi nội dung được cụ thể hóa bằng những việc làm thiết thực, phù hợp với điều kiện từng vùng, từng địa bàn. Quán triệt tinh thần chỉ đạo của Chính phủ: “Xây dựng nông thôn mới là quá trình liên tục, có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc”, các địa phương đã chủ động lựa chọn khâu đột phá, xác định rõ trọng tâm thi đua theo từng giai đoạn phát triển.

Ở Đồng bằng Bắc Bộ và Nam Bộ, nội dung thi đua tập trung vào hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông, thủy lợi, điện, nước sạch; đẩy mạnh phát triển nông nghiệp hàng hóa, nông nghiệp công nghệ cao. Ví như tại Đồng Tháp, mô hình sản xuất lúa theo hướng hữu cơ, ứng dụng công nghệ số trong quản lý đồng ruộng, gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm đã giúp nhiều hộ nông dân nâng cao thu nhập, ổn định đầu ra, từng bước hình thành các vùng sản xuất bền vững.

Đối với miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nội dung thi đua được xác định phù hợp với điều kiện thực tế, lấy việc thay đổi nếp nghĩ, cách làm của người dân làm khâu then chốt. Như tại bản Táng Ngá, xã Mường Mô, tỉnh Lai Châu, đồng chí Lý Văn Chém, Bí thư Chi bộ, người có uy tín, đã gắn phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới với bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc Cống. Ông kiên trì vận động xóa bỏ tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; tổ chức tang lễ theo nếp sống văn minh; đồng thời phục dựng các lễ hội truyền thống, góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh.

Nhiều địa phương còn sáng tạo trong cách làm, gắn phong trào thi đua với chuyển đổi số nông thôn. Mô hình “xã thông minh” tại tỉnh Ninh Bình được Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) giới thiệu như một mô hình “làng số”, đã giúp người dân tiếp cận thương mại điện tử, quảng bá sản phẩm OCOP, mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản, từng bước hình thành phương thức sản xuất, kinh doanh hiện đại ngay từ cơ sở.

Nhờ nội dung sát thực tiễn, phù hợp với nhu cầu và nguyện vọng của nhân dân, phát huy quyền làm chủ của người dân, phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới đã huy động được nguồn lực to lớn từ toàn xã hội. Bên cạnh nguồn vốn ngân sách Trung ương và địa phương, các nguồn lực xã hội hóa được khơi thông mạnh mẽ thông qua sự tham gia của doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức xã hội và nhân dân. 5 năm qua, đã có hàng triệu hộ dân trên cả nước tự nguyện hiến đất, đóng góp hàng triệu ngày công để xây dựng đường giao thông, nhà văn hóa, các công trình phúc lợi.

Quân đội nhân dân Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt trong xây dựng nông thôn mới gắn với củng cố quốc phòng, an ninh, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo. Thông qua các khu kinh tế-quốc phòng, các đoàn kinh tế-quốc phòng đã giúp nhân dân ổn định sản xuất, xóa đói, giảm nghèo, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, tạo nền tảng quan trọng cho xây dựng nông thôn mới bền vững.

Từ phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới, nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả đã được hình thành và lan tỏa; tinh thần đoàn kết, đồng thuận trong nhân dân được củng cố; niềm tin của người dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước ngày càng được tăng cường.

Trong giai đoạn phát triển mới, yêu cầu xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh đặt ra ngày càng cao. Phát huy những kết quả đã đạt được, phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới cần tiếp tục được đổi mới mạnh mẽ về nội dung và phương thức, lấy chất lượng và tính bền vững làm thước đo, lấy sự hài lòng của nhân dân làm mục tiêu cao nhất. Khi phong trào thi đua tiếp tục khơi dậy được ý chí, khát vọng và sức sáng tạo của người dân, nông thôn Việt Nam sẽ không chỉ đổi mới mà còn phát triển vững bền trong tương lai.