Nông thôn mới đẹp hình thức, giàu nội dung ở Nghệ An

Ở khắp các địa phương tỉnh Nghệ An, từ miền xuôi đến miền ngược, đâu đâu cũng thấy những con đường bê tông thẳng tắp, những ngôi nhà khang trang, những cánh đồng trù phú. Trong hành trình kiến tạo nông thôn mới ngày càng khởi sắc, các HTX khẳng định dấu ấn đậm nét.

Sức sống mới nơi làng quê

Nhìn lại chặng đường gần 15 năm (2010–2025), Nghệ An đã đạt được nhiều kết quả ấn tượng trong xây dựng nông thôn mới. Toàn tỉnh hiện có 324 xã đạt chuẩn, trong đó 121 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 17 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.

Đáng chú ý, sau khi sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, Nghệ An có thêm 68 xã đạt chuẩn nông thôn mới và 8 xã nông thôn mới nâng cao, minh chứng cho nỗ lực bền bỉ của cả hệ thống chính trị và người dân.

Nông thôn mới ở Nghệ An ngày càng khởi sắc.

Cùng với xây dựng nông thôn mới, hạ tầng nông thôn tỉnh Nghệ An phát triển vượt bậc. 11.889 km đường giao thông được xây dựng và nâng cấp với tổng vốn hơn 14.646 tỷ đồng đã mở lối cho kinh tế vùng nông thôn khởi sắc.

Những tuyến đường bê tông nối dài từ xã đến thôn, những công trình “Nhà nước và nhân dân cùng làm” như nhà văn hóa, kênh mương, điện chiếu sáng... đã trở thành biểu tượng cho tinh thần đoàn kết, chung tay xây dựng quê hương của chính quyền, người dân các địa phương.

Đặc biệt, phong trào “Ngày thứ Bảy vì nông thôn mới”, “Xóm tự quản xanh – sạch – đẹp” lan tỏa sâu rộng, khơi dậy tinh thần chủ động của cộng đồng dân cư.

Ở nhiều vùng quê, người dân không chỉ làm đường, làm nhà văn hóa mà còn gìn giữ môi trường, chăm lo phát triển văn hóa, thể thao…, những yếu tố góp phần hình thành “làng quê đáng sống”.

Hạt nhân xây dựng nông thôn mới

Trong bức tranh thành tựu chung của quá trình xây dựng nông thôn mới, kinh tế hợp tác, nòng cốt là các HTX, đã và đang khẳng định vai trò trung tâm trong phát triển kinh tế nông thôn. Sau 5 năm triển khai Đề án 1958, Nghệ An đã thành lập mới 200 HTX, nâng tỷ lệ HTX hoạt động hiệu quả lên 61,8%, tăng hơn 10% so với trước khi có đề án.

Các HTX không chỉ giúp nông dân phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập mà còn góp phần hoàn thiện nhiều tiêu chí nông thôn mới như tổ chức sản xuất, thu nhập, môi trường và việc làm.

Điển hình, tại Nam Đàn, HTX Nông nghiệp xanh Đại Huệ là một minh chứng tiêu biểu đóng góp xây dựng nông thôn mới. Giám đốc HTX Trần Đình Sơn, được người dân gọi thân mật là “giám đốc nông dân”, đã khởi xướng mô hình trồng sắn dây theo tiêu chuẩn VietGAP, chế biến tinh bột sắn dây thành sản phẩm OCOP.

Nhờ hướng đi này, cây sắn dây vốn từng manh mún, nhỏ lẻ nay trở thành “cây thoát nghèo” của địa phương. Mỗi năm, HTX tiêu thụ khoảng 200 tấn sắn tươi, tạo việc làm thường xuyên cho 3–5 lao động và hàng chục lao động thời vụ.

Không chỉ dừng lại ở sản xuất, HTX còn cung cấp giống, phân bón, hướng dẫn kỹ thuật, bao tiêu đầu ra cho bà con. Đến nay, HTX Đại Huệ có 7 sản phẩm OCOP 3 sao, trong đó 3 sản phẩm đang đề nghị nâng chuẩn 4 sao, mở rộng chuỗi giá trị sang nhiều vùng trong tỉnh.

Tương tự, ở xã Đại Sơn, Giám đốc Nguyễn Trọng Bình của HTX Dịch vụ nông nghiệp Đại Sơn đã kết hợp phát triển nông nghiệp sạch với xây dựng hạ tầng nội đồng. HTX đã vận động người dân đóng góp công sức, xây dựng hơn 1.000 mét kênh mương trị giá hơn 1 tỷ đồng, góp phần hoàn thiện tiêu chí thủy lợi trong chương trình nông thôn mới.

Chuyển đổi sản xuất là chìa khóa trong xây dựng nông thôn mới ở Nghệ An.

Không dừng lại ở đó, ông Bình mạnh dạn đầu tư trồng 3.000 gốc ổi, 100 gốc bưởi da xanh và 200 gốc táo đại theo quy trình VietGAP. “Ổi sạch, không thuốc bảo vệ thực vật, năng suất ổn định, bán tại vườn 25–30 nghìn đồng/kg. Mỗi vụ, thương lái đến tận nơi mua hết trong ngày”, ông Bình chia sẻ.

Nhờ cách làm bài bản, sản phẩm ổi của Dịch vụ nông nghiệp Đại Sơn đã được chứng nhận OCOP cấp huyện. Cán bộ xã Đại Sơn nhận định: “HTX không chỉ là tổ chức kinh tế, mà còn là điểm tựa tinh thần giúp người dân yên tâm sản xuất, góp phần giảm nghèo bền vững, đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới”.

Từ sản phẩm OCOP đến chuyển đổi số nông nghiệp

Gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới, Nghệ An sớm triển khai Đề án “Mỗi xã một sản phẩm (OCOP)”. Đến nay, toàn tỉnh có 743 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có 37 sản phẩm 4 sao và 1 sản phẩm 5 sao.

Đáng chú ý, nhiều HTX đã nhanh nhạy trong chuyển đổi số, quảng bá sản phẩm qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử. Từ việc “đưa sản phẩm OCOP lên sàn”, nông dân Nghệ An không chỉ bán hàng trong tỉnh mà còn vươn ra thị trường quốc tế.

Những mô hình này cho thấy sự thay đổi tư duy của người nông dân trong thời đại công nghệ, khi HTX không chỉ là nơi “làm chung – bán chung” mà còn là cầu nối đưa nông sản Nghệ An đến với thế giới.

Phát triển HTX gắn với xây dựng nông thôn mới ở Nghệ An có sự đồng hành tích cực của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh. Hàng năm, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh tổ chức các lớp tập huấn về quản trị, chuyển đổi số, ứng dụng khoa học – kỹ thuật; hỗ trợ vốn vay ưu đãi, xúc tiến thương mại, và kết nối thị trường cho hàng trăm HTX.

Từ năm 2021 đến 2025, Liên minh HTX tỉnh Nghệ An đã hỗ trợ 158 HTX với tổng kinh phí hơn 7,7 tỷ đồng; đồng thời phối hợp tổ chức 43 hoạt động xúc tiến thương mại, hội chợ, diễn đàn kinh tế hợp tác, giúp quảng bá hàng trăm sản phẩm OCOP và đặc sản địa phương. Nhiều HTX nhờ đó đã ký kết hợp đồng tiêu thụ ổn định, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển sản xuất lâu dài.

Đại diện Liên minh HTX tỉnh cho biết đơn vị không chỉ hỗ trợ vốn hay đào tạo, mà còn giúp HTX định hướng phát triển bền vững, gắn với chuỗi giá trị và chuyển đổi số. Mục tiêu là đưa HTX thực sự trở thành trụ cột của kinh tế nông thôn, góp phần thúc đẩy chương trình nông thôn mới.

Dù còn nhiều khó khăn, từ vốn, nhân lực, đến năng lực quản trị, nhưng sự đổi thay của Nghệ An hôm nay cho thấy con đường đã đúng hướng. Tỉnh đang xây dựng Đề án phát triển kinh tế hợp tác, HTX giai đoạn 2026–2030, tập trung vào tuyên truyền nâng cao nhận thức, hỗ trợ pháp lý, liên kết chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Kinh tế hợp tác, nòng cốt là HTX, sẽ tiếp tục là “trụ cột” của nền kinh tế địa phương, cùng kinh tế nhà nước tạo nên nền tảng vững chắc cho phát triển quốc gia. Với “Tư duy mới – Hành động mới”, Nghệ An đang khẳng định rằng, xây dựng nông thôn mới không chỉ là câu chuyện hạ tầng, mà còn là hành trình khơi dậy nội lực cộng đồng, phát huy sức mạnh đoàn kết, nơi mỗi HTX là một hạt nhân sáng tạo, mỗi người dân là một chủ thể kiến tạo tương lai.

Nam Phong