Nông thôn mới 'giàu có, sáng tạo' ở Cần Thơ

Bằng cách tổ chức lại sản xuất, áp dụng khoa học công nghệ, liên kết tiêu thụ và phát huy nội lực của nông dân, HTX đã và đang trở thành lực lượng nòng cốt đưa kinh tế nông thôn Cần Thơ lên một tầm cao mới, gắn với nông nghiệp hiện đại, hiệu quả.

Nông thôn thay đổi diện mạo từng ngày

Sau hơn 15 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, toàn bộ 36 xã của Cần Thơ đều đã đạt chuẩn, trong đó 11 xã được công nhận xã nông thôn mới kiểu mẫu (số liệu thống kê trước ngày 1/7/2025).

Đời sống người dân tại các xã nông thôn mới cũng ngày càng cải thiện rõ rệt, thu nhập bình quân ở nông thôn đạt trên 65 triệu đồng/người/năm, hạ tầng được đầu tư đồng bộ, cảnh quan, môi trường khởi sắc.

Nông thôn mới Cần Thơ ngày càng khởi sắc (Ảnh: BCT).

Tuy nhiên, để duy trì và nâng chất các tiêu chí, yếu tố quan trọng nhất vẫn là tổ chức sản xuất gắn với chuỗi giá trị. Và HTX chính là điểm tựa để nông dân, doanh nghiệp và chính quyền cùng nhau thực hiện mục tiêu này.

Điển hình, xã Thạnh Quới từng là vùng chuyên canh lúa nhưng sản xuất manh mún, đầu ra bấp bênh. Trong bối cảnh đó, từ khi thành lập, HTX Khiết Tâm đã tổ chức lại cánh đồng lớn, áp dụng đồng bộ cơ giới hóa, đặc biệt là sử dụng drone (thiết bị bay không người lái) để phun thuốc và theo dõi sinh trưởng cây lúa.

Được Dự án VnSat hỗ trợ hơn 10 tỷ đồng xây dựng kho chứa, lò sấy và trạm bơm điện, HTX đã vươn lên mạnh mẽ. Toàn bộ diện tích sản xuất của HTX đều đạt tiêu chuẩn GlobalGAP, sản phẩm được doanh nghiệp bao tiêu ổn định.

Ông Nguyễn Hữu Hiệp, Giám đốc HTX, đã được tôn vinh là nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2023. Thành công của HTX Khiết Tâm không chỉ giúp thành viên tăng thu nhập lên 2–2,5 lần so với trước, mà còn là mô hình điểm trong xây dựng xã nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.

Dấu ấn đậm nét từ các HTX

Nhắc đến các HTX tiêu biểu đóng góp vào xây dựng nông thôn mới, không thể không kể tới HTX Tiến Nông (xã Vĩnh Viễn), nơi từng bị xem là “đất chết” vì phèn nặng. Nhờ sự đồng hành của các nhà khoa học, năm 2017, HTX bắt đầu trồng bưởi da xanh.

Chỉ vài năm sau, bưởi da xanh của HTX Tiến Nông đã có mã số vùng trồng, đạt chứng nhận VietGAP và được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao. Doanh nghiệp tìm đến thu mua với giá ổn định 25.000–30.000 đồng/kg, cao điểm Tết lên đến 50.000–60.000 đồng/kg.

Ông Đặng Văn Út, Phó Giám đốc HTX, chia sẻ: “Nếu không có nhà khoa học hướng dẫn, chúng tôi không dám trồng. Nay thì bà con đã làm chủ kỹ thuật từ cải tạo đất, xử lý ra hoa đến bảo quản trái. HTX chính là chỗ dựa để nông dân mạnh dạn đầu tư sản xuất theo chuẩn mới”.

Tương tự, tại xã Phụng Hiệp, HTX mãng cầu xiêm Hòa Mỹ có 91ha canh tác, trong đó 32ha đạt chuẩn GlobalGAP. Hàng năm, HTX cung ứng trên 2.000 tấn trái, một phần được cấp đông xuất khẩu sang Mỹ. Không chỉ dừng lại ở trái tươi, HTX còn chế biến trà, mứt, mãng cầu sấy dẻo – tất cả đều là sản phẩm OCOP được người tiêu dùng ưa chuộng.

Ông Phùng Văn Rở, Chủ tịch HĐQT HTX, cho biết: “Chúng tôi xác định phải đa dạng hóa sản phẩm mới có thể cạnh tranh. HTX không chỉ bán trái mà còn bán giá trị gia tăng từ chế biến sâu.”

Ngoài nông nghiệp, nhiều HTX tại Cần Thơ còn phát triển nghề truyền thống. Điển hình, HTX đan đát thủ công ở Cờ Đỏ đã tận dụng nguyên liệu lục bình để sản xuất giỏ xách, đồ gia dụng, xuất bán trong nước và nước ngoài. Mô hình này vừa gìn giữ bản sắc, vừa tạo việc làm cho hàng trăm lao động nông thôn, đóng góp thiết thực cho tiêu chí “việc làm – thu nhập” trong xây dựng nông thôn mới.

Nông nghiệp hiệu quả tạo đà cho nông thôn mới vươn tầm (Ảnh: BCT).

Để các HTX phát triển bền vững, không thể thiếu vai trò của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX TP Cần Thơ. Những năm qua, nhiều chương trình hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX TP Cần Thơ đã đi vào thực chất, giúp HTX tháo gỡ khó khăn, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Điển hình như công tác đào tạo và nâng cao kỹ năng quản trị. Hàng trăm lượt cán bộ HTX được tập huấn về quản trị, kế toán, chuyển đổi số, marketing. Đây là bước quan trọng để HTX không chỉ “làm nông” mà còn biết cách “làm thị trường”.

Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX TP Cần Thơ cũng đẩy mạnh hỗ trợ tiêu chuẩn chất lượng và pháp lý, như hỗ trợ HTX đăng ký mã số vùng trồng, chứng nhận VietGAP, GlobalGAP, xây dựng thương hiệu, tư vấn pháp lý và miễn phí nhiều thủ tục hành chính.

Đồng thời, chú trọng xúc tiến thương mại và kết nối cung cầu. Các hội chợ, phiên chợ nông sản, chương trình OCOP được tổ chức thường xuyên, giúp sản phẩm HTX vào siêu thị, sàn thương mại điện tử và xuất khẩu.

Đáng chú ý, thông qua Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, nhiều HTX được vay vốn ưu đãi đầu tư kho sấy, nhà màng, hệ thống tưới nhỏ giọt, máy móc chế biến. Đây là động lực để HTX mở rộng quy mô, gia tăng giá trị sản phẩm.

Động lực của nông thôn mới bền vững

Với sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX TP Cần Thơ, các HTX liên tục phát huy vai trò tích cực trong phát triển kinh tế xã hội, xây dựng nông thôn mới. Riêng quý I/2025, TP Cần Thơ đã có thêm 6 HTX thành lập mới, nâng tổng số lên 352 HTX. Liên minh HTX TP trực tiếp tư vấn, hỗ trợ từ khâu thủ tục pháp lý đến vận hành ban đầu.

Lãnh đạo Liên minh HTX TP Cần Thơ cho hay địa phương xác định HTX chính là lực lượng quan trọng nhất để nâng chất nông thôn mới. Do đó, Liên minh HTX TP không chỉ hỗ trợ kỹ thuật mà còn đồng hành trong cả chuỗi: vốn – thị trường – đào tạo – thương hiệu.

Thực tiễn Cần Thơ đã chứng minh HTX chính là hạt nhân gắn kết “4 nhà” – Nhà nước, nhà khoa học, nhà nông, doanh nghiệp. Không chỉ giúp nông dân sản xuất hiệu quả hơn, HTX còn mở rộng dịch vụ, tạo việc làm, phát triển sản phẩm OCOP, giữ gìn văn hóa làng nghề, từ đó nâng cao toàn diện đời sống nông thôn.

Nếu trước đây, nông dân loay hoay với tình trạng “được mùa mất giá”, thì nay nhờ HTX, sản phẩm đã có thương hiệu, có đầu ra ổn định. Nếu trước đây sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, thì nay HTX tập hợp lại thành chuỗi giá trị, tiếp cận công nghệ mới, thậm chí xuất khẩu. Và quan trọng hơn cả, HTX đã khơi dậy tinh thần hợp tác, cùng nhau làm giàu trên chính mảnh đất quê hương.

Trong giai đoạn tới, Cần Thơ đặt mục tiêu tất cả xã nông thôn mới nâng cao sẽ tiến tới xã kiểu mẫu, gắn với nông nghiệp hiện đại và du lịch sinh thái. Để làm được điều đó, vai trò của HTX càng quan trọng. Thành phố sẽ tiếp tục khuyến khích mô hình HTX ứng dụng công nghệ cao, thân thiện môi trường, đồng thời mở rộng chuỗi giá trị liên kết vùng.

Với sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam, cùng sự năng động của chính quyền và người dân, HTX ở Cần Thơ sẽ tiếp tục là lực lượng tiên phong, biến mục tiêu “nông thôn mới – nông dân giàu có – nông nghiệp văn minh” thành hiện thực.

Nam Phong