NSƯT Chí Trung: Bước sang tuổi 60 mới 'tìm lại chính mình'

Không thể làm giàu nhờ sân khấu

- PV: Sau gần 4 năm giữ vai trò người chèo lái “con thuyền” Nhà hát Tuổi trẻ, anh nghĩ sao khi ngày càng nhiều diễn viên của đơn vị mình trở nên nổi tiếng nhờ… phim truyền hình?

- NSƯT Chí Trung: Thật ra tôi cũng động viên các diễn viên đóng phim nhưng có một quy tắc là họ phải lập lịch làm việc từ trước đó vài tháng để sắp xếp được thời gian. Thế nên ở nhà hát vẫn có những diễn viên yêu nghề và sắp xếp được công việc, đóng phim nhưng vẫn tập luyện các vở kịch với cát sê chỉ vài trăm nghìn. Tôi động viên và tạo điều kiện cho họ vì tôi hiểu đóng phim giúp người diễn viên thành danh, còn diễn kịch chủ yếu là vì đam mê. Diễn viên tại Nhà hát của tôi bây giờ có thể đi làm phim 9 ngày, một ngày ở sân khấu, nhưng khi trở về vẫn “cháy” hết mình. Tôi sắp xếp lịch phù hợp để tạo điều kiện cho họ.

- Đó có phải là cách để anh “giữ chân” những gương mặt tài năng sau khi thành danh nhờ phim ảnh nhưng không bỏ nhà hát mà đi?

- Cũng phải thừa nhận diễn viên trẻ hiện nay có nhiều cơ hội và cũng vì thế mà có nhiều thứ khiến họ phải nghĩ. Nhưng tôi vẫn nói muốn thành công mà “đốt cháy” giai đoạn thì không bền được. Tôi cũng nói với họ rằng làm việc ở Nhà hát thì không có tiền để mà giàu, nhưng có thể tồn tại và phát triển với nghề, có nhiều cơ hội đi trên con đường nghệ thuật hơn. Tôi vui vì họ đã không bỏ đi. Có một chuyện tôi muốn kể là mỗi khi nhà hát dựng vở của anh Lưu Quang Vũ, các diễn viên đều trở về. Các bạn đến viếng mộ vợ chồng anh Vũ, chị Quỳnh. Tôi xúc động vì điều đó. Tất cả những giá trị ấy, chúng tôi đã truyền lại cho các em bằng cả tấm lòng.

- Thời anh còn trẻ, chắc anh cũng như họ, gắn bó với sân khấu chỉ vì đam mê?

- Thì đúng là như thế. Thời đó, cát sê của diễn viên sân khấu còn chẳng mua được gì ngoài bát phở. Thế nên chúng tôi vẫn hay nói vui với nhau là đi làm đuổi theo bát phở. Tất nhiên bối cảnh cuộc sống lúc bấy giờ cũng khó khăn hơn, để có được một bữa cơm có thịt là điều không đơn giản. Trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm của sân khấu, tôi vẫn nói với các diễn viên nhà hát: Nghệ thuật sân khấu chỉ có thể tạo niềm vui, hương hoa nhưng không thể nuôi sống được bản thân. Các nghề khác đang phát triển như cho thuê áo cưới, đóng phim truyền hình… Thế nhưng tâm huyết và sự sung sướng của sân khấu, từ giọt mồ hôi, thậm chí là máu đổ xuống thì khác hoàn toàn với nghề khác.

Tôi đã thành công và được sống trong những điều đó nên tôi muốn truyền lại năng lượng đó đến với các bạn trẻ. Tôi mong muốn nghệ sĩ trẻ hãy đến với sân khấu một cách trọn vẹn, thay vì chúng ta chỉ nghĩ đến tiền. Tiền sẽ không bao giờ có trong nghệ thuật. Tuy nhiên, tiền sẽ đến sau khi người nghệ sĩ có tài năng, sự trau dồi, nâng cao kỹ năng.

- Chắc hẳn anh vẫn chưa quên tình cảm mà khán giả dành cho mình khi đó?

- Thú thật lúc đó mọi người chưa có khái niệm về “thần tượng” đâu, nhất là nghệ sĩ sân khấu. Nhưng vì chúng tôi đã yêu sân khấu nên vẫn thấy hạnh phúc khi diễn và nhìn xuống thấy khán giả. Có những vở diễn chúng tôi mang đi khắp đất nước diễn 3-4 suất một ngày ở các tỉnh. Tôi nhớ có một đêm diễn “Lời thề thứ 9” tại Nha Trang vào năm 1989. Có hôm diễn, thời tiết khắc nghiệt đến mức bay cả mái tôn, gió đập, mưa bão, mất điện nhưng khán giả vẫn không về và chúng tôi thắp đèn dầu lên diễn tiếp. Sau buổi diễn kết thúc, các cựu chiến binh mặc quần áo đeo đầy huy hiệu vẫn nán lại nắm tay nghệ sĩ chúng tôi và khóc. Họ nói tin vào ngày mai, tin vào tương lai đất nước sau khi xem vở kịch này.

NSƯT Chí Trung để lại vai diễn hài hước với khán giả trong chương trình Táo quân”

Thành công đến một cách ngẫu nhiên

- Năm nay là năm Tân Sửu, năm “con trâu” và cũng là năm tuổi của anh. Anh đón nhận “năm tuổi” của mình với tâm thế như thế nào?

- Năm Tân Sửu này là tôi bước sang tuổi 60, cũng đi được 2/3 cuộc đời. Ngày xưa thì bước những bước dài, dự định 5 năm, 10 năm một; giờ tôi bước những bước ngắn thôi, tính từng ngày. Mỗi ngày sống là một ngày lãi. Tại sao lại như vậy? Bởi tất cả những gì làm được thì tôi đã làm. Với công việc, sự nghiệp thì đã tạo nên thương hiệu Chí Trung trong lòng khán giả. Với Nhà hát Tuổi trẻ, tôi đã nỗ lực để Nhà hát đáp ứng được hoạt động chung của đất nước cũng như mong mỏi của khán giả. Nhà hát giữ được tôn chỉ là phục vụ thanh niên và thiếu nhi. Vừa rồi, chúng tôi ra mắt vở “Trại hoa vàng” được chuyển thể từ truyện dài cùng tên của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Rồi, chúng tôi cũng ra mắt chương trình chào đón năm mới “Thanh Xuân 21”… Chúng tôi cũng chú trọng vào lớp khán giả kế cận, không chú trọng vào doanh thu với những lớp khán giả ấy.

- Bước sang ngưỡng tuổi 60 mới “tìm lại chính mình” như anh nói, kể cũng hơi lạ?

- 60 năm là cả chiêm nghiệm dài của cuộc sống, công danh sự nghiệp đã ghi dấu trong lòng khán giả. Vì thế, tôi rất biết ơn số phận may mắn đã dành cho tôi những đặc ân, cho dù tôi không giỏi đến thế đâu. May mắn vì có nhiều vai diễn, vở diễn khác nhau, may mắn vì trong chương trình “Táo quân” được mọi người yêu mến. Ở cái tuổi này, khi trải qua những biến cố lớn của cuộc đời, tôi mới phát hiện ra mình lo cho công việc, chạy suốt ngày đến nỗi bỏ quên chính mình. Nghe thì có vẻ “vớ vẩn” nhưng thực sự là tôi tìm lại bản thân mình trong chính lòng mình, tìm sự an nhiên trong suy nghĩ của mình.

- Có phải vì những suy nghĩ đó mà anh cũng thay đổi cả thói quen sinh hoạt hàng ngày?

- Trên đời này, khổ nhất là trong lòng, trong tâm, chứ không phải hoàn cảnh bên ngoài. Ví dụ bây giờ, tôi giữ sức khỏe, ăn uống điều độ, gần như không nhậu nhẹt bia rượu. Tôi tập thể thao, ngày bơi 1.000m - 1.500m. Tôi giữ lịch sinh hoạt lành mạnh, điều độ trong ngày. Tôi đi xem phim, nghe nhạc, đi du lịch. Bao nhiêu năm trôi qua, giờ tôi mới phát hiện mình quên hẳn một người - chính mình…

- Hỏi thật anh, ở tuổi này, anh mới sống cho chính mình, liệu có muộn không?

- Thực ra, nếu cuộc sống thuận theo mong muốn của mình từ công việc, sự nghiệp và gia đình thì tôi không nghĩ nhiều, sẽ trôi theo dòng đời, trôi theo cả hạnh phúc. Nhưng khi gặp biến cố, tôi chợt nhận ra, bố mẹ mất hết rồi, chỉ còn lại một mình mình, nếu mình không thương mình nốt thì sẽ đi đến đâu.

- Khi nhìn thấy mình cần phải thay đổi thì có bao giờ anh cảm thấy hối tiếc về quãng thời gian sống trước đây?

- Tôi không hối tiếc. Vì tôi được nhiều. Tôi từng có những năm tháng tươi đẹp, thành công đến với tôi một cách ngẫu nhiên. Học không được, không thi lên đại học thì vào… Nhà hát Tuổi trẻ, tự nhiên thuộc vào thế hệ một - được phong là thế hệ “vàng” của nhà hát. Cũng nhờ sở hữu chiều cao gần 1,7m, tự nhiên trở thành “người khổng lồ” thời đó; đóng hàng trăm vai chính lớn nhỏ, được tham gia Táo quân, đóng hàng trăm vai truyền hình mà giờ khán giả vẫn nhắc đến nhiều. Những thành công đó tôi cho là… ngẫu nhiên, là trời cho đấy! (Cười)

- Cảm ơn NSƯT Chí Trung về những chia sẻ!

Tôi mong muốn nghệ sĩ trẻ hãy đến với sân khấu một cách trọn vẹn, thay vì chúng ta chỉ nghĩ đến tiền. Tiền sẽ không bao giờ có trong nghệ thuật. Tuy nhiên, tiền sẽ đến sau khi người nghệ sĩ có tài năng, sự trau dồi, nâng cao kỹ năng.

Mộc Mộc (Thực hiện)