NSƯT Như Lai: Ai làm nghệ thuật cũng đều có những lúc chông chênh

NSƯT Như Lai là Tiến sĩ Nghệ thuật học. Anh từng vinh dự nhận Huân chương Lao động hạng III

+ Các vai diễn của anh đều mang mảng màu khác nhau là đạo diễn chọn cho anh hay anh tự làm mới vai diễn của mình?

Sau bộ phim "Dưới bóng cây hạnh phúc" vào cuối năm 2022, đến bây giờ tôi mới có cơ hội để tham gia phim tiếp theo của VFC. Như vậy cũng đã hơn 2 năm rồi tôi mới quay lại với phim truyền hình. Còn về các nhân vật tôi đóng thì đương nhiên có sự khác nhau. Kịch bản khác nhau nên các tuyến nhân vật cũng thay đổi theo nội dung câu chuyện và số phận của nhân vật. Còn việc tạo nên các màu sắc nhân vật khác lạ thì phần lớn là do cách thức phát triển nhân vật của đạo diễn, cộng với sự hóa thân của người diễn viên. Tôi khá may mắn khi được đạo diễn - NSƯT Vũ Trường Khoa lựa chọn cho phim của anh ấy.

+ Các vai diễn trong phim của anh thường mang khuôn mặt khó đăm đăm nhỉ!

Nhân vật của tôi đâu có khó đăm đăm nhỉ (cười). Tôi thấy các nhân vật khá sinh động đấy chứ. Tôi hoàn toàn tôn trọng đời sống của nhân vật, nên những lúc nhân vật cần vui, tôi sẽ phải vui, nhân vật cần căng thẳng, tôi sẽ phải căng thẳng, nhân vật hạnh phúc, tôi chắc chắn sẽ phải hạnh phúc theo. Có lẽ vì sống được trọn vẹn với nhân vật, nên khán giả không cảm thấy khoảng cách giữa người diễn viên và nhân vật. Tôi cho rằng đó là một thành công nhỏ của cá nhân tôi đối với tác phẩm.

NSƯT Như Lai

+ Anh là một trong số ít những nghệ sĩ của Nhà hát Tuổi trẻ trở thành đạo diễn sân khấu khi vừa 30 tuổi. Khi đó có phải anh nghĩ nghề diễn viên sẽ không bền hay vì những lý do khác?

Tôi thích quan sát các đạo diễn làm việc, tôi may mắn gần gũi với các đạo diễn khác nhau như NSND Xuân Huyền, NSND Lê Hùng, xem cách họ làm và tôi say mê nghề đạo diễn lúc nào không hay… Hồi đó, có dịp ngồi với NSND Lê Hùng, anh khuyên tôi đi học đạo diễn. Với tôi, đến bây giờ tôi vẫn luôn trân trọng lời khuyên đó. Vào Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội, tôi tiếp tục được học NSND Ngọc Phương, thầy Lê Mạnh Hùng và nhiều đạo diễn khác đào tạo. Qua các vai diễn tại sân khấu Nhà hát Tuổi trẻ, và sau này là dàn dựng, tôi thấy mình phù hợp với vai trò đạo diễn. Tất nhiên, vẫn luôn cần thêm yếu tố may mắn để thành công với nghề.

Như Lai nỗ lực mỗi ngày để hoàn thành tốt nhất những vai diễn và dự án mà mình tham gia

+ Khi bước sang vai trò mới, anh gặp khó khăn và thuận lợi như thế nào?

Nghề đạo diễn luôn có những khó khăn nhất định. Khó khăn lớn nhất thời điểm đó là tôi còn quá trẻ, mới 28 tuổi trong khi nghề có rất nhiều "cây đa cây đề" lớn về đạo diễn. Sẽ rất khó để các đơn vị nghệ thuật đặt lòng tin vào các đạo diễn trẻ. Nhưng cũng may sao, sự khó khăn đó đã giúp tôi nỗ lực hơn trong việc tìm kiếm cơ hội và khẳng định bản thân trong môi trường chuyên nghiệp. Tôi sẵn sằng xây dựng các dự án và tiếp cận với nhiều nguồn kinh khí khác nhau từ các tổ chức phi chính phủ để xây dựng các tác phẩm về phát triển xã hội. Và từng bước, các tác phẩm của tôi được đón nhận và được anh em trong nghề công nhận.

+ Trong sự nghiệp của mình có thời điểm nào anh bị bấp bênh, chông chênh không? Khi đó, anh đã làm gì để thoát ra và lấy lại tinh thần?

Ai làm nghệ thuật thì đều có những lúc chông chênh. Điều quan trọng nhất là phải suy nghĩ tích cực để duy trì được nghề và đam mê với nghề. Tôi nghĩ rằng, mỗi ngành nghề đều có những bấp bênh riêng, chứ không có nghề nào ổn định đến 100%. Vì sự phát triển nhanh của xã hội bây giờ khiến mọi thứ đều có thể trở thành cơ hội. Thế nhưng, ngay lập tức, những cơ hội đó cũng có thể biến thành trở ngại.

Tùy từng thời điểm và từng công việc sẽ quyết định sự thành công hay thất bại đối với mỗi cá nhân. Ai cũng hiểu, nghệ thuật mang tính đặc thù cao và chắc chắn để có thành công thì cần nhiều hơn đam mê, nhiều hơn nỗ lực và cả sự may mắn nữa.

Như Lai và các bạn diễn trong phim "Cha tôi người ở lại"

+ Đến bây giờ, anh có mong chờ vai diễn như thế nào cho mình?

Tôi không đợi vai diễn nào cụ thể. Tôi đợi xem nhân vật nào sẽ đến với tôi… Tất nhiên, nếu nhân vật đến, tôi sẽ cố gắng chinh phục.

+ Với vai trò Phó Hiệu trưởng trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội, anh có còn nhiều thời gian cho công việc diễn xuất của mình?

Hiện tại, tôi không có nhiều thời gian cho công việc diễn xuất. Tôi dành phần lớn thời gian để lên lớp, nghiên cứu và giúp việc cho thầy Hiệu trưởng về công tác quản lý mảng đào tạo của nhà trường.

+ Hiện nay các bạn diễn viên trẻ đều có sắc và thanh, đó là ưu điểm. Còn theo anh, nhược điểm của họ là gì khi anh là người trực tiếp đào tạo?

Theo tôi, thế hệ trẻ bây giờ họ dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội, đây có lẽ là nhược điểm lớn nhất. Vì làm nghệ thuật và học nghệ thuật thì cần nhất là sức tưởng tượng và khả năng tập trung chú ý, khả năng quan sát và học hỏi. Hệ lụy của mạng xã hội trong môi trường học đã làm giảm đi tính kết nối, kỹ năng làm việc nhóm của các sinh viên. Và khi không có tính kết nối, không đọc sách để rèn luyện tư duy đoạn dài hay sử dụng ngôn ngữ đối thoại trong giao tiếp sẽ rất khó để học và phát triển bản thân.

+ Nhiều ý kiến cho rằng, các phim truyền hình Việt Nam làm lại từ kịch bản nước ngoài đều hấp dẫn bởi diễn viên Việt Nam đóng tốt chỉ là không có kịch bản hay. Anh nghĩ sao về điều này?

Tất nhiên, nhiều năm nay, chúng ta luôn than vãn rằng thiếu các nhà biên kịch giỏi. Đó là sự thật, còn về kỹ năng biểu diễn thì tôi nghĩ chúng ta không thua kém nước nào. Chúng ta cần có sự đào tạo, đầu tư vào thế hệ trẻ để họ sẵn sàng sáng tạo những câu chuyện hấp dẫn, chúng ta cần nguồn lực kinh tế để đầu tư và trang bị, sử dụng công nghệ hiện đại cho những tác phẩm trong tương lai.

+ Trong phim "Cha tôi người ở lại", nhân vật của anh là người không giỏi ăn nói, nóng nảy, vụng về, còn ngoài đời anh là một ông bố và một người chồng như thế nào?

Ngoài đời, tôi ổn… Tôi đủ sự nhẫn nhịn để chăm nom con cái, đủ sự mạnh mẽ để bảo vệ gia đình, cũng có cả sự vui vẻ để giữ cho không khí gia đình được vui tươi… Tóm lại, cố gắng đủ để đảm bảo cuộc sống không quá ngột ngạt.

Tôi và bà xã luôn cố gắng thấu hiểu nhau và ý thức được sự quan trọng của không khí gia đình. Chính vì thế, việc cân bằng giữa công việc và đời sống gia đình chung là rất quan trọng. Chúng tôi đủ trưởng thành để lắng nghe nhau và biết đâu là việc cần ưu tiên trong đời sống hàng ngày.

+ Cảm anh đã chia sẻ!

An Khê (thực hiện)