Nữ đại biểu Quốc hội thể hiện rõ tư duy đổi mới, trách nhiệm trước Quốc hội và nhân dân

Một vài con số đáng quan tâm

Trong số 499 đại biểu Quốc hội Khóa XV có 151 đại biểu nữ, chiếm tỷ lệ 30,26%. Đây là khóa Quốc hội có số lượng đại biểu nữ nhiều nhất, tỷ lệ cao nhất kể từ Quốc hội Khóa VI tới nay. Sau những biến động nhân sự, đến trước Kỳ họp thứ Tư, khai mạc ngày 20.10 tới, tổng số đại biểu còn 498 người, trong đó vẫn còn đủ 151 đại biểu nữ, chiếm 30,32%; có 44 đại biểu nữ là người dân tộc thiểu số, bằng 29,14% tổng số đại biểu nữ.

Các số liệu đầu nhiệm kỳ cho thấy, nhìn chung, trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ, chính trị mọi mặt của nữ đại biểu Quốc hội khóa này cao hơn nhiều khóa trước. Cụ thể:

Tất cả nữ đại biểu Quốc hội đều có trình độ đại học trở lên, trong đó có 119 đại biểu có trình độ trên đại học, bằng 78,8% tổng số nữ đại biểu (như vậy đa số nữ đại biểu có trình độ trên đại học), trong số này có 98 Thạc sĩ, 21 Tiến sĩ, 1 Giáo sư - Tiến sĩ, 4 Phó Giáo sư - Tiến sĩ; có 54 đại biểu có chuyên môn pháp luật, bằng 35,76% tổng số nữ đại biểu Quốc hội: 31 đại biểu có 2 - 3 chuyên môn nghiệp vụ; có 55 đại biểu tái cử, bằng 36,42% tổng số đại biểu nữ (trong đó có 14 đại biểu tham gia từ 3 khóa đến 6 khóa). Có 18 nữ đại biểu tham gia lãnh đạo Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội (chiếm 40% tổng số lãnh đạo các cơ quan này). Có 27 nữ đại biểu trẻ (40 tuổi trở xuống, trẻ nhất là đại biểu sinh năm 1997).

Có 141 đại biểu có trình độ cao cấp lý luận chính trị hoặc cử nhân chính trị, bằng 93,38% tổng số nữ đại biểu, trong đó có 12 đại biểu tham gia Ban Chấp hành Trung ương Đảng, 2 đại biểu tham gia Ban Bí thư, 1 đại biểu tham gia Bộ Chính trị, 6 đại biểu là Bí thư Tỉnh ủy, 3 đại biểu là thành viên Đảng đoàn Quốc hội - Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, 1 đại biểu là Phó Chủ tịch Nước, 1 đại biểu là Bộ trưởng - thành viên Chính phủ...

Đó là tiềm năng to lớn của Quốc hội, đồng thời cũng đã cho thấy một phần kết quả hoạt động thực tiễn của các nữ đại biểu Quốc hội trước đó. Vì kết quả hoạt động trước đó có đạt đến hiệu quả nhất định “đủ lượng, đủ chất” thì các nữ đại biểu mới được cử tri bầu làm người đại biểu của dân, được các cơ quan, các cấp có thẩm quyền bầu, phê chuẩn giữ các chức danh quan trọng trong bộ máy của Đảng và Nhà nước.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ dự gặp mặt Nhóm Nữ đại biểu Quốc hội Khóa XV, tháng 5. 2022
Ảnh: Lâm Hiển

Những hoạt động thực tiễn bước đầu

Trong bất kỳ cơ quan, đơn vị, tổ chức nào, người đứng đầu đều có vai trò đặc biệt quan trọng. Tầm trí tuệ, đạo đức, tư cách, phương pháp lãnh đạo, phong cách làm việc của người đứng đầu đều có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả công tác của cơ quan, đơn vị, tổ chức đó và ảnh hưởng sâu đậm đến thái độ làm việc của cấp dưới theo tính “quy luật” tâm lý lan truyền. Ở Quốc hội Khóa XV cũng như vậy.

Có lẽ nhiều người đều có chung nhận định, mỗi kỳ họp đều có những cải tiến, đổi mới, công việc nhiều hơn, quy trình, trình tự chặt chẽ, logic hơn mà thời gian kỳ họp lại ngắn hơn, và theo đó là sự hài lòng hơn của đại biểu và cử tri. Có kết quả đó là do đại biểu Quốc hội ngay từ đầu đã cố gắng thực thi có hiệu quả nhiệm vụ của đại biểu; là công sức chuẩn bị ngày càng chu đáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan hữu trách; nhưng không thể không nói đến công sức của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mà đứng đầu là Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Chủ tịch là người tuân thủ thời gian và công việc (giờ nào việc nấy), đây cũng là một yêu cầu của khoa học quản lý. Trong những đề xuất đổi mới, có lẽ nhiều cử tri tâm đắc với đổi mới chất vấn mà Chủ tịch vừa là người có ý kiến kết luận nội dung đổi mới, vừa là người điều hành. Nghị trường nhiều khi căng thẳng nhưng cũng lắm khi vui vẻ rộn tiếng cười khi Chủ tịch “bổ sung” làm rõ ý kiến của đại biểu...

Số nữ đại biểu có vị trí quản lý, lãnh đạo, điều hành ở Quốc hội qua bốn kỳ họp của nhiệm kỳ này cho thấy, các đại biểu nữ đã thể hiện rõ tư duy đổi mới, không bằng lòng với những gì đã có, mà qua các kỳ họp, kỳ họp sau phải có đóng góp nhiều hơn, tốt hơn kỳ họp trước. Trong đó số nữ đại biểu tái cử, tham gia nhiều khóa có vai trò “nòng cốt”. Các đại biểu nữ là lãnh đạo các Ủy ban của Quốc hội, Ban của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì tinh thần làm việc “hết mình”, phải hết việc, chứ không phải hết giờ. Nhiều người thể hiện nét độc đáo riêng, sắc sảo trong công việc, phát biểu rõ nội hàm, mạch lạc, phương pháp truyền đạt có sức lan tỏa. Các văn bản của Ủy ban của Quốc hội, Ban của Ủy ban Thường vụ Quốc hội được chỉ đạo chuẩn bị công phu, chu đáo, là cơ sở góp phần để Ủy ban Thường vụ Quốc hội chuẩn bị nội dung kỳ họp nhanh gọn, hiệu quả hơn...

Đối với đội ngũ nữ đại biểu nói chung, từ đầu khóa đến nay, cũng như toàn thể Quốc hội, các nữ đại biểu đã từng bước tỏ rõ tinh thần trách nhiệm trước Quốc hội, trước nhân dân, tham dự đầy đủ các cuộc tiếp xúc cử tri, các cuộc giám sát tại các ngành, địa phương, chuyển tải được ý kiến của cử tri đến Quốc hội và hăng hái hoạt động ở nghị trường. Có thể nói, từ đầu nhiệm kỳ Khóa XV đến nay, hoạt động của Quốc hội khá khẩn trương: Quốc hội đã trải qua 4 kỳ họp (kể cả kỳ họp bất thường), Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành 16 phiên họp, trong đó có hoạt động chất vấn, có giám sát chuyên đề... và chuẩn bị khai mạc Kỳ họp thứ Tư.

Qua ghi chép theo dõi hoạt động kỳ họp (có thể chưa đầy đủ) của chúng tôi, nhưng trong tất cả các hoạt động đó, nữ đại biểu Quốc hội đều tham gia khá tích cực. Nói về số lượng, nữ đại biểu chỉ chiếm hơn 30% tổng số đại biểu Quốc hội, nhưng trong các lần phát biểu thảo luận kinh tế - xã hội, thảo luận chuyên đề... thì ý kiến của nữ đại biểu thường chiếm trên dưới 40% trong tổng số các ý kiến. Tại Kỳ họp thứ Nhất, trong phiên thảo luận kinh tế - xã hội ngày 25.7.2021 (chỉ có một ngày) có 39 ý kiến thì có tới 15 ý kiến của các đại biểu nữ, chiếm 38,46%; ngày 27.7.2021, Quốc hội thảo luận Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững thì gần 50% ý kiến là của nữ đại biểu. Tại Kỳ họp thứ Hai, ngày 8.11.2021, thảo luận kinh tế - xã hội, là kỳ họp cuối năm nên Quốc hội dành nhiều thời gian cho hoạt động giám sát, đã có 38 đại biểu nữ có ý kiến trong tổng số hơn 100 đại biểu phát biểu. Tại Kỳ họp thứ Ba, ngày 30.5.2022, Quốc hội giám sát chuyên đề việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành, đã có 1/3 ý kiến của đại biểu nữ trong tổng số 39 ý kiến phát biểu, trong số 73 ý kiến phát biểu thảo luận kinh tế - xã hội thì ý kiến của đại biểu nữ là 34 (chiếm 46,57%)...

Nói về chất lượng, các nữ đại biểu Quốc hội Khóa XV đã đóng góp được nhiều ý kiến xác đáng, khả dụng. Có thể nói, nhiều đại biểu nữ đã “ghi điểm” ngay từ buổi đầu. Bên cạnh sự mạnh dạn, thẳng thắn, trung thực là rất nhiều ý kiến có tính chuyên môn, nghiệp vụ chất lượng cao, nhiều nội dung chất vấn mới lạ, sắc sảo; ý thức chính trị, tinh thần xây dựng của đại biểu nữ khá chuẩn mực. Chỉ riêng các ý kiến của đại biểu nữ cũng cho thấy “bức tranh toàn cảnh” về các vấn đề kinh tế - xã hội khá rõ nét những “gam màu” khác nhau giữa các vùng, miền và ngay trong một vùng, một miền. Nổi hơn cả là các kiến nghị có tính tổng thể của các đại biểu nữ đóng góp để Quốc hội có những quyết sách giúp Chính phủ kích hoạt lại nền sản xuất và các giải pháp phát triển vững chắc sau khi khống chế được đại dịch Covid-19; bảo đảm an sinh xã hội cho người dân; phục vụ doanh nghiệp phục hồi và phát triển...

Nữ đại biểu Quốc hội Khóa XV có ưu thế về số lượng, về trình độ học vấn, trình độ chính trị và bề dày kinh nghiệm công tác; lại kế thừa được kinh nghiệm quý báu của các đại biểu những khóa trước, chắc chắn sẽ còn có những đóng góp xứng đáng, to lớn hơn nữa công sức, trí tuệ cho Quốc hội trong thời gian tiếp theo.