Nữ Tổng thống Mexico tuyên bố sẽ đẩy nhanh cải cách Hiến pháp

Đương kim Tổng thống Andrés Manuel López Obrador và tổng thống mới đắc cử Claudia Sheinbaum sau khi bà giành chiến thắng hôm 2.6. Ảnh: Reuters

20 cải cách Hiến pháp và tư pháp

Phát biểu trong cuộc họp báo đầu tiên hôm 11.6 kể từ khi đắc cử, bà Sheinbaum chia sẻ với các phóng viên bà vẫn kiên định với lời hứa của mình về một cuộc cải tổ Hiến pháp và tư pháp trước khi Quốc hội nhóm họp vào tháng 9 tới. Kế hoạch cải cách này đã được người tiền nhiệm và cũng là người luôn ủng hộ bà, đương kim Tổng thống Andrés Manuel López Obrador đề xuất vào tháng 2 vừa qua. Ông López Obrador cam kết sẽ thúc đẩy 20 điểm sửa đổi trong Hiến pháp.

Bà nói: “Đây là một trong số những cải cách có thể được thúc đẩy đầu tiên”, đồng thời lưu ý rằng động thái đầu tiên của kế hoạch là thay thế các thẩm phán Tòa án Tối cao được bổ nhiệm bằng các Thẩm phán được bầu cử phổ thông. Các thẩm phán hiện do các nhà lập pháp phê chuẩn hoặc bổ nhiệm. Một số tòa án cấp dưới cũng sẽ bị ảnh hưởng và một số cơ quan quản lý quan trọng có thể bị loại bỏ. Các đề xuất cải cách cũng liên quan đến việc tăng lương hưu cho người lao động, các khoản phụ cấp cho phụ nữ từ 60 - 64 tuổi, cấp học bổng cho học sinh trong hệ thống giáo dục công, loại bỏ một số cơ quan quản lý có tình trạng chồng chéo về chức năng nhiệm vụ.

Trong cuộc họp báo của mình, bà Sheinbaum đã cam kết sẽ tham vấn rộng rãi với các bên liên quan trong hệ thống tư pháp. Các cuộc đối thoại sẽ không chỉ được tiến hành ở Quốc hội, mà còn ở các trường đại học, các giáo sư luật, tại các hiệp hội luật sư, với sự tham gia của các thẩm phán và đại diện lĩnh vực tư pháp, các bộ trưởng và thẩm phán.

Tuy nhiên, các nhà phê bình đã cảnh báo rằng những cải cách về cơ bản sẽ làm thay đổi cán cân quyền lực ở Mexico và gây ra những xáo trộn lớn về xã hội.

Trong cuộc bầu cử hôm 2.6, Liên minh của tổng thống đắc cử đã đảm bảo được 2/3 đa số ở Hạ viện cần thiết để thông qua các cải cách Hiến pháp. Mặc dù liên minh thất bại ở Thượng viện nhưng có thể có thêm phiếu ủng hộ thông qua các cuộc đàm phán.

Bà Sheinbaum, 61 tuổi, sẽ nhậm chức vào ngày 1.10, nhưng Quốc hội dự kiến sẽ triệu tập vào đầu tháng 9. Điều này có khả năng sẽ cho Tổng thống Lopez Obrador thời hạn một tháng để thúc đẩy các cải cách trước khi bàn giao quyền lực.

Tác động đối với thị trường

Bà Sheinbaum nói rằng bà không mong đợi cuộc cải tổ tư pháp sẽ ảnh hưởng đến thị trường tài chính. Tuy nhiên, đồng peso đã suy yếu gần 2% xuống còn khoảng 18,55 mỗi USD trong giao dịch quốc tế.

Bà Sheinbaum đã dành phần lớn thời gian trong tuần để nói chuyện với các tổ chức tài chính và nhà đầu tư quốc tế, cố gắng xoa dịu thị trường sau khi giá trị đồng peso đã giảm khoảng 10% kể từ cuộc bầu cử ngày 2.6, trong khi chỉ số chứng khoán chính đã giảm gần 4%.

Các thị trường cũng lo ngại về thâm hụt ngân sách hiện tại của Mexico tương đương khoảng 6% GDP và các khoản thanh toán cho công ty dầu khí nhà nước Pemex đang ngập trong nợ nần.

Mexico cũng tiếp tục phải vật lộn với tình trạng lạm phát cao dai dẳng gần 5%, bất chấp lãi suất trong nước cao 11%. Lợi nhuận cao từ chứng khoán chính phủ cũng có xu hướng nâng cao giá trị của đồng peso Mexico trong năm qua. Nhưng đà lao dốc trong tuần này có thể sẽ khiến lạm phát trở nên tồi tệ hơn.

Tổng thống López Obrador trước đây đã từng tự hào về sức mạnh của đồng peso và những thành công trong nỗ lực giảm số tỷ lệ đói nghèo (mặc dù tình trạng nghèo cùng cực đã gia tăng). Nhưng các chuyên gia cho rằng sức mạnh trước đây của đồng peso và mức giảm nghèo một phần là nhờ kiều hối, số tiền gửi về nhà bởi những người di cư làm việc ở nước ngoài, đã tăng gần gấp đôi kể từ năm 2019.

Tuần trước, Tổng thống López Obrador dự đoán năm nay Mexico sẽ chứng kiến lượng kiều hối kỷ lục 65 tỷ USD. Lượng kiều hối đã tăng từ khoảng 36 tỷ USD năm 2019 lên 63,3 tỷ USD vào năm 2023. Theo Ngân hàng Thế giới, kiều hối chiếm 4,2% toàn bộ GDP của Mexico, một con số giờ dây chắc chắn còn cao hơn. Trong 4 tháng đầu năm 2024, kiều hối tăng 8,3% so với cùng kỳ năm 2023.

Thị trường cũng lo lắng về chi phí liên tục hỗ trợ Pemex và chi phí trợ cấp sẽ tiếp tục đổ vào các dự án giao thông vận tải do nhà nước điều hành.

Quỳnh Vũ (Theo ABC News)