Ông Trump sẽ đảo ngược hàng loạt quyết sách ngay 'Day 1'

Susie Wiles, người được lựa chọn cho vị trí chánh văn phòng Nhà Trắng nhiệm kỳ tới, tiết lộ ông Trump sẽ ký nhiều sắc lệnh hành pháp để đảo ngược các quyết sách của Tổng thống Joe Biden.

Việc này sẽ được thực hiện ngay trong ngày đầu nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của ông Trump, theo New York Times.

Đảo ngược nhiều quyết sách của Tổng thống Biden

Kế hoạch trong ngày đầu tiên (được gọi là "Day 1") của chính quyền Trump được bà Wiles tiết lộ hôm 11/11 trong khuôn khổ một cuộc họp riêng của Rockbridge Network tổ chức tại Las Vegas.

Trong lịch sử, các tổng thống Mỹ thường ký hàng loạt sắc lệnh hành pháp trong những ngày đầu tiên nắm quyền. Bà Wiles không nêu cụ thể sắc lệnh về vấn đề nào sẽ được ông Trump ký thông qua.

Khi trở thành tổng thống Mỹ năm 2021, ông Biden đã đảo ngược nhiều quyết định của ông Trump như rút Mỹ khỏi Tổ chức Y tế Thế giới và Thỏa thuận Paris về chống biến đổi khí hậu, hay lệnh cấm nhập cảnh với một số quốc gia có đa số công dân theo đạo Hồi.

Bà Susie Wiles đã được ông Trump lựa chọn làm chánh văn phòng Nhà Trắng trong nhiệm kỳ tới. Ảnh: New York Times.

Bà Wiles nhấn mạnh ông Trump chỉ có thời gian 2 năm để cho thấy sự thay đổi mạnh mẽ của chính quyền mới, bởi cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sẽ diễn ra vào 2026. Vì vậy, cần chuẩn bị sẵn sàng ngay từ ngày đầu tiên.

Sử dụng các sắc lệnh hành pháp được các tổng thống Mỹ sử dụng ngày càng thường xuyên hơn những năm gần đây trong bối cảnh nền chính trị phân cực khiến quốc hội Mỹ tê liệt và mất khả năng lập pháp.

Bởi ít khả năng sửa đổi các đạo luật, các tổng thống Mỹ tăng cường tận dụng quyền lực hành pháp được hiến pháp trao cho Nhà Trắng.

Năm 2013, trong bối cảnh đảng Cộng hòa kiểm soát Quốc hội, Tổng thống Obama đã ban bố hàng loạt sắc lệnh hành pháp để tái định hình chính sách nhập cư, bảo vệ những người bị đưa vào Mỹ trái phép khi còn là trẻ em.

Trong nhiệm kỳ của Trump và Biden, hai vị tổng thống cũng hành động tương tự khi các quyết sách rơi vào bế tắc bởi không được quốc hội thông qua.

Thực thi quyền hành pháp thông qua sắc lệnh của Nhà Trắng có thể mang lại tác động tức thì, cho cử tri thấy tổng thống đang thực hiện cam kết tranh cử. Cách làm này sẽ thúc đẩy bộ máy quan liêu của chính phủ Mỹ, rút ngắn thời gian thi hành luật pháp quốc gia.

Tuy nhiên, điều hành đất nước thông qua sắc lệnh hành pháp có giới hạn căn bản. Những tổng thống mới có thể dễ dàng đảo ngược quyết sách của người tiền nhiệm, tương tự cách ông Trump và Biden từng làm trong các năm 2017 và 2021.

Các sắc lệnh hành pháp cũng dễ bị khởi kiện. Nhiều quyết sách của ông Trump từng bị "treo" trong nhiều tháng, thậm chí vài năm nếu các thẩm phán cho rằng chúng phi pháp hoặc được ban bố chỉ nhằm qua mặt thẩm quyền của quốc hội.

Trung tâm mới trong nền chính trị Mỹ

Rockbridge Network gồm một nhóm các nhà tài trợ của phe Cộng hòa, với nhiều đại diện lớn từ giới công nghệ. Mạng lưới này do Thượng nghị sĩ JD Vance đồng sáng lập. Ông Vance là liên danh tranh cử với cựu tổng thống Trump và sẽ trở thành phó tổng thống Mỹ từ tháng 1/2025.

Bà Wiles, chánh văn phòng Nhà Trắng tương lai, là gương mặt tâm điểm tại hội nghị của Rocbridge. Tại hội nghị này, bà chủ trì một phiên thảo luận với sự tham gia của hàng trăm nhà tài trợ Cộng hòa, cùng với hàng loạt trợ lý trong chiến dịch tranh cử thành công vừa qua của ông Trump.

Rockbridge Network hiện được lãnh đạo bởi các chủ sở hữu công ty đầu tư mạo hiểm 1789 Capital. Phát biểu đêm 10/11, con trai cả của ông Trump là Donald Trump Jr. cho biết sẽ tham gia 1789 Capital với tư cách thành viên đối tác, thay vì giữ một vị trí trong chính quyền mới.

Ông Trump và phó tướng JD Vance. Ảnh: Reuters.

Tại phiên thảo luận của Rockbridge, bà Wiles và các cộng sự cũng tiết lộ một số chi tiết của chiến dịch tranh cử vừa qua. Theo bà Wiles, chiến dịch tranh cử của ông Trump thường xuyên bị tấn công mạng và các hình thức đe dọa khác. Kể cả máy bay của ông Trump cũng trở thành mục tiêu.

Trong chiến dịch tranh cử vừa qua, ông Trump đã chấp nhận sử dụng hình ảnh nhẹ nhàng, mềm mỏng hơn so với trước đây. Cụ thể, ông Trump đồng ý tranh cử bằng những hình ảnh đời thường như chơi golf hay quây quần bên các cháu.

Sự kiện của Rockbridge Network tại Las Vegas có sự tham gia của nhiều trợ lý và nhà tài trợ hàng đầu của Trump. Nhóm này có khả năng nổi lên thành trung tâm quyền lực mới trong nền chính trị của phe Cộng hòa bởi ông JD Vance sẽ giữ chức phó tổng thống.

Tại sự kiện, bà Wiles cũng hé lộ tương lai của ông Trump khi kết thúc nhiệm kỳ tổng thống tới.

"Cuộc vận động cuối cùng của chiến dịch vừa qua, ở Grand Rapids, Michigan, không phải là lần cuối Donald Trump vận động, nhưng là chiến dịch tranh cử cuối cùng của Donald Trump", bà Wiles nói.

Duy Anh