Nữ Viện trưởng và hành trình kết nối khoa học Việt Nam – Australia

PGS TS. Phạm Thị Thanh Ngà, chủ tịch IHP Việt Nam và IHP khu vực châu Á Thái Bình Dương là người Chủ trì Hội nghị lần thứ 32 của IHP khu vực nhân kỷ niệm 50 năm IHP và 60 năm Chương trình nước của UNESCO.

Cùng trò chuyện với chị Phạm Thị Thanh Ngà, Viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi Khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường về hành trình đạt học bổng Chính phủ Australia và ứng dụng tri thức vào quá trình xây dựng quê hương, góp phần thúc đẩy phát triển quan hệ hợp tác chuyên ngành giữa hai nước Việt Nam - Australia.

- Từ thời những năm 2000, việc học tiếng Anh còn khá khó khăn, khái niệm “xuất ngoại” còn rất xa lạ, chị đã bắt đầu như thế nào để có được học bổng và sang Australia du học?

Tôi nhận học bổng Chính phủ Australia, khi đó có tên gọi AusAID vào năm 2000, thời kỳ đầu của học bổng này dành cho mọi đối tượng. Những năm đó, rất ít các cơ hội học bổng du học các nước phát triển, sau khi các dạng học bổng đi các nước thuộc khối xã hội chủ nghĩa chấm dứt.

Học bổng AusAid là một trong những tài trợ đầu tiên, cũng là chương trình học bổng lâu bền đối với du học sinh Việt Nam có cơ hội đi học ở những nước có nền khoa học tiên tiến.

Lúc bấy giờ, khó khăn nhất là thi và đạt được yêu cầu đầu vào về trình độ tiếng Anh khi hầu như chúng tôi còn chưa biết đến các chứng chỉ quốc tế như IELTS, TOEFL, và chưa có nhiều các trung tâm dạy tiếng Anh như bây giờ.

Kỳ thi tuyển tiếng Anh được tiến hành bằng bài test PSET, sau đó ai đạt mới được tập trung vào trường đại học Ngoại ngữ Hà Nội (Nay là đại học Hà Nội) để được các giảng viên người Úc dạy và luyện thi IELTS theo chuẩn.

Lần đầu tiên tôi được giảng viên người nước ngoài dạy tiếng Anh một cách chuẩn mực về các kỹ năng, đặc biệt là kỹ năng viết luận.

Khi nhận được học bổng, quả thực là niềm hạnh phúc rất lớn, vì đây là cơ hội để được du học ở nước nói tiếng Anh, được tiếp cận với nền khoa học tiên tiến, với nhiều các điều kiện vượt trội để nâng tầm kiến thức của bản thân.

Khuôn viên trường ĐH Adelaide 2000-2001.

- Việc học tập tại Australia đã thay đổi công việc hiện tại của chị thế nào?

Tôi được trao học bổng Thạc sĩ chuyên ngành vật lý khí quyển tại Đại học Adelaide, Australia - một chuyên ngành phù hợp với kiến thức nền của mình về khí tượng học. Thời gian này, tôi được học nâng cao hơn về cả toán cao cấp, vật lý, và đặc biệt là tiếp cận công nghệ mới trong nghiên cứu khí quyển. Đó chính là chuyên ngành viễn thám.

Phải nói rằng, đây là những nền tảng đầu tiên cho những định hướng nghiên cứu của tôi cho luận án Tiến sĩ tại Nhật Bản, cũng như các nghiên cứu sau này cho đến hiện tại.

Gặp mặt cựu sinh viên Adelaide với Bà Đại sứ Australia tại VN và Thống đốc Bang South Australia nhân chuyến thăm của Bà thống đốc tới Việt Nam.

- Là một trong những ứng viên xuất sắc vừa đoạt Giải thưởng Cựu sinh Australia (Alumni Awards) 2025, thành tích này mang lại cảm hứng gì cho chị trong các công việc tiếp theo?

Thật vinh dự khi năm nay tôi được nhận Giải thưởng Cựu sinh Australia (Alumni Awards) 2025, một giải thưởng từ lâu được biết đến trong cộng đồng cựu sinh viên Úc và được đích thân bà Đại sứ trao tặng.

Đây không chỉ là một sự ghi nhận về thành tích cá nhân, mà còn là sự công nhận đóng góp của Alumni vào sự phát triển chung của Việt Nam.

Vì vậy, tôi nghĩ đó là niềm cảm hứng rất lớn cho sự thúc đẩy hoạt động của Alumni, cũng như lan tỏa những giá trị cao đẹp mà các du học sinh hướng tới, là có thêm nhiều đóng góp hơn nữa cho sự phát triển chung của đất nước.

- Theo chị, cựu sinh Australia sẽ đóng góp gì để đẩy mạnh quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước?

Đối với cá nhân tôi, cũng như đối với bất kỳ cựu sinh Australia nào đều là vinh dự cũng như trách nhiệm trong việc đóng góp để đẩy mạnh quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước.

Với cương vị là Viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi Khí hậu, thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Viện đã tham mưu cho Bộ về những đề xuất hợp tác với các đối tác của Australia về bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu bao gồm: Xây dựng Kịch bản Biến đổi khí hậu, đánh giá rủi ro khí hậu, thích ứng với biến đổi khí hậu dựa trên tự nhiên; Đánh giá, phân tích và dự báo tác động của các chính sách và hành động ứng phó với BĐKH đến phát triển kinh tế; Hợp tác về tín chỉ và thị trường Carbon; Đô thị bền vững.

Ngoài ra, Viện cũng luôn tích cực tham dự các hội thảo, diễn đàn khoa học, hợp tác do 2 bên phối hợp tổ chức, tìm kiếm những đối tác phía Australia để cùng đề xuất hợp tác trong nghiên cứu về môi trường và BĐKH.

Bà Ngà tham dự tọa đàm Hội thảo quốc gia: “Sức mạnh không giới hạn và những thách thức khó dự báo của trí tuệ nhân tạo - Tác động và ứng phó chính sách”.

- Sống và học tập trên đất Australia xinh đẹp, hẳn chị đã có những kỷ niệm đẹp và hạnh phúc?

Quãng thời gian được học tập trên đất nước Australia là một quãng thời gian đáng nhớ và hạnh phúc đối với tôi.

Đó là nơi tôi có thể dành thời gian hoàn toàn chuyên tâm vào học tập, được có thêm những trải nghiệm trong cuộc sống, được đắm chìm trong khung cảnh thiên nhiên bao la của nước Úc.

Thời gian đó, đã có rất nhiều kỷ niệm được lưu giữ, nhưng có một câu chuyện tôi muốn chia sẻ là, lúc chúng tôi sang học vào năm 2000, thông tin về Việt Nam đối với người dân Australia gần như bằng không, khi tôi nói tôi từ Việt Nam đến, có người còn hỏi tôi là “đất nước các bạn vẫn đang có chiến tranh à?”, thật ngạc nhiên khi lúc đó Việt Nam đã thống nhất được 25 năm.

Và cũng chỉ sau 25 năm, bây giờ Việt Nam và Australia đã trở thành đối tác quan hệ chiến lược toàn diện. Rõ ràng, thông tin là quan trọng, và đặc biệt hơn nữa, vị thế của Việt Nam bây giờ thực sự rất khác trên trường Quốc tế.

- Lời khuyên của chị với các sinh viên muốn du học Australia trong tương lai?

Với kinh nghiệm của bản thân, được học tập và làm việc trong cả môi trường Việt Nam và Quốc tế, đặc biệt là tại Australia, tôi có lời khuyên với các bạn trẻ rằng, hãy tranh thủ những điều kiện học tập tốt nhất ở các trường Đại học ở Australia nếu có cơ hội, để trau dồi kiến thức.

Việc lựa chọn những môn học hữu ích để trang bị và chuẩn bị cho hành trình của sự nghiệp sau này, nhưng vẫn đừng quên tận hưởng những vẻ đẹp thiên nhiên của nước Úc, dành thời gian của các kỳ nghỉ để đi tham quan thật nhiều nơi, để lưu lại nhiều hình ảnh và kỷ niệm đẹp cùng bạn bè Việt Nam và quốc tế.

Mỗi người sẽ có cách lựa chọn con đường của mình để đến với thành công. Nhưng quan trọng hơn là theo năm tháng, chúng ta có thể trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình.

Với kinh nghiệm của tôi, thì điều quan trọng là ở đâu, làm gì mình cũng cố gắng làm tốt nhất với khả năng của mình, học tập từ những điều nhỏ nhặt nhất để tích lũy thành những cái lớn hơn.

Và trên hết, kỷ luật với chính bản thân mình để không lãng phí thời gian vào những điều không thực sự cần thiết.

- Xin cảm ơn chị!

Bảo Châu