Nước Lào nửa thế kỷ phát triển 'Đóa Chăm Pa' bừng nở giữa hành trình đổi mới

Nửa thế kỷ sau ngày thành lập nước, CHDCND Lào như “đóa Chăm Pa” bừng nở giữa hành trình đổi mới, sẵn sàng cho một giai đoạn bứt phá xa hơn.

Tri ân quá khứ và kỳ vọng tương lai

Nhằm kỷ niệm sự kiện trọng đại này, Lào đang chuẩn bị tổ chức một cuộc diễu binh lớn, cùng các hoạt động quy mô toàn quốc và tăng cường các biện pháp an ninh. Buổi tổng duyệt cuối cùng cho lễ diễu binh mừng đại lễ đã được tiến hành vào ngày 28/11 vừa qua. Trong các bản tin gần đây, báo chí Lào và quốc tế mô tả tinh thần và không khí chuẩn bị cho đại lễ vô cùng khẩn trương và sôi động.

Tờ Tân Hoa Xã viết: “Khi ngày 2/12 đến gần, một làn sóng sắc màu, niềm tự hào và tinh thần dân tộc đang lan tỏa khắp nước Lào. Các đại lộ và không gian công cộng được trang hoàng rực rỡ với những hàng cờ Tổ quốc và cờ Đảng bay phấp phới, thể hiện tinh thần đoàn kết trước thềm sự kiện trọng đại. Tại Thủ đô Vientiane, những địa danh mang tính biểu tượng và các di tích linh thiêng cũng được trang hoàng bằng các dải cờ đầy màu sắc, tạo nên một bầu không khí lễ hội và yêu nước phù hợp với quy mô kỷ niệm”.

Nhiều gia đình đang chuẩn bị cho ngày đại lễ bằng cách trang trí nhà cửa, giữ gìn vệ sinh và treo cờ Tổ quốc, cờ Đảng - thể hiện tinh thần đoàn kết, niềm tự hào dân tộc và góp phần làm cho không khí trước lễ kỷ niệm thêm sôi động, ấm áp.

Buổi tổng duyệt toàn diện của toàn quân Lào, chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 50 năm Quốc khánh. Ảnh: The Laotian Times

Chị Viphavan, một cư dân Vientiane, đã góp phần vào không khí náo nức bằng cách treo cờ tại nhà và dọn dẹp khu vực xung quanh. Chị cho biết việc chuẩn bị cho lễ kỷ niệm không chỉ dừng lại ở trang trí. “Từng chi tiết: từ lá cờ, những bông hoa cho đến việc giữ gìn sạch sẽ xung quanh - đều thể hiện sự trân trọng của chúng tôi đối với lịch sử đất nước”, chị nói. “Khi chúng tôi treo những lá cờ này, chúng tôi đang tri ân quá khứ và bày tỏ kỳ vọng vào tương lai”.

Chị Viphavan tin rằng mọi đóng góp, dù nhỏ, cũng góp phần tạo nên tinh thần đoàn kết mạnh mẽ, giúp lễ kỷ niệm trở nên thực sự sinh động và ý nghĩa. Chị cũng cho rằng dịp kỷ niệm 50 năm là lời nhắc nhở về chặng đường phát triển của đất nước Lào.

“Tôi thực sự rất háo hức với lễ kỷ niệm năm nay. Tôi thấy chính quyền đã làm rất tốt trong việc chuẩn bị các hoạt động, đặc biệt là cuộc diễu binh lớn. Tôi còn thấy ảnh tập dượt bay drone được chia sẻ trên mạng, thật sự rất ấn tượng! Tôi mong được tận mắt chứng kiến”, anh Soutchai, một cư dân Vientiane, chia sẻ.

Diễu binh và các hoạt động văn hóa nhân dịp Quốc khánh không chỉ là nghi thức quốc gia. Đối với nhà nước và nhân dân Lào, đây còn là dịp để Lào nhìn lại một chặng đường từ những ngày đầu xây dựng nhà nước, vượt qua khó khăn hậu chiến tranh, ổn định chính trị đến mở cửa kinh tế cải thiện đời sống dân sinh, và hội nhập sâu hơn với khu vực.

Bà Phouphet, một cư dân tỉnh Savannakhet, bày tỏ niềm tự hào về sự phát triển của đất nước, đặc biệt trong lĩnh vực hạ tầng. Bà cho rằng lễ kỷ niệm là cách để tri ân công lao của các thế hệ đi trước và nhắc nhớ về tinh thần đoàn kết dân tộc. Nhìn về tương lai, chị kỳ vọng đất nước sẽ tiếp tục tiến lên, phát huy tiềm năng mạnh mẽ để đạt thêm nhiều thành tựu.

Lấy ổn định chính trị làm gốc

Nửa thế kỷ kể từ khi nhà nước hiện đại được thành lập, Lào giữ vững được tài sản cốt lõi: ổn định chính trị. Trong bài viết đăng ngày 25/11, tờ Vientiane Mai nhấn mạnh rằng lễ kỷ niệm 50 năm là biểu tượng của sự ổn định: “Trong 50 năm qua, Lào giữ vững hòa bình và ổn định, đưa đất nước tiến lên con đường phát triển bền vững”.

Trong bối cảnh khu vực nhiều biến động, sự ổn định này không phải là điều tất yếu mà là kết quả của quá trình xây dựng thể chế, hiến định và thực thi chính sách; đồng thời là nền tảng để tiến hành công cuộc phát triển lâu dài. Chính sự ổn định tạo điều kiện để Lào mở cửa từ cuối thập niên 1980, thu hút vốn, công nghệ và hướng tới hội nhập sâu hơn với ASEAN và các đối tác lớn.

Sự ổn định chính trị cũng là điều kiện cần để triển khai các chính sách phát triển: từ cải cách hành chính, hoàn thiện khung pháp luật đến triển khai các dự án chiến lược mang tính liên vùng. Chính phủ Lào đã đặt ra mục tiêu phát triển theo kế hoạch 5 năm, tập trung nâng cao hạ tầng, mở rộng giao thương và thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài - những trụ cột được nhắc tới thường xuyên trong các báo cáo chính thức nhân dịp tổng kết 50 năm phát triển đất nước.

Kinh tế phục hồi nhờ đa dạng hóa nguồn lực tăng trưởng

Sau chuỗi khó khăn tài khóa và sức ép nợ công, bức tranh kinh tế Lào đang dần phục hồi. Trong báo cáo mới nhất nhân dịp Quốc khánh, Hãng Thông tấn xã Lào (KPL) dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 đạt khoảng 4,8%. Trong bối cảnh kinh tế và thương mại toàn cầu nhiều biến động, và đặc biệt trong bối cảnh kinh tế Lào vừa trải qua giai đoạn khó khăn vì nợ công và lạm phát, con số này đã là những chỉ dấu có ý nghĩa.

KPL dẫn nguồn từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lào: “Kinh tế Lào đang phục hồi theo xu hướng khởi sắc của khu vực”. Sự phục hồi này là hành trình bền bỉ, dựa trên đa dạng hóa các động lực tăng trưởng, như hạ tầng kết nối (đặc biệt là đường sắt Lào - Trung); dịch vụ vận tải - logistics và thương mại biên giới; du lịch phục hồi mạnh; xuất khẩu năng lượng (chủ yếu là thủy điện). Lào đang dần tiến tới cơ cấu kinh tế đa dạng, thay vì phụ thuộc vào một vài ngành truyền thống như nông nghiệp hay khai khoáng.

Bên cạnh đó, một điểm sáng khác là nỗ lực ổn định vĩ mô như kiểm soát lạm phát, siết chặt kỷ luật ngân sách, cải thiện quản lý nợ công. Điều này đã giúp khôi phục niềm tin của nhà đầu tư. Song song đó, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, khuyến khích chế biến trong nước góp phần nâng cao giá trị xuất khẩu thay vì chỉ bán nguyên liệu thô.

Hạ tầng: từ “landlocked” thành “land-linked”

Nếu có một thành tựu dễ nhìn thấy nhất trong 50 năm qua, có lẽ phải kể đến đột phá hạ tầng. Việc hoàn thiện và đưa vào vận hành một số dự án giao thông chiến lược đã thay đổi địa - kinh tế Lào: từ một quốc gia không giáp biển (landlocked) trở thành một quốc gia kết nối liên vùng (land linked).

Một trong số đó phải kể đến dự án đường sắt Lào - Trung. Từ 2021 đến nay, tuyến đường này đã trở thành mạch giao thương chủ lực, đưa hàng hóa Lào đi xa hơn và nhanh hơn. Hãng thông tấn KPL cho biết, đi cùng đường sắt là hàng loạt dự án kết nối hạ tầng quan trọng như Cảng cạn Thanaleng; Các khu công nghiệp vùng biên; Cao tốc và quốc lộ được nâng cấp. Những hạ tầng này đã giúp giảm đáng kể chi phí vận chuyển, rút ngắn thời gian giao thương và tăng cường khả năng tiếp cận thị trường. Những lợi thế đó đang khiến Lào từng bước thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm vận tải của lục địa Đông Nam Á, kết nối Trung Quốc - Thái Lan - Campuchia - Việt Nam.

Chuyển đổi này không chỉ làm lợi cho xuất khẩu năng lượng hay khoáng sản mà còn mở ra cơ hội cho ngành chế biến, logistics, dịch vụ hỗ trợ và du lịch. Kết quả là, Lào dần thoát khỏi hình ảnh “vùng đất không lối ra biển” để trở thành mắt xích kết nối chuỗi cung ứng trong khu vực.

Thương mại biên giới và liên kết khu vực

Lợi ích nhìn thấy rõ nhất từ hạ tầng mới là thương mại biên giới tăng mạnh. Các cửa khẩu tấp nập trở lại, nông sản và trái cây thâm nhập sâu vào những thị trường lớn, đồng thời hàng hóa chế biến từ các khu công nghiệp nhỏ bắt đầu có chỗ đứng. Báo Pasaxon ghi nhận: “Thương mại biên giới Lào - Trung và Lào - Thái tăng trưởng liên tục”.

Tờ The Laotian Times trong bài viết hồi tháng 4/2025 cho biết, năm 2024, Lào và Trung Quốc đã đạt được một cột mốc quan trọng về thương mại, với tổng giá trị là 8,23 tỷ USD, tăng 16% so với năm 2023. Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi các giao dịch quốc tế trên nhiều lĩnh vực, bao gồm đường sắt Lào - Trung Quốc, đầu tư và các dự án phát triển. Đến nay, tuyến đường sắt này đã vận chuyển hơn 54 triệu tấn hàng hóa và hơn 48,6 triệu lượt hành khách. Ngoài ra, Trung Quốc là nguồn khách du lịch lớn thứ ba đến Lào, với hơn 1.048.034 du khách Trung Quốc được ghi nhận vào năm 2024.

Ngoài ra, thương mại song phương giữa Thái Lan và Lào đã tăng 8,8%, đạt 24 tỷ baht theo dữ liệu của Bộ Thương mại Thái Lan tháng 9/2025. Kết quả này, như báo cáo khẳng định, là nhờ sự tăng trưởng nhanh chóng của thị trường thương mại điện tử Lào và hoạt động hậu cần xuyên biên giới được cải thiện thông qua tuyến đường sắt cao tốc Trung Quốc - Lào.

Không chỉ xuất khẩu nông sản, các mặt hàng công nghiệp nhẹ, nguyên liệu chế biến cũng đang tìm được thị trường mới, qua đó giảm phụ thuộc vào xuất khẩu thô. Quan trọng hơn, liên kết thương mại với các đối tác lớn trong khu vực đang giúp Lào tận dụng được vị trí địa lý chiến lược của mình.

Tuy nhiên, để biến lợi thế này thành tăng trưởng bền vững, Lào cần thúc đẩy năng lực chế biến nội địa, cải thiện tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tránh phụ thuộc quá nhiều vào một vài đối tác lớn.

Phát triển kinh tế gắn với công bằng xã hội

Trong các phát biểu nhân dịp Quốc khánh, lãnh đạo Lào nhiều lần nhấn mạnh phát triển phải gắn với an sinh xã hội. Những nỗ lực nâng cấp y tế cơ sở, mở rộng bảo hiểm y tế, nâng cao chất lượng giáo dục và thúc đẩy đào tạo nghề cho thanh niên, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa, đang được đẩy mạnh.

Chẳng hạn độ bao phủ của các cơ chế bảo vệ sức khỏe xã hội của hệ thống bảo hiểm y tế toàn quốc của Lào đã tăng mạnh, từ khoảng 60% dân số từ khi triển khai năm 2016 lên đến khoảng 94% năm 2020.

Buổi tổng duyệt toàn diện của toàn quân Lào, chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 50 năm Quốc khánh. Ảnh: The Laotian Times

Bên cạnh đó, các chỉ số về sức khỏe bà mẹ và trẻ em đã có nhiều cải thiện. Theo báo cáo hợp tác giữa Lào và UNICEF, việc Lào thông qua Luật Chăm sóc sức khỏe ban đầu và cải thiện chăm sóc sau sinh đã góp phần làm giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh từ 22 xuống còn 12 trẻ trên 1.000 ca sinh. Những nỗ lực này cho thấy Lào đang cải thiện rõ rệt chất lượng và phạm vi dịch vụ y tế cho mẹ và trẻ em - minh chứng sinh động cho cam kết phát triển gắn với an sinh.

Hướng tới nửa thế kỷ tiếp theo

Đi qua một nửa thế kỷ độc lập, Lào đang sở hữu thế và lực: vị trí địa lý kết nối, nguồn lực lao động trẻ và nền tảng hạ tầng đang được hoàn thiện. Cơ hội để trở thành trung tâm logistics khu vực là có thực. Nhưng để biến thế và lực thành thành tựu cụ thể, Lào cần tiếp tục nâng cao chất lượng quản trị nhà nước, phát triển nguồn nhân lực, cải thiện môi trường kinh doanh và giữ nhịp độ cải cách tài khóa.

Quốc khánh 50 năm là dấu mốc để tự hào nhưng cũng là dấu mốc để tiếp tục phấn đấu. Những cuộc diễu binh, những màn lễ hội đầy màu sắc sẽ qua đi, nhưng thử thách xây dựng một nền kinh tế hiện đại, một xã hội thịnh vượng và một nhà nước hiệu lực vẫn còn đó. Chính cách Lào đáp ứng những thử thách này sẽ định hình vị thế của Lào thế kỷ tiếp theo.

Quốc Đạt