Nước Mỹ: Chia rẽ và phân cực

Thế nhưng, một lần nữa nước Mỹ lại cho thấy tình trạng bị chia rẽ và phân cực sâu sắc với những mâu thuẫn và bất đồng khó có thể hóa giải khi hàng nghìn người biểu tình quá khích tràn vào tòa nhà Quốc hội Mỹ nhằm ngăn chặn việc chứng nhận chiến thắng của ứng cử viên Đảng Dân chủ Joe Biden, dẫn tới cảnh bạo loạn, đập phá và xô xát, khiến thương vong xảy ra. Trong tiến trình bầu cử Mỹ, ngày lưỡng viện Quốc hội triệu tập một phiên họp chung nhằm kiểm đếm và xác nhận số phiếu bầu của cử tri đoàn, qua đó công bố chính thức người chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng thường chỉ mang tính hình thức.

Thế nhưng, nước Mỹ vốn đã trong tình trạng bị “chia đôi” từ sau ngày bầu cử 3-11-2020, dường như đang chìm trong lo âu và căng thẳng. Người dân Mỹ cũng nín thở theo dõi sự kiện Quốc hội nhóm họp chiều 6-1 bởi có nhiều dự báo về khả năng xảy ra những diễn biến phức tạp và kịch tính. Trước đó, ít nhất 14 Thượng Nghị sĩ cũng như khoảng 140 Hạ Nghị sĩ Đảng Cộng hòa cho biết sẽ phản đối việc chứng nhận kết quả của đại cử tri tại một số bang dao động. Cùng với đó, phát biểu với đám đông người ủng hộ ở Thủ đô Washington D.C trước cuộc họp của Quốc hội, Tổng thống đương nhiệm Donald Trump tiếp tục khẳng định ông sẽ không nhượng bộ và không chấp nhận bỏ cuộc.

Ngay khi phiên họp chung của Quốc hội đang diễn ra, hàng chục nghìn người ủng hộ Tổng thống Donald Trump từ khắp nơi trên nước Mỹ đã đổ về khu vực trung tâm Thủ đô Washington D.C cũng như Đồi Capitol, nơi đặt trụ sở Quốc hội, nhằm phản đối việc chứng nhận chiến thắng của ông Joe Biden. Các cuộc biểu tình bên ngoài khu vực Quốc hội đã biến thành bạo động khi nhóm người biểu tình quá khích đụng độ với cảnh sát và tràn vào tòa nhà Quốc hội. Trước diễn biến căng thẳng và phức tạp, cảnh sát Mỹ đã phải phong tỏa các tòa nhà, yêu cầu các nhân viên sơ tán khỏi tòa nhà Cannon và tòa nhà Madison trên Đồi Capitol, đồng thời phải sử dụng hơi cay và đạn không sát thương để giải tán đám đông người biểu tình.

Diễn biến chưa từng có trong lịch sử nước Mỹ đã khiến phiên họp xác nhận kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ 2020 phải tạm ngừng và những người đang ở bên trong tòa nhà được yêu cầu trú ẩn. Phó Tổng thống Mike Pence, chủ trì phiên họp, cùng nhiều nghị sĩ khác được sơ tán tới nơi an toàn.

Nhằm đối phó với tình hình, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra lệnh cử Lực lượng Vệ binh quốc gia tới hỗ trợ lực lượng thực thi pháp luật của Thủ đô, trong khi Thị trưởng Thủ đô Washington D.C Muriel Bowser đã phải ban hành lệnh giới nghiêm, theo đó bắt đầu áp dụng từ 18h cùng ngày và có hiệu lực tới 6h sáng 7-1. Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng kêu gọi hòa bình và đề nghị người biểu tình về nhà. Tối 6-1, những người biểu tình quá khích đã bị lực lượng chức năng vô hiệu hóa và buộc rời khỏi khu vực Quốc hội, các nghị sĩ nối lại cuộc họp xác nhận vị Tổng thống tiếp theo khi tình hình an ninh trật tự tại tòa nhà Quốc hội được thiết lập trở lại.

Theo nhiều nhà lập pháp, quan chức và cựu lãnh đạo Mỹ, lãnh đạo nhiều nước cũng như Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc đã bày tỏ lo ngại và lên án những hành động bạo lực xảy ra tại khu vực trụ sở Quốc hội Mỹ. Nhiều ý kiến đánh giá nền dân chủ Mỹ đang phải hứng chịu một vụ tấn công chưa từng có, đồng thời kêu gọi tôn trọng kết quả cuộc bầu cử tại Mỹ. Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đã lên án những kẻ thực hiện hành vi quá khích này. Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer cho rằng những đối tượng xông vào Đồi Capitol không phải là những người phản đối mà là những kẻ nổi loạn phải bị truy tố.

Thượng Nghị sĩ Đảng Cộng hòa bang Kentucky Mitch McConnell, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mỹ, tuyên bố phản đối các nỗ lực nhằm thách thức kết quả kiểm phiếu đại cử tri, đồng thời nhấn mạnh các cáo buộc gian lận trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 2020 là không đủ thuyết phục. Tổng thống đắc cử Joe Biden cho rằng đây không phải biểu tình mà là cuộc nổi loạn, đồng thời khẳng định công việc trong 4 năm tới của ông chính là khôi phục nền dân chủ Mỹ.

Thực tế, những gì diễn ra trong ngày 6-1 đang khoét sâu thêm sự chia rẽ và bất đồng không chỉ trên chính trường mà cả trong xã hội Mỹ, khi mà nước Mỹ hơn bao giờ hết cần sự đoàn kết, nhất trí để vượt qua cuộc khủng hoảng trầm trọng do đại dịch Covid-19 gây ra. Mỹ hiện là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của đại dịch, tới nay số ca nhiễm và tử vong đều cao nhất thế giới, lần lượt là hơn 21,8 triệu và khoảng 370.000 ca tử vong. Đại dịch cũng dẫn tới cuộc khủng hoảng kinh tế và làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng trong xã hội, bên cạnh đó là cuộc khủng hoảng sắc tộc ngày càng sâu sắc liên quan tới vấn đề quyền lợi của người da màu ở Mỹ.

Trong bối cảnh nước Mỹ đang rơi vào cuộc “khủng hoảng kép” và chỉ còn 2 tuần nữa là tới thời điểm Tổng thống đắc cử Mỹ chính thức tuyên thệ nhậm chức, có thể nói tình trạng hỗn loạn và rối ren hiện nay đang tạo thêm những thách thức to lớn, thậm chí đe dọa gây bất ổn xã hội Mỹ.

“Làn sóng” từ nhiệm

Theo một quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ cho biết, thêm 4 cố vấn cấp cao trong Hội đồng An ninh Quốc gia của Nhà Trắng đã từ chức sau vụ bạo loạn ở Đồi Capitol do những người ủng hộ Tổng thống Donald Trump thực hiện. Các nguồn tin trên thông báo với Hãng Reuters rằng những quan chức Mỹ nói trên từ chức trong “làn sóng” từ nhiệm ngày càng tăng của các trợ lý cho ông Donald Trump, gồm Giám đốc cấp cao về các vấn đề châu Phi Erin Walsh, Giám đốc cấp cao về chính sách quốc phòng Mark Vandroff, Giám đốc cấp cao về vũ khí hủy diệt hàng loạt Anthony Rugierro cùng với Rob Greenway - Giám đốc cấp cao phụ trách các vấn đề Trung Đông và Bắc Phi.

Trước đó, ngày 7-1, Bộ trưởng Giáo dục Mỹ Betsy DeVos đã đệ đơn từ chức, trở thành thành viên thứ hai trong nội các của chính quyền Tổng thống Donald Trump quyết định ra đi nhằm phản đối vụ việc nhiều người ủng hộ Tổng thống Donald Trump đã có các hành động bạo lực và xâm nhập trái phép vào Tòa nhà Quốc hội một ngày trước đó. Trước đó, Bộ trưởng Giao thông Mỹ Elaine Chao, người đồng thời là phu nhân lãnh đạo phe đa số Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell, thông báo sẽ từ chức từ ngày 11-1 tới, 9 ngày trước khi nhiệm kỳ hiện nay của bà kết thúc. Một số quan chức khác trong chính quyền Tổng thống Donald Trump cũng đã nộp đơn từ chức sau vụ việc tại Đồi Capitol, bao gồm Phó Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Matt Pottinger, Chánh văn phòng của đệ nhất phu nhân Stephanie Grisham và Đặc phái viên của Mỹ về Bắc Ireland Mick Mulvaney.

Hàng loạt quan chức phụ trách an ninh của Quốc hội Mỹ cũng đã nộp đơn từ chức. Ngày 7-1, Cảnh sát trưởng Quốc hội Mỹ Steven Sund đã nộp đơn từ chức sau khi bị chỉ trích về những thiếu sót trong việc đối phó với vụ bạo loạn tại tòa nhà Quốc hội Mỹ. Ông Sund đưa ra quyết định trên chỉ ít giờ sau khi Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi kêu gọi người đứng đầu Cảnh sát Đồi Capitol từ chức. Trong thông báo của mình, bà Pelosi cho biết quan chức đặc trách an ninh tại Hạ viện, Paul Irving, cũng sẽ đưa ra quyết định tương tự.

Lãnh đạo phe đa số Cộng hòa tại Thượng viện Mỹ, ông Mitch McConnell cho biết ông đã yêu cầu và nhận được đơn từ chức ngay lập tức từ ông Michael Stenger, Cảnh vệ của Thượng viện, quan chức thực thi pháp luật liên bang cấp cao nhất tại cơ quan này. Trước việc hàng loạt quan chức cấp cao và giới chức an ninh thông báo từ chức, các nghị sỹ Mỹ đã kêu gọi các nhân viên Nhà Trắng tiếp tục công việc của mình. Thượng Nghị sĩ cấp cao của Đảng Cộng hòa Lindsey Graham đã kêu gọi các phụ tá hàng đầu của ông Trump tiếp tục làm việc trong 14 ngày cuối cùng của chính quyền, trong đó có Chánh Văn phòng Mark Meadows, Cố vấn Nhà Trắng Pat Cipollone và Cố vấn An ninh Quốc gia Robert O'Brien.

Hải Long (Tổng hợp)