Nuôi biển gắn với du lịch giúp gia tăng giá trị cho ngư dân

Tọa đàm Phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển - Cơ hội và thách thức. Ảnh: Bích Hồng/BNEWS/TTXVN

Sáng 16/8, tại Hà Nội, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với báo Nông thôn ngày nay/Dân Việt tổ chức tọa đàm trực tuyến chủ đề: “Phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển - Cơ hội và thách thức”.

Ông Trần Công Khôi, Trưởng phòng Giống và thức ăn thủy sản, Cục Thủy sản cho biết, Việt Nam có khoảng 500.000 ha mặt nước có thể nuôi thủy sản trên biển (nuôi biển), đây là tiềm năng rất lớn. Trên thực tế có rất nhiều vùng, địa phương có thể phát triển nuôi biển. Đối tượng nuôi cũng khá phong phú, đa dạng. Từ các loại cá đến các loại nhuyễn thể (ngao, sò, hàu…), giáp xác (tôm hùm…) đến nhóm rong biển cũng đang có nhiều tiềm năng lớn để phát triển.

Đi từ những mô hình bền vững, ông Đặng Xuân Trường, Trưởng phòng Khuyến ngư, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết, trung tâm đã liên kết với các viện, trường có công nghệ tốt nhất chuyển giao kỹ thuật nuôi biển cho bà con tại Khánh Hòa, Quảng Ngãi, Kiên Giang, Ninh Thuận, Bình Thuận…

“Không phải công nghệ nào cũng phù hợp với điều kiện đầu tư của bà con, với các vùng miền. Do vậy trung tâm đang đặt hàng các viện nghiên cứu để hỗ trợ bà con; đồng thời đào tạo, tuyên truyền bà con tiếp cận được các công nghệ mới nhằn phát huy hiệu quả nuôi”, ông Đặng Xuân Trường cho hay.

Hiệu quả của các mô hình đã được truyền thông và được tổ chức tham quan chéo để nông dân học tập. Các mô hình thời gian qua đều hướng đến các sản phẩm nuôi có giá trị kinh tế cao, như cá song, cá giò, tôm hùm, giáp xác, nhuyễn thể… Nhờ các hoạt động khuyến nông đó, diện tích nuôi biển chuyển sang công nghệ mới đang ngày càng tăng.

Một hướng đi được bà Nguyễn Thị Hải Bình - Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn STP Group chia sẻ, cơ quan chức năng cần quy hoạch nuôi trồng thủy sản trên biển gắn với du lịch. Đây là nét đẹp tự nhiên, gia tăng giá trị cho bà con ngư dân.

Công ty cổ phần Tập đoàn STP Group đang kết hợp xây dựng mô hình nuôi trồng thủy sản kết hợp du lịch tại đảo Phất Cờ (Quảng Ninh) và đang nhân rộng ra. Tỉnh Quảng Ninh cũng đã đưa ra chỉ tiêu và cấp mặt nước cho hợp tác xã để bà con yên tâm làm dài hơi hơn.

Nuôi biển kết hợp du lịch là hướng bền vững. Ảnh: Tập đoàn STP Group

Để phát triển du lịch cộng đồng ở các vùng nuôi biển, ông Nguyễn Hữu Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam cho rằng, hai ngành này muốn đi với nhau thì cả hai cùng phải nâng cấp trình độ, chuyên môn mới có thể cùng phát triển và khai thác tốt mặt nước biển. Với phương châm tích hợp nhiều ngành kinh tế biển khác nhau chắc chắn trong tương lai không xa Việt Nam sẽ có ngành kinh tế biển phát triển bền vững và hiệu quả.

Ông Trần Công Khôi kỳ vọng Việt Nam sớm có các “thành phố nuôi trên biển”. “Nuôi trồng thủy sản biển mà kết hợp được với du lịch là điều tuyệt vời, các tỉnh cần sớm có giải pháp phát triển hài hòa du lịch và nuôi thủy sản biển", ông Khôi nhấn mạnh.

Về tiêu thụ sản phẩm, ông Nguyễn Hữu Dũng đánh giá, thị trường hải sản cung luôn không đủ cầu với sản phẩm chất lượng cao được chứng nhận.

Để sản phẩm nuôi biển ra thị trường thế giới thì sản lượng hàng hóa lớn và đồng nhất về chất lượng. Do đó cần có vùng nuôi lớn, sản xuất theo chuỗi và có chứng nhận quốc tế.

Hiện Việt Nam chủ yếu xuất khẩu sản phẩm tươi sống sang Trung Quốc. Để xuất khẩu xa hơn được phải có chế biến. Việt Nam có nhiều nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu nhưng vẫn chưa có nhà máy nào chế biến tôm hùm hay cá trình, ông Nguyễn Hữu Dũng cho hay.

Ông Đặng Xuân Trường cho biết, các mô hình khuyến nông sẽ hướng tới liên kết với các hợp tác xã để hình thành các chuỗi liên kết. Đặc biệt đưa các mô hình gắn du lịch như ở Vân Phong ở Khánh Hòa hay Phất Cờ ở Quảng Ninh để tiêu thụ sản phẩm.

Mặc dù vậy, theo ông Nguyễn Hữu Dũng, Việt Nam cũng còn không ít khó khăn trong ngành nuôi biển. Đầu tiên là quy mô sản xuất, 99% số trại nuôi trên biển là quy mô hộ gia đình nên sản xuất phải lo từ con giống, lồng bè, dịch bệnh, bán sản phẩm… Điều này khiến rủi ro lên đầu người nuôi rất lớn, đặc biệt nếu không may bị bão gây thiệt hại.

Bên cạnh đó, quy mô hộ gia đình nên sức đầu tư vào trại nhỏ, mức độ cơ giới hóa, các tiến bộ kỹ thuật yếu, phần lớn các bè nuôi thủ công, tận dụng các vật liệu, trong đó có vật liệu có thể gây hại môi trường.

Các chuỗi nuôi biển đang manh nha nhưng nhỏ, chưa có sự kết nối hay việc cung cấp cá giống, thức ăn cho bà con nên kiểm định chất lượng chưa có sự giám sát chặt chẽ.

Ông Nguyễn Hữu Dũng cũng cho biết, các chính sách cho nuôi biển cũng khá nhiều nhưng việc tiếp cận chính sách rất khó. Điển hình, mặc dù các bè nuôi của bà con trị giá hàng tỷ đồng nhưng đây chưa được coi là tài sản để thế chấp vay vốn.

Luật Thủy sản có hiệu lực từ năm 2019, nhưng chưa có đơn vị nào được giao biển và giao biển đủ dài để nuôi trồng. Hay thực hiện Nghị định số 11/2021/NĐ-CP quy định việc giao các khu vực biển nhất định cho tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên biển, đến nay việc giao biển cho cá nhân vẫn chưa hiệu quả.

Ông Nguyễn Hữu Dũng cho rằng, hiện quy hoạch không gian biển quốc gia đang bị chậm. Không thể kêu gọi ngư dân đầu tư vào công nghệ mới như lồng nhựa HDPE nếu như họ không có quyền sử dụng vùng biển đó lâu dài thì không thể đầu tư bài bản được./.

Bích Hồng/BNEWS/TTXVN