Nuôi ong mật mang lại nguồn thu nhập cao cho người dân vùng cao nguyên đá

Mật ong bạc hà huyện Mèo Vạc. Ảnh: Văn Phú

Tại 4 huyện vùng cao nguyên đá, cây bạc hà chỉ mọc và nở hoa từ tháng 10 đến tháng 2 dương lịch của năm sau. Tại thời điểm này, cây bạc hà mọc xen kẽ trong các hốc đá, trong các nương đá có đất và trên các nương đất bỏ hoang. Khi cây bạc hà nở hoa, đó chính là nguồn phấn hoa quý để phát triển nghề nuôi ong lấy mật. Tuy nhiên, vào những năm trước kia, nghề nuôi ong lấy mật khai thác phấn hoa cây bạc hà của đồng bào các dân tộc nơi đây chỉ mang tính tự phát nhỏ lẻ và phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng của gia đình vào những dịp lễ, tết.

Trong những năm gần đây, khi người tiêu dùng và khách thập phương lên du lịch trên cao nguyên đá của Hà Giang đã phát hiện ra mật ong bạc hà quý hiếm, trong mật ong có hương vị của mùi hoa bạc hà. Ngoài dùng làm thực phẩm, mật ong bạc hà còn là vị thuốc quý. Từ đó, phong trào nuôi ong khai thác phấn hoa cây bạc hà tại 4 huyện cao nguyên đá của Hà Giang mới thực sự được ưu tiên phát triển.

Trong phong trào nuôi ong mật bạc hà trên vùng cao nguyên đá, có thể kể đến gia đình anh Hoàng Thanh Đô tại tổ 4, thị trấn Đồng Văn, huyện Đồng Văn. Trong những năm qua, gia đình anh Đô duy trì thường xuyên từ 130 - 150 đàn ong. Nhờ có kinh nghiệm nuôi ong lâu năm, nên mỗi thùng, anh Đô để từ 8 - 10 cầu ong và mỗi thùng ong thu được từ 10 - 12 lít mật/năm. Với giá bán 650.000 đồng/lít mật tại nhà, trong vụ hoa bạc hà 2022 - 2023 vừa qua, gia đình anh Đô đã có nguồn thu nhập trên 900 triệu đồng từ nguồn mật ong bạc hà sau khi đã trừ mọi khoản chi phí. Tại huyện Mèo Vạc, doanh nghiệp Tuấn Dũng tại xã Tả Lủng thường duy trì và phát triển từ 120 - 130 đàn ong, mỗi vụ hoa bạc hà cho thu nhập từ 700 - 750 triệu đồng... Ngoài ra, trên địa bàn 4 huyện vùng cao nguyên đá còn khá nhiều gia đình khác có nguồn thu từ 300 - 400 triệu đồng mỗi vụ từ nguồn mật ong bạc hà của gia đình.

Người dân xã Tả Lủng, huyện Mèo Vạc thu hoạch mật ong bạc hà. Ảnh: Văn Phú

Mặc dù được thiên nhiên ưu đãi cho nguồn phấn hoa bạc hà, nhưng nghề nuôi ong lấy mật của đồng bào 4 huyện vùng cao nguyên đá vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng. Vì vậy, UBND 4 huyện vùng cao nguyên đá đã có nhiều chính sách ưu tiên để giúp đồng bào các dân tộc trên địa bàn phát triển nghề nuôi ong lấy mật nhằm nâng cao thu nhập, góp phần xóa đói giảm nghèo và từng bước tích lũy làm giàu từ nghề này.

Mới đây nhất, UBND huyện Đồng Văn đã chỉ đạo Trung tâm dạy nghề của huyện phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển ong quốc gia mở 17 lớp tập huấn về kỹ thuật nuôi, chăm sóc và phòng trừ dịch bệnh cho đàn ong cho trên 460 học viên nông dân tại các xã, thị trấn trên địa bàn huyện. Bên cạnh đó, từ đầu năm 2023, UBND huyện Đồng Văn đã hỗ trợ cho các học viên tham gia tập huấn nuôi ong 200.000 đồng/đàn ong để bà con có điều kiện đầu tư nhân đàn, mở rộng quy mô nuôi ong lấy mật trong những năm tới. Các huyện Mèo Vạc, Yên Minh và Quản Bạ cũng đã có nhiều chính sách hỗ trợ người dân mở rộng quy mô nuôi ong mật bạc hà như hỗ trợ tiền mua giống ong, tập huấn kỹ thuật cho người dân về kỹ thuật nuôi ong và nhân đàn, kỹ thuật khai thác mật, kỹ thuật bảo tồn nguồn giống ong và phòng trừ dịch bệnh trên đàn ong...

Đồng chí Nguyễn Văn Chinh, Phó Chủ tịch UBND huyện Đồng Văn cho biết: "Do mật ong bạc hà là một nguồn dược liệu quý nên luôn được người tiêu dùng và du khách đón nhận như một món đặc sản của vùng cao nguyên đá. Chính vì vậy, phong trào nuôi ong lấy mật của người dân không ngừng phát triển. Trong niên vụ mật ong bạc hà 2022 - 2023, trên địa bàn huyện Đồng Văn có khoảng 2.700 đàn ong. Bình quân mỗi đàn cho từ 3 - 3,5 lít mật/vụ, tổng sản lượng mật ong của huyện đạt từ 8,1 - 9,4 nghìn lít, tương đương với giá trị từ 5,2 - 6,5 tỷ đồng trong mỗi vụ hoa bạc hà".

Theo nhận định của các chuyên gia: Chất lượng mật ong bạc hà phụ thuộc vào hàm lượng phấn hoa bạc hà mà ong khai thác để tạo mật. Vì vậy, giá của mật ong bạc hà có nhiều biến động do phụ thuộc vào tỷ lệ phấn hoa bạc hà do ong khai thác. Để mua được mật ong bạc hà chính hiệu, người tiêu dùng cần mua tại các đại lý uy tín, tránh mua phải mật ong bạc hà đã pha tạp.

Phạm Văn Phú