Oai hùng chiến thắng Đường 9-Khe Sanh nửa thế kỷ nhìn lại

Trước tình hình chiến trường miền Nam Việt Nam đang có những dấu hiệu thuận lợi, tháng 12/1967, Bộ Chính trị họp ra nghị quyết “Chuyển cuộc chiến tranh cách mạng của nhân dân ta ở miền Nam sang một thời kỳ mới, thời kỳ tiến công và nổi dậy giành thắng lợi quyết định” trong dịp Tết Mậu Thân 1968. Nguồn ảnh: Quân khu 4.

Đồng thời, xác định lấy hướng Đông Nam Bộ - Sài Gòn là chiến trường quyết định nhất; Đường 9-Trị- Thiên, Huế-Đà Nẵng là chiến trường quyết định thứ hai. Cuối năm 1967, Bộ Chính trị quyết định mở chiến dịch tiến công hiệp đồng binh chủng quy mô lớn đánh vào tuyến phòng ngự vững chắc của địch ở khu vực Đường 9-Khe Sanh, nhằm nghi binh, thu hút lực lượng chủ lực địch. Nguồn ảnh: Vietnam War.

Mục tiêu của chiến dịch này là dẫn dắt quân cơ động của Mỹ ra khu vực Đường 9, tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực, vây hãm và giam chân tiêu hao chúng, phá vỡ một phần tuyến phòng thủ của địch, tạo thế thuận lợi cho quân và dân ta tại các đô thị lớn, đặc biệt là ở Sài Gòn, Huế, Đà Nẵng, trực tiếp là Trị-Thiên-Huế, thực hiện cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Nguồn ảnh: Stars and Stripes.

Bộ chỉ huy chiến dịch do đồng chí Trần Quý Hai làm Tư lệnh và đồng chí Lê Quang Đạo làm Chính ủy. Lực lượng ta tham gia chiến dịch có 4 sư đoàn bộ binh (304, 320, 325, 324), các trung đoàn 27, 270, các trung đoàn pháo binh (45, 84, 164, 204, 675), các trung đoàn pháo phòng không (128, 282, 241), 1 tiểu đoàn và 5 đại đội đặc công, 1 tiểu đoàn xe tăng PT76 (4 đại đội), 1 tiểu đoàn thông tin, 1 tiểu đoàn trinh sát, 1 tiểu đoàn hóa học, 1 trung đoàn và 2 tiểu đoàn công binh… Nguồn ảnh: Tư liệu TTXVN.

Trong khi đó phía địch có khoảng 45.000 quân (có 28.000 quân Mỹ) gồm 3 trung đoàn tăng cường thuộc thuộc Sư đoàn lính thủy đánh bộ 3 (từ tháng 4-1968 có thêm Sư đoàn kỵ binh không vận số 1 Mỹ), 9 tiểu đoàn pháo binh, 3 tiểu đoàn và 1 đại đội cơ giới, 1 tiểu đoàn quân phái hữu Lào, bố trí thành ba khu vực: Phía đông, giữa và phía tây, kéo dài từ Cửa Việt đến biên giới Việt - Lào, trong đó Khe Sanh là khu vực tác chiến chủ yếu. Nguồn ảnh: Pinterest.

Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh được chuẩn bị chu đáo và diễn ra 4 đợt. Đợt 1 (từ ngày 20 đến 7-2), ta tiến công tiêu diệt địch làm chủ quận lỵ Hướng Hóa, diệt các cứ điểm Huội San, Làng Vây và đoạn đường số 9, từ Cà Tu đến biên giới Việt-Lào. Đợt 2 (từ ngày 10-2 đến 31-3), ta tiến công vây lấn cứ điểm Tà Cơn suốt 50 ngày đêm, diệt nhiều địch; bao vây Cồn Tiên, đánh một số trận ở hướng đông đường số 1. Đội tiền trạm Tiểu đoàn tăng 198 – Trung đoàn xe tăng 203 trước giờ xuất phát lên đường vào Nam chiến đấu tham gia trận Tà Mây – Làng Vây. Nguồn ảnh: Tư liệu TTXVN.

Đợt 3 (từ ngày 1-4 đến 7-5), ta tổ chức đánh địch ứng cứu, giải tỏa, giữ vững các khu vực Làng Khoai, Cu Bốc, các điểm cao 698, 622, triệt phá giao thông trên đường số 9, đánh bại nhiều đợt phản kích của địch, làm thất bại các cuộc hành quân “Ngựa bay” và “Lam Sơn 207” của quân Mỹ và quân Sài Gòn giải tỏa cho Khe Sanh. Nguồn ảnh: Thevietnam.

Đợt 4 (từ ngày 8-5 đến 15-7), ta tập kích địch ở điểm cao 552, Làng Khoai, Làng Giả, khôi phục thế trận vây lấn Tà Cơn, đánh địch rút chạy khỏi Khe Sanh, kết thúc chiến dịch. Nguồn ảnh: Pinterest.

Kết quả, ta loại khỏi vòng chiến đấu 11.900 quân địch (có nhiều quân Mỹ), bắn rơi 197 máy bay, đánh chìm và hỏng 80 tàu vận tải; phá 78 xe (có 8 xe tăng), 46 khẩu pháo, cối và nhiều phương tiện chiến tranh khác, giải phóng khu vực đường số 9 và huyện Hướng Hóa với gần 10.000 dân, mở thông hành lang tuyến đường vận tải chiến lược Bắc-Nam chi viện chiến trường miền Nam. Nguồn ảnh: gettyimages.

Chiến dịch tiến công Đường 9-Khe Sanh thắng lợi có ý nghĩa to lớn, đánh dấu bước phát triển của quân đội ta về trình độ tác chiến hiệp đồng binh chủng, trong đó nổi lên nghệ thuật tập trung lực lượng vây hãm các cứ điểm, vận dụng các hình thức tác chiến linh hoạt và hiệp đồng chặt chẽ giữa các mũi, hướng trong quá trình tác chiến chiến dịch. Nguồn ảnh: History.com.

Sau 177 ngày đêm tiến công, vây hãm và đánh địch giải tỏa, ta đã giành được thắng lợi to lớn, trong đó mục tiêu đặc biệt quan trọng đạt được là lôi kéo được một bộ phận quan trọng quân cơ động Mỹ ra khu vực Đường 9-Khe Sanh rồi tiến hành vây hãm, giam chân chúng, tiêu diệt một bộ phận sinh lực quan trọng và phương tiện chiến tranh, buộc địch phải rút bỏ một căn cứ lớn, đập tan tuyến phòng thủ vững chắc Đường 9 của địch. Nguồn ảnh: Pinterest.

Thắng lợi của chiến dịch Đường 9-Khe Sanh góp phần tạo nên yếu tố bất ngờ và điều kiện thuận lợi cho quân và dân ta trên toàn chiến trường miền Nam, trước hết là Thừa Thiên-Huế và Sài Gòn tiến hành thắng lợi cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Nguồn ảnh: Redsvn.net.

Mời độc giả xem video: Trận đánh độc đáo của Tăng Thiết giáp Việt Nam trong chiến dịch Khe Sanh 1968 (nguồn QPVN)

Trà Khánh