Ohitorisama: Xu hướng sống độc thân tại Nhật Bản

Mới chỉ một thập kỉ trước, nhiều người Nhật vẫn còn cảm thấy xấu hổ nếu bị bắt gặp đang ăn một mình ở trường học hoặc căng tin tại văn phòng. Họ thậm chí còn chọn ăn trong phòng tắm để tránh những ánh mắt xoi mói. Tuy nhiên, ngày nay, nhiều người cho rằng Nhật Bản đã trải qua những thay đổi đáng kể.

Thay vì trốn trong nhà vệ sinh, những người Nhật đã tự tin ra ngoài và tận hưởng thời gian dành riêng cho bản thân hơn. Từ ăn uống, đời sống về đêm đến du lịch, các lựa chọn mới dành riêng cho các cá nhân đã xuất hiện ở khắp nơi trong những năm gần đây.

Nhiều người Nhật hiện đại lựa chọn chủ nghĩa sống một mình. Ảnh: select.mamastar.jp.

Ý nghĩa của cái tên "Ohitorisama"

"Ohitorisama" (お一人様) trong tiếng Nhật có nghĩa là một người, một mình. Ngày nay, thuật ngữ này được dùng để chỉ những người thích tận hưởng cuộc sống một mình, làm tất cả các hoạt động từ ăn uống, giải trí cho đến đi du lịch một mình mà không cần phải có người đồng hành. Thay vì cảm thấy cô đơn, những người sống theo phương châm "Ohitorisama" lại cảm thấy thoải mái, tự do bởi họ sẽ không bị ai làm phiền hay phải nghe những quan điểm trái ngược.

Ngoài ra, "Ohitorisama" cũng là thuật ngữ để chỉ những người kết hôn muộn, không muốn kết hôn, hoặc những người đã ly hôn... Thậm chí, ngay cả những người có gia đình rồi nhưng vẫn thích làm mọi thứ một mình cũng được gọi là "Ohitorisama".

Ohitorisama là thuật ngữ phổ biến dành cho những người thích sống độc thân. Ảnh: Japan Times.

Một xã hội "siêu độc thân" và những con số biết nói

Theo điều tra dân số năm 2015, tỷ lệ người chưa kết hôn ở độ tuổi 50 là 23,4% ở nam giới và 14,1% ở nữ giới Nhật Bản. Ước tính trong tương lai, đến năm 2040, nam giới sẽ tăng lên 29,5% và nữ là 18,7%. So sánh với số liệu năm 1985 là 3,9% ở nam giới và là 4,3% ở nữ giới, có thể nói xu hướng Ohitorisama ngày càng phát triển trong xã hội Nhật Bản. Trong đó, nam và nữ từ 30 đến 40 tuổi và người cao niên từ 60 tuổi trở lên có tỷ lệ tăng cao nhất.

Bên cạnh đó, một cuộc khảo sát được thực hiện vào năm 2020 của Statista cũng cho thấy việc dành thời gian một mình có tầm quan trọng đối với gần 91% số người Nhật được hỏi. Trong số đó, 43% cho biết rằng thời gian riêng là rất quan trọng đối với họ, trong khi chưa đến 1% khẳng định rằng họ không cần thời gian ở một mình.

Một trong những lý do khiến cho lối sống ohitorisama ngày càng phổ biến ở xứ mặt trời mọc là bởi hầu hết người Nhật đều có sẵn bản tính độc lập và không muốn làm phiền người khác.. Ảnh: Japan Times.

Xã hội Nhật Bản đang trải qua thay đổi nhân khẩu học cực kì lớn. Tỷ lệ sinh đang giảm: Năm ngoái, chỉ 864.000 trẻ được sinh ra, mức thấp nhất từ khi số liệu được lưu lại từ năm 1899. Số hộ gia đình độc thân đang tăng lên, từ 25% vào năm 1995 đến hơn 35% trong năm 2015, theo dữ liệu điều tra dân số quốc gia.

Tỷ lệ kết hôn giảm cùng với tình hình nhiều người cao niên ở một trong những quốc gia già nhất thế giới đang trở thành góa phu và góa phụ đã góp phần vào sự gia tăng của những người sống một mình ở Nhật Bản. Hệ quả là cách người tiêu dùng cư xử và cách các doanh nghiệp phục vụ họ cũng đang thay đổi.

Một trong những lý do khiến cho lối sống ohitorisama ngày càng phổ biến ở xứ mặt trời mọc là bởi hầu hết người Nhật đều có sẵn bản tính độc lập và không muốn làm phiền người khác. Phần lớn người Nhật Bản vốn thích sống độc lập và muốn làm mọi thứ một mình, nên không khó để bạn bắt gặp những người tham gia các buổi hòa nhạc, lễ hội âm nhạc, hay đi xem phim một mình.

Một người đàn ông lựa chọn dịch vụ karaoke một mình thay vì đi cùng một nhóm bạn. Ảnh: Japan Times.

Những dịch vụ "chiều lòng" cho những khách hàng "Ohitorisama" ở Nhật Bản

Để tạo không gian thoải mái nhất cho những vị khách đi một mình, nhiều nhà hàng đã tách hẳn một khu vực riêng với những vách ngăn giữa các bàn hoặc những phòng nhỏ cho 1 người, mỗi bàn đều có máy chọn món cùng các thiết bị riêng biệt như ổ cắm... Bạn sẽ được tự nhiên thưởng thức món thịt nướng mà không cần bận tâm ánh mắt của mọi người xung quanh hay lo lắng vì bị bắt gặp bởi người quen nào đó.

Những cửa hàng phục vụ karaoke 1 người còn được gọi là “ワンカラ– Wankara” (One kara). Thông thường, các quán sẽ bài trí 2 đến 3 phòng hát cỡ mini dành cho một người với một chiếc ghế, tai nghe, micro và một màn hình nhỏ. Bạn có thể vào đó hát một mình, thoải mái nhảy nhót mà không sợ bị ai cười chê nếu hát không hay hoặc hát sai.

Dịch vụ đám cưới một mình rơi vào khoảng 50.000 yên đến 400.000 yên (10,5 triệu đến 84 triệu VND). Ảnh: Japan Times.

Trên nhiều trang web công ty du lịch đã thêm một mục “ひとり旅 – Hitoritabi” (du lịch một người) vào danh mục sản phẩm dịch vụ của mình với nhiều tour đặc biệt thú vị. Với dịch vụ này, bạn có thể dành thời gian cho riêng mình theo nhịp độ của bản thân mà không phải lo lắng về bất cứ ai.

"ソロウェディング – Solo wedding", được khá nhiều cô gái yêu thích bởi họ có thể khoác lên mình những chiếc váy cưới lộng lẫy, thực hiện nghi thức cưới và thấy mình trở thành cô dâu như trong mơ. Việc này cũng sẽ không mất nhiều thời gian, thường chỉ khoảng 3 tiếng từ khi tư vấn, chọn lựa trang phục, trang điểm và chụp ảnh.

Khi du lịch một mình, bạn cho phép bản thân khám phá và có cuộc gặp gỡ độc đáo với những người lạ – đó cũng chính là sức hấp dẫn khác biệt với du lịch cùng bạn bè và gia đình. Ảnh: Japan Times.

Chỗ ngồi nhà hàng phục vụ Ohitorisama thường hướng vào đường băng chuyền và đều có riêng một khay đựng gia vị cùng một thiết bị chọn món. Ảnh: Japan Times.

Xu hướng kỳ lạ "lên ngôi" một cách đáng báo động

Với những người theo chủ nghĩa độc thân thì một mình đương nhiên là ổn. Họ có không gian riêng cho bản thân, thỏa mãn nhu cầu và giải tỏa những mệt mỏi, căng thẳng, tâm sự chất chứa trong lòng mà không mấy ai hiểu được.

Các dịch vụ giải trí “một mình” sẽ giúp những ai theo xu hướng Ohitorisama giải tỏa stress mà không phải lo lắng ánh mắt soi mói hay thương hại của một số người khi nhìn thấy họ cô độc, một mình giữa chốn công cộng. Từ đó mà họ được giải phóng nỗi buồn, phòng tránh được căn bệnh trầm cảm và không tìm cách nghĩ đến việc tự sát, giảm tỷ lệ tự tử.

Tuy nhiên, đây cũng là một trào lưu sống khiến xã hội Nhật Bản phải đau đầu tìm biện pháp giải quyết khi chủ nghĩa độc thân lên ngôi, tỷ lệ sinh giảm xuống ở mức thấp, dân số ngày càng già hóa. Những ai theo đuổi trào lưu ohitorisama về lâu dài sẽ hình thành nên một thế hệ những người cô đơn và vấn đề hôn nhân sẽ rơi vào tình trạng đáng báo động, làm ảnh hưởng đến sự phát triển dân số tại Nhật Bản.

Ohitorisama không phải là một xu hướng sống quá tiêu cực. Ảnh: Japan Times.

Minh Tuấn (Japan Times, BBC)