Ôn thi tốt nghiệp THPT năm 2024: Bí quyết làm bài tốt môn Toán
Thời điểm này, các trường THPT trên cả nước bước vào giai đoạn ôn thi cao điểm.
Minh họa/INT
Hầu hết các em ra sức củng cố lại kiến thức và tăng cường giải đề. Ai cũng biết Toán là môn bắt buộc để công nhận tốt nghiệp và làm cơ sở để xét tuyển sinh đại học. Mặc dù nắm được cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT nhưng để làm bài môn Toán đạt hiệu quả thì phải có kiến thức, có phương pháp và tâm lý vững vàng.
Về kiến thức
Giai đoạn này, học sinh được giáo viên hướng dẫn giải đề để làm quen các dạng toán. Theo thầy các em cần bình tĩnh không được lo lắng quá sức, xem lại kiến thức nội dung đã học, ghi nhớ những công thức toán học và khắc sâu phương pháp làm bài của mỗi dạng toán.
Các em nên nhớ trong đề thi luôn có hai phần. Phần câu hỏi nhận biết và thông hiểu chiếm khoảng 7 điểm, phần câu hỏi vận dụng và vận dụng cao chiếm khoảng 3 điểm.
Nắm chắc kiến thức trong sách giáo khoa là làm được phần nhận biết và thông hiểu, phần vận dụng đòi hỏi phải có tư duy sáng tạo và liên kết với sâu chuỗi kiến thức mới giải được.
Theo đề thi tốt nghiệp năm 2023 và đề minh họa của Bộ năm 2024 thì đề thi có số câu thuộc một số chuyên đề sau:
Chuyên đề 1 - hàm số: Chiếm khoảng 11 câu; 9 câu nhận biết và thông hiểu, 2 câu vận dụng. Tập trung vào các dạng câu hỏi là: Tìm khoảng đồng biến, nghịch biến của hàm số; cực trị của hàm số; giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của hàm số; đường tiệm cận của đồ thị hàm số, nhận dạng đồ thị hàm số; số nghiệm thông qua sự tương giao của hai đồ thị hàm số.
Chuyên đề 2 - hàm số lũy thừa, hàm số mũ và lôgarit: Khoảng 8 câu; 7 câu nhận biết và thông hiểu, 1 câu vận dụng. Tập trung vào các dạng câu hỏi là: Tìm tập xác định của hàm số; khoảng đồng biến, nghịch biến của hàm; tính giá trị của biểu thức; so sánh các số lũy thừa; tìm nghiệm của phương trình và bất phương trình mũ và lôgarit.
Chuyên đề 3 - nguyên hàm, tích phân và ứng dụng: Khoảng 6 câu; 5 câu nhận biết và thông hiểu, 1 câu vận dụng. Tập trung vào các dạng câu hỏi là: Tìm nguyên hàm của hàm số; tính tích phân; tính diện tích hình phẳng; tính thể tích khối tròn xoay.
Chuyên đề 4 - số phức: Khoảng 6 câu, 5 câu nhận biết và thông hiểu, 1 câu vận dụng. Tập trung vào các dạng câu hỏi là: Tìm phần thực, phần ảo và tính mô-đun của số phức; tìm số phức liên hợp; tìm nghiệm của phương trình với hệ số thực; tìm số phức có mô-đun lớn nhất hay nhỏ nhất thông qua tập hợp điểm biểu diễn của số phức.
Chuyên đề 5 - khối đa diện và thể tích của chúng: Khoảng 4 câu; 3 câu nhận biết và thông hiểu, 1 câu vận dụng. Tập trung vào các dạng câu hỏi là: Tìm số mặt đối xứng của khối đa diện; thể tích của khối đa diện (chủ yếu khối chóp và khối lăng trụ); tỷ số thể tích của khối đa diện.
Chuyên đề 6 - khối tròn xoay: Khoảng 2 câu; 1 câu nhận biết và thông hiểu, 1 câu vận dụng. Tập trung vào các dạng câu hỏi là: Tìm thể tích khối nón, khối cầu, khối trụ; diện tích thiết diện của mặt phẳng cắt khối tròn xoay.
Chuyên đề 7 - phương pháp tọa độ trong không gian: Khoảng 8 câu; 7 câu nhận biết và thông hiểu, 1 câu vận dụng. Tập trung vào các dạng câu hỏi là: Tìm tọa độ của điểm thỏa mãn điều kiện nào đó; tìm vectơ pháp tuyến của mặt phẳng; vectơ chỉ phương của đường thẳng; tọa độ tâm và tính bán kính mặt cầu; viết phương trình mặt phẳng, mặt cầu và đường thẳng; tìm tâm và tính bán kính đường tròn giao tuyến khi biết mặt phẳng cắt mặt cầu.
Chuyên đề 8 - cấp số cộng, cấp số nhân, tổ hợp, xác suất và tính khoảng cách: Đây là chương trình lớp 11 và chiếm khoảng 5 câu; 4 câu nhận biết và thông hiểu, 1 câu vận dụng.
Tập trung vào các dạng câu hỏi là: Đối với cấp số cộng và cấp số nhân thì tìm số hạng đầu, tính tổng, tính công sai hay công bội; đối với tổ hợp và xác suất thì tìm số tự nhiên, tìm số cách chọn các đồ vật rồi tính xác suất; đối với hình học không gian thì tính khoảng cách từ một điểm đến một mặt phẳng, khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau và tính góc giữa hai đường thẳng, giữa đường thẳng và mặt phẳng.
Về phương pháp giải toán
Do học nhiều môn nên các em cần biết sắp xếp các môn cho phù hợp. Buổi sáng, buổi chiều và buổi tối; mỗi buổi dành 2 giờ để coi lại kiến thức của các môn.
Với ba môn dùng để xét tuyển đại học thì các em đầu tư nhiều hơn về cả lý thuyết và bài tập; còn ba môn chỉ thi tốt nghiệp mà không dùng nó để xét tuyển thì đầu tư phần kiến thức cơ bản nhằm tránh bị điểm liệt, các em có điểm tổng kết lớp 12 sẽ gánh phần điểm của ba môn này nên không phải lo lắng.
Đối với môn Toán thì chú ý đến các dạng toán và mỗi dạng có cách giải như thế nào thì cần đọc lại. Đọc đến đâu ngẫm đến đó cho nó thấm. Chúng ta đều biết, để làm được các câu hỏi trong đề thi tốt nghiệp THPT thì học sinh cần nắm chắc những kiến thức nói trên, ghi nhớ những công thức toán học và khắc sâu phương pháp giải mỗi dạng toán.
Có những câu chỉ làm một vài giây, có câu làm một vài phút, câu vận dụng cao có khi làm cả 10 đến 15 phút. Như vậy những học sinh có học lực yếu, trung bình thì làm phần câu hỏi nhận biết và thông hiểu; học sinh khá, giỏi và xuất sắc thì làm thêm phần câu hỏi vận dụng.
Khi làm bài học sinh cần chọn câu dễ làm trước, những câu khó thì đọc đề thật kỹ rồi vạch những hướng làm ra nháp sau đó chọn cách làm thích hợp. Thường những câu khó thì phải tư duy để chọn cách giải tối ưu.
Không được choáng ngợp khi thấy những bạn xung quanh xin nhiều giấy nháp mà phải tin tưởng vào bản thân mình. Nếu làm xong thì đọc lại bài để kiểm tra sai sót lần cuối.
Về mặt tâm lý
Chúng ta biết rằng, tâm trạng bước vào kỳ thi của mỗi học sinh là khác nhau. Nếu những học sinh đã trúng tuyển sớm vào các trường đại học hoặc không xét tuyển đại học thì tâm lý thoải mái. Tuy nhiên, những em lấy kết quả thi tốt nghiệp xét tuyển đại học thì rất áp lực với mong muốn có điểm cao để xét vào các trường tốp đầu.
Do đó, trước khi bước vào kỳ thi, phụ huynh và giáo viên mong muốn các em có tinh thần thoải mái và sức khỏe tốt thì kết quả sẽ cao. Muốn có kết quả cao thì yếu tố tâm lý rất quan trọng đối với mỗi học sinh.
Kinh nghiệm cho thấy nếu học sinh học tốt nhưng hay hồi hộp, lo lắng và căng thẳng thì kết quả không đạt như mong muốn. Do đó, muốn có tâm lý vững vàng trong quá trình ôn luyện, học sinh thường xuyên lên bảng làm bài để giáo viên rèn luyện phương pháp giải đồng thời chỉ ra những thiếu sót.
Ngoài ra cần tham gia một vài lần thi thử để làm quen dạng đề. Khi đi thi cần chuẩn bị dụng cụ đầy đủ và đến phòng thi sớm trước 15 phút để tinh thần thoải mái. Khi nhận đề thi thì đọc đề thật kỹ nhiều lần để tìm ra hướng giải cho từng câu.
