Ông chủ 'Amazon Trung Quốc' tự đi giao hàng, lấy lương 1 tệ: Chân dung khác biệt của Lưu Cường Đông

Lưu Cường Đông, ông chủ JD.com với văn hóa doanh nghiệp độc đáo. Ảnh: Sina.

Mới đây, mức thù lao năm 2024 của ông, khoảng 449 triệu HKD (411 triệu NDT), được công bố trong bảng xếp hạng thu nhập của các giám đốc điều hành trên sàn chứng khoán Hong Kong năm 2024 do Webb-site -một trang web tài chính được nhà đầu tư tài chính và nhà bình luận chứng khoán nổi tiếng Hong Kong David Webber sáng lập - lập tức gây chú ý.

Tuy nhiên, đằng sau con số “khủng” ấy không chỉ là thu nhập, mà là triết lý lãnh đạo đặc biệt của Lưu Cường Đông: Tự gắn tài sản cá nhân với sự sống còn của doanh nghiệp.

Năm 2015, Lưu Cường Đông đưa ra kế hoạch "Lương 1NDT/năm" trong 10 năm. Ảnh: Sohu.

Tay trắng dựng nên “Amazon của Trung Quốc”

Lưu Cường Đông sinh năm 1973 ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc với xuất thân khiêm tốn: cha mẹ tham gia vận chuyển than và kinh doanh nhỏ ở nông thôn; đã tốt nghiệp Đại học Nhân dân Trung Quốc chuyên ngành xã hội học năm 1996.

Năm 1998, Lưu Cường Đông bắt đầu kinh doanh riêng tại khu công nghệ Trung Quan Thôn, Bắc Kinh với ngành phân phối sản phẩm đĩa lưu trữ dữ liệu MO (magneto-optical) dưới thương hiệu “Jingdong”. Đến năm 2003, ông đã mở khoảng 12 cửa hàng bán lẻ.

Năm 2003, trước sự tác động của dịch SARS và xu thế Internet, ông chuyển hướng sang thương mại điện tử, đưa công ty lên nền tảng trực tuyến và năm 2004 chính thức xây dựng mô hình e-commerce với tên JD.com (Jingdong).

Dưới sự dẫn dắt của ông, JD.com mở rộng từ bán sản phẩm điện tử chuyên biệt sang đa loại hàng hóa, xây dựng hệ thống logistic nội bộ lớn mạnh, trở thành một trong những nền tảng thương mại điện tử hàng đầu Trung Quốc, “được gọi là Amazon Trung Quốc”.

JD.com lên sàn NASDAQ. Ảnh: Creaders.

“Lương 1 NDT/năm”: Phương thức quản trị chứ không phải chiêu trò tài sản

Năm 2015, Lưu Cường Đông tuyên bố thực hiện kế hoạch “lương 1 NDT trong 10 năm”. Khi đó, nhiều người đồn đoán ông làm vậy để tránh phân chia tài sản sau hôn nhân với “Hotgirl trà sữa” Chương Trạch Thiên mà ông vừa cưới.

Theo thỏa thuận Lưu Cường Đông ký với JD.com vào năm 2015, toàn bộ thu nhập của ông dựa trên cổ phiếu; ông chỉ nhận lương cơ bản 1 NDT/năm và không được hưởng bất kỳ khoản tiền thưởng nào. Nói cách khác, nếu giá cổ phiếu của JD.com tăng, Lưu Cường Đông đương nhiên được hưởng lợi, nếu giá cổ phiếu giảm, ông không những không được lợi mà còn mất tiền.

Tóm lại, cơ cấu lương hàng năm 1 NDT gắn chặt tài sản cá nhân của Lưu Cường Đông với diễn biến cổ phiếu của JD.com, thể hiện quyết tâm đồng hành cùng công ty của nhà sáng lập. Trong giai đoạn đầu phát triển của JD.com, cơ chế lương thưởng này được coi là biểu tượng cho sự tự tin và cam kết của người sáng lập.

Lưu Cường Đông thẳng thắn phát biểu tại một hội nghị nội bộ: “Tôi không được phép thất bại, vì JD.com thất bại thì tôi cũng thất bại”.

Lưu Cường Đông và vợ - "Hotgirl trà sữa" Chương Trạch Thiên. Ảnh: Sohu.

Dẫn dắt công ty trong môi trường cạnh tranh khốc liệt

Trở lại 2015, JD.com đang ở năm thứ hai niêm yết trên NASDAQ, một giai đoạn quan trọng của sự tăng trưởng nhanh chóng. Với mức giá IPO 19 USD, tổng vốn hóa thị trường 26 tỷ USD của JD.com đã đưa công ty này trở thành công ty Internet lớn thứ ba tại Trung Quốc, sau Tencent và Baidu.

Tuy nhiên, sau đó, cùng với sự phát triển đồng thời của các đối thủ thương mại điện tử khác, JD.com đã phải đối mặt với áp lực cạnh tranh rất lớn.

Theo dữ liệu được iResearch Consulting công bố, năm 2014, JD.com chỉ chiếm 18,6% thị phần thương mại điện tử Trung Quốc, trong khi Tmall của Alibaba vượt 60%. Ngoài ra, JD.com đã phải đối mặt với một loạt các cuộc khủng hoảng, bao gồm cả sự hoài nghi của thị trường về lợi nhuận của công ty. Có thể nói, đây là giai đoạn khó khăn then chốt của JD.com.

Thế nhưng Lưu Cường Đông vẫn kiên định chiến lược: Kiểm soát chuỗi cung ứng; đầu tư logistic tự vận hành; cam kết giao hàng đúng hẹn. Suốt nhiều năm, JD.com bị cho là “đốt tiền”.

Ông chủ JD tự mình làm shipper giao hàng để trải nghiệm, tìm hướng cạnh tranh. Ảnh: Sohu.

Nhưng đến 2020, JD.com đã đạt được những thành quả ít ai ngờ: Giá trị vốn hóa tăng gần 3,5 lần; niêm yết thành công tại sàn chứng khoán Hong Kong; trở thành trụ cột thương mại điện tử lớn thứ hai Trung Quốc.

Lời hứa lương 1 NDT được thực hiện thành công. Trái ngược với mức lương hàng năm của Lưu Cường Đông, mức lương thưởng của nhân viên JD.com liên tục tăng trưởng qua các năm.

Năm 2024, Lưu Cường Đông lại khiến dư luận bất ngờ lần nữa: Lương tài xế giao hàng tại Bắc Kinh vượt 13.000 NDT/tháng; 7 lần tăng lương chỉ trong 18 tháng; nhân viên có mức đánh giá thấp nhất lương cũng được tăng 50%; đáng chú ý là chỉ riêng trong năm ngoái, JD.com đã thực hiện 4 đợt điều chỉnh lương

Bên cạnh việc tăng lương bằng tiền mặt, JD Logistics cũng chia sẻ thành quả phát triển với nhân viên thông qua các chương trình khuyến khích bằng cổ phiếu. Năm 2024, JD Logistics đã phát hành 17,24 triệu cổ phiếu mới cho nhân viên, chiếm 0,26% tổng số cổ phiếu đang lưu hành tại thời điểm đó, làm phong phú thêm cơ cấu thu nhập của nhân viên.

Ông luôn nhấn mạnh trong họp nội bộ: “Doanh nghiệp tồn tại không phải để bóc lột nhân viên, mà để cùng họ đi lên”.

Lưu Cường Đông tự mình nấu nướng, livestreams bán hàng. Ảnh: Sohu.

Tự giao đồ ăn, tự gặp khách hàng, tự đi thị trường

Lưu Cường Đông, trước đây đã rút lui khỏi vị trí lãnh đạo tháng 4/2022, đã quay trở lại, đích thân giám sát hầu hết các hoạt động kinh doanh của JD.com.

Từ đầu năm nay, Lưu Cường Đông xuất hiện dày đặc trên tuyến đầu vận hành, mỗi lần đều liên quan mật thiết đến sự phát triển kinh doanh của JD.com.

Tháng 3, ông đến thăm Hong Kong University of Science and Tech, khởi động đầu tư AI và robot phục vụ gia đình.

Tháng 4, ông mặc đồng phục tự mình đi giao đồ ăn, cùng ăn tối với các tài xế giao hàng của JD.com, thúc đẩy mảng giao đồ ăn cạnh tranh với Meituan.

Tháng 6, ông diễn thuyết chiến lược tại trụ sở công ty, tái định hình mảng quốc tế, du lịch, dịch vụ.

Tháng 9, ông ký kết đầu tư lớn tại Trường Xuân, tăng cường chuỗi cung ứng & nông sản số hóa.

Người đứng đầu doanh nghiệp đi xuống tận điểm chạm — đó là phong cách điều hành của ông: lãnh đạo bằng cam kết cá nhân, không chỉ mệnh lệnh.

Mặc dù kế hoạch "Lương 1 nhân dân tệ/năm" mang tính biểu tượng đã kết thúc, nhưng cam kết sâu sắc của Lưu Cường Đông đối với số phận của JD.com vẫn tiếp tục. Việc ông thường xuyên xuất hiện trên tuyến đầu và triển khai chiến lược chuyên sâu tiếp tục truyền tải niềm tin và cam kết vững chắc của nhà sáng lập nói lên một điều: JD.com không chỉ là công ty của ông – mà là sự nghiệp đời ông.

Theo Creaders

Thu Thủy