Ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả: Chiến lược đầu tư dài hạn, đào tạo nhân lực bài bản để làm chủ công nghệ lõi

Phóng viên (PV): Hiện nay, một số doanh nghiệp trong nước đã đề xuất tham gia đầu tư vào các dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam và đường sắt đô thị (metro). Là doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực giao thông, Tập đoàn Đèo Cả có đề xuất gì chưa, thưa ông?

Ông Hồ Minh Hoàng: Thời gian qua, đã có một số tập đoàn lớn đề xuất tham gia đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam. Tôi cho rằng, đây là tín hiệu đáng mừng khi tinh thần cống hiến của doanh nghiệp tư nhân đang được khơi dậy mạnh mẽ, đặc biệt sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, việc triển khai một siêu dự án có tính chất chiến lược của quốc gia như đường sắt tốc độ cao đòi hỏi sự thận trọng và khoa học ở mức cao nhất. Đặc biệt, yếu tố an toàn cho người dân phải được đặt lên hàng đầu. Trên thế giới, đã có những vụ tai nạn nghiêm trọng liên quan đến tàu cao tốc mà nguyên nhân chủ yếu là do lỗi kỹ thuật và quản lý yếu kém. Những bài học đó buộc chúng ta phải suy nghĩ rất nghiêm túc.

Đối với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam, Chính phủ hiện nay đã đặt ra những yêu cầu rất cao, tất cả mọi việc cũng rất thần tốc. Yêu cầu này có thể thấy rõ qua việc triển khai các dự án thành phần của đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía Đông thời gian qua.

Đầu tư đường sắt tốc độ cao đòi hỏi nhiều công nghệ hiện đại.

Nhiều năm lăn lộn trong lĩnh vực hạ tầng, tôi hiểu rằng đầu tư vào các dự án đường bộ, đường sắt hay hàng không là rất khó. Nhưng để biến một ý tưởng thành hành động, để hiện thực hóa “con đường từ miệng đến tay” thì còn khó hơn gấp bội, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng.

Chính vì thế, Tập đoàn Đèo Cả hiện đang tập trung làm tốt công việc hiện tại ở lĩnh vực đường bộ, phát huy mô hình PPP ++, tổ chức đào tạo nhân lực, nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ mới trong lĩnh vực đường sắt nội đô là TBM (khoan ngầm), cải tiến các phương pháp thi công cầu cạn vượt địa hình (cẩu kép - siêu trường, siêu trọng, xe đúc dầm chuyên dụng). Việc đầu tư đường sắt cao tốc cần có thời gian tìm hiểu, nghiên cứu và chuẩn bị, kết nối với các doanh nghiệp khác… Vì vì việc đầu tư tài chính, công nghệ thi công và khai thác vận hành… từ đường ray, đầu máy, toa xe, hệ thống thông tin tín hiệu hay mô hình Phát triển đô thị định hướng giao thông công cộng (TOD)… đều rất mới tại Việt Nam.

Nếu có cơ hội, chúng tôi sẽ báo cáo khi đã chuẩn bị đầy đủ các điều kiện về con người, tài chính, công nghệ, tùy thuộc vào mô hình triển khai dự án, dù là đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) hay chỉ tham gia với vai trò nhà thầu cũng cần chuẩn bị kỹ lưỡng và Tập đoàn Đèo Cả chỉ tham gia phần việc mà mình đã có kinh nghiệm.

PV: Ông có thể chia sẻ về thế mạnh và sự chuẩn bị của Tập đoàn Đèo Cả nếu tham gia đầu tư hoặc thi công các dự án đường sắt nội đô hay đường sắt tốc độ cao?

Ông Hồ Minh Hoàng: Để tham gia vào các dự án đường sắt thế hệ mới, cần giải đáp bài toán về nguồn nhân lực, công nghệ và tài chính.

Về nhân lực, xét thấy các chương trình đào tạo trong nước về lĩnh vực đường sắt chưa bắt kịp nhu cầu thực tế của ngành… Đèo Cả xác định vừa phải nhập khẩu chương trình từ quốc tế vừa chủ động xây dựng lực lượng tại chỗ. Chúng tôi đã cùng Trường Đại học Giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh nghiên cứu việc mời các chuyên gia hàng đầu từ châu Âu và châu Á đến làm việc, tổ chức đào tạo và chuyển giao công nghệ để học tập tri thức và kinh nghiệm của các quốc gia đi trước.

Tuy nhiên, lực lượng chủ công của chúng tôi vẫn sẽ là đội ngũ kỹ sư và công nhân đã có kinh nghiệm “thực chiến”, được tôi luyện tại các dự án đường bộ trọng điểm quốc gia mà Đèo Cả thực hiện. Hiện chúng tôi đã và đang đào tạo hơn 500 kỹ sư chuyên ngành đường sắt, thông qua chương trình được thiết kế bởi Viện Nghiên cứu - Đào tạo Đèo Cả kết hợp cùng Trường Đại học Giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh. Dự kiến trong năm 2025, khóa đào tạo đầu tiên sẽ tốt nghiệp và sẵn sàng tham gia vào các dự án trọng điểm đường sắt.

Tập đoàn Đèo Cả thi công dự án cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn.

Về công nghệ, song song với đào tạo trong nước, chúng tôi cũng cử đội ngũ kỹ sư và kỹ thuật viên đi tu nghiệp chuyên sâu ở Trung Quốc trên công trường các dự án đường sắt liên thành phố Quảng Châu - Đông Quan - Thâm Quyến, Nhà ga Long Thành thuộc tuyến đường sắt liên thành phố Thâm Quyến - Huệ Châu. Tại đó, Đèo Cả đầu tư chi phí học tập để lực lượng kỹ sư của mình vừa đi làm vừa học… với mục tiêu tiến tới làm chủ các công nghệ thi công các dự án hạ tầng đường sắt, bao gồm công nghệ TBM thi công các công trình ngầm, metro.

Trong quá trình làm việc với các đối tác, chúng tôi luôn đặt ra yêu cầu về hợp tác lâu dài, không chỉ sử dụng công nghệ mà còn tiếp nhận giáo trình, giáo cụ, từng bước làm chủ công nghệ lõi. Dù công nghệ đường sắt của Trung Quốc đang dẫn đầu thế giới, nhưng việc làm chủ công nghệ lõi phải được đặt lên hàng đầu - đây là điều kiện luôn được chúng tôi đưa ra trong các cuộc trao đổi hợp tác.

Về tài chính, đối với dự án có quy mô lớn như đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam, rõ ràng cần hợp lực nguồn vốn để đầu tư, nguồn lực tài chính phải được xét đến hàng đầu, hay nói vui là “đầu tiên thì tiền đâu?”. Từ vốn chủ sở hữu đến các nguồn vốn hợp pháp khác như cổ phiếu, trái phiếu, tín dụng… phải có thời gian nghiên cứu về cơ chế chính sách, sự quan tâm của các doanh nghiệp khác… Từ đó mới xác định mình có thể tham gia vào phần công việc nào.

Nếu tham gia đầu tư các dự án đường sắt nội độ tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh… chúng tôi đã có sự chuẩn bị, đồng thời đã kết nối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước để triển khai một số dự án thí điểm.

Tập đoàn Đèo Cả triển khai dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh.

Tập đoàn Đèo Cả đang thực hiện thành công cùng lúc nhiều dự án PPP đường bộ với quy mô hàng chục ngàn tỷ đồng. Việc áp dụng mô hình PPP++ hợp lực các doanh nghiệp trong nước cùng tham gia đầu tư, thi công giúp cho Đèo Cả bảo đảm phần vốn chủ sở hữu đã đóng góp, đồng thời từ thực tế cho thầy rằng trách nhiệm của các doanh nghiệp được nâng cao khi phải cùng bảo hành các công trình suốt vòng đời dự án.

Tập đoàn Đèo Cả cũng chủ trương tiếp cận các dự án đường sắt theo hướng phân tách các hợp phần công việc để ưu tiên chọn lọc tập trung đầu tư hay thi công phần việc mình đã có kinh nghiệm.

PV: Xin ông chia sẻ cụ thể hơn về quan điểm đào tạo nhân lực thông qua hợp tác quốc tế của Đèo Cả trong lĩnh vực hạ tầng giao thông?

Ông Hồ Minh Hoàng: Chúng tôi đã hợp tác với nhiều doanh nghiệp nước ngoài, sử dụng chuyên gia quốc tế khi thực hiện dự án hầm đường bộ Đèo Cả hay cầu dây văng Đại Ngãi (có nhịp chính dài 450m - lớn thứ hai tại Việt Nam), qua đó, nhận thấy rằng chi phí rất cao, bị lệ thuộc khó sáng tạo… Do đó Tập đoàn Đèo Cả đã lựa chọn thêm hướng đi khác: “Làm để học, hợp tác để làm chủ”.

Chúng tôi kiên định xây dựng năng lực lõi từ bên trong. Thay vì chỉ “mua công nghệ” hay phụ thuộc hoàn toàn vào đối tác nước ngoài, Đèo Cả chủ động tiếp cận các doanh nghiệp quốc tế để trực tiếp tham gia thi công. Chúng tôi vừa là đối tác, vừa là người học trong quá trình làm việc thực tế.

Chúng tôi chấp nhận đầu tư chi phí dù không nhỏ, để đổi lấy cơ hội đào tạo nhân sự, tiếp cận công nghệ hiện đại. Bởi tôi hiểu đó là cái giá cần thiết để hun đúc tinh thần tự lực - tự cường - tự tôn dân tộc, xây dựng lực lượng kỹ sư, công nhân Việt Nam có năng lực thực chiến, sẵn sàng tham các công trình hạ tầng phức tạp theo tiêu chuẩn quốc tế.

Mục tiêu cuối cùng của chúng tôi không phải là “đi theo”, mà là từng bước làm chủ, tiến tới độc lập công nghệ, yêu cầu về con người cũng phải đáp ứng, góp phần hình thành ngành công nghiệp thi công công trình ngầm mang dấu ấn Việt Nam.

Khi đã làm chủ công nghệ thì làm công trình cho Nhà nước, tư nhân hay cho nước ngoài miễn mang lại lợi ích phù hợp cho doanh nghiệp, tạo công ăn việc làm cho cán bộ công nhân viên, góp phần tăng trưởng kinh tế cho đất nước và đặc biệt phát triển được ngành nghề lõi mà mình đã xây dựng thì Tập đoàn Đèo cả luôn sẵn sàng hợp tác.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

THẢO TRANG (ghi)