Ông Ngô Chí Tuệ - Giám đốc Sở VH, TT&DL Vĩnh Phúc: Đánh thức tiềm năng du lịch văn hóa tâm linh

Nhân dịp đầu Xuân Ất Tỵ 2025, Tạp chí điện tử Văn hóa và Phát triển đã có cuộc với trao đổi với ông Ngô Chí Tuệ - Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH, TT&DL) về đánh thức tiềm năng du lịch văn hóa tâm linh tại Vĩnh Phúc.

Ông Ngô Chí Tuệ - Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Phúc

PV: Thưa ông, Vĩnh Phúc là vùng đất giàu bản sắc văn hóa trong “dòng chảy” của văn minh sông Hồng hàng nghìn năm, qua những chứng tích lịch sử khảo cổ, khoa học, văn hóa tâm linh - tín ngưỡng đến văn hóa ẩm thực, văn nghệ dân gian; cùng nhiều anh em các dân tộc sinh sống như Dao, Cao Lan, Sán Dìu… với truyền thống đặc sắc qua tiếng nói, trang phục, lễ hội, trò chơi gian dân, ẩm thực… và hàng nghìn di tích lịch sử văn hóa, tâm linh trên địa bàn còn được lưu giữ đến ngày nay.

Tiềm năng là vậy, nhưng sức khai thác còn hạn hẹp, khiến du lịch Vĩnh Phúc bị bỏ qua nhiều cơ hội lớn. Có ý kiến cho rằng, tiềm năng có... nhưng còn bỏ ngỏ? Là người đứng đầu của Sở VH, TT&DL của tỉnh Vĩnh Phúc, ông nghĩ gì về ý kiến trên?

Ông Ngô Chí Tuệ - Giám đốc Sở VH, TT&DL: Ý kiến này là một nhận xét xác đáng và mang tính xây dựng. Vĩnh Phúc là một địa phương có tiềm năng du lịch lớn, hội tụ đủ các yếu tố về thiên nhiên, văn hóa, và lịch sử để phát triển du lịch bền vững. Tuy nhiên, đúng như nhận định, việc khai thác và phát triển các tiềm năng này hiện nay vẫn chưa đạt được mức độ tối ưu, khiến chúng ta bỏ lỡ một số cơ hội lớn. Để khắc phục, chúng tôi đang tập trung vào ba vấn đề chính đó là:

Quy hoạch và đầu tư hạ tầng: Chúng tôi nhận thấy cần có một chiến lược quy hoạch bài bản, dài hạn để phát triển các khu du lịch một cách bền vững. Đặc biệt, việc nâng cấp hệ thống giao thông, cơ sở lưu trú, và dịch vụ hỗ trợ là ưu tiên hàng đầu.

Hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch: Hiện nay, nhiều tiềm năng của Vĩnh Phúc chưa được truyền thông hiệu quả để tiếp cận du khách trong nước và quốc tế. Chúng tôi sẽ tăng cường hợp tác với các công ty lữ hành, sử dụng nền tảng số, và tổ chức các sự kiện văn hóa - du lịch để nâng cao nhận diện thương hiệu du lịch của tỉnh.

Khai thác giá trị đặc sắc: Các địa phương trong tỉnh cần tập trung phát triển những sản phẩm du lịch độc đáo, mang bản sắc riêng, như du lịch sinh thái tại Tam Đảo, du lịch văn hóa tâm linh tại Tây Thiên, hay các làng nghề truyền thống.

Để làm được điều này, chúng tôi rất cần sự đồng hành từ phía doanh nghiệp, cộng đồng địa phương, cũng như các nhà đầu tư trong và ngoài tỉnh. Tôi tin rằng, với sự quyết tâm và nỗ lực từ các bên liên quan, Vĩnh Phúc sẽ sớm khai thác được hết tiềm năng và trở thành một điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch Việt Nam.

Khu du lịch Tây Thiên là một quần thể văn hóa du lịch tổng hợp tọa lạc trong lòng chảo rừng nguyên sinh Tam Đảo thuộc huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc

PV: Gần 500 di tích lịch sử và công trình văn hóa, trong đó có 67 di tích được xếp hạng cấp quốc gia, so với các địa phương trong cả nước, Vĩnh Phúc là một trong những tỉnh có nhiều tiềm năng và thế mạnh để phát triển du lịch văn hóa tâm linh. Vậy Sở VH, TT&DL tỉnh Vĩnh Phúc đã có những kế hoạch gì để gìn giữ và phát triển du lịch văn hóa tâm linh ngày càng sâu rộng hơn?

Ông Ngô Chí Tuệ - Giám đốc Sở VH, TT&DL: Để gìn giữ và phát triển du lịch văn hóa tâm linh ngày càng sâu rộng hơn, tôi xin chia sẻ những định hướng và kế hoạch mà chúng tôi đã và đang triển khai để gìn giữ và phát triển du lịch văn hóa tâm linh của tỉnh như sau:

Về bảo tồn và tôn tạo các di tích lịch sử - văn hóa: Chúng tôi đang đẩy mạnh công tác kiểm kê, bảo tồn và tôn tạo các di tích lịch sử, đặc biệt là các di tích cấp quốc gia như: Khu di tích lịch sử và danh thắng Tây Thiên (Tam Đảo); di tích khảo cổ học Đồng Đậu, đền Thính (Yên Lạc); tháp Bình Sơn (Sông Lô); đình Thổ Tang, đền Phú Đa (Vĩnh Tường); đền thờ Trần Nguyên Hãn (Lập Thạch)…. Đồng thời, lập hồ sơ khoa học, xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt, di tích quốc gia, di tích cấp tỉnh; triển khai các kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị Khu di tích chiến khu Ngọc Thanh; tu bổ, chống xuống cấp di tích đã xếp hạng…

Trong năm 2024, ngành VH,T&DL đã thực hiện công tác đầu tư tu bổ 20 di tích theo Nghị quyết số 14 của HĐND tỉnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 71 của HĐND tỉnh quy định cơ chế hỗ trợ đầu tư, tu bổ hệ thống di tích lịch sử-văn hóa được xếp hạng; thực hiện công tác tu bổ chống xuống cấp theo Kế hoạch số 175 của UBND tỉnh về việc thực hiện tu bổ, chống xuống cấp di tích đã xếp hạng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025 đối với 15 di tích.

Các dự án trùng tu di tích được thực hiện một cách khoa học, vừa bảo tồn giá trị văn hóa lịch sử, vừa nâng cao cảnh quan để tạo điều kiện thu hút khách du lịch.

Về xây dựng sản phẩm du lịch văn hóa tâm linh đặc trưng: Chúng tôi xác định khu danh thắng Tây Thiên được định hướng trở thành trung tâm du lịch văn hóa tâm linh lớn của miền Bắc, kết hợp với Tam Đảo để phát triển các tour du lịch sinh thái - văn hóa - tâm linh. Tổ chức các lễ hội lớn, như lễ hội Tây Thiên, lễ hội Đền Thánh Mẫu, lễ hội Đền Tính… nhằm bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống và quảng bá hình ảnh của tỉnh.

Về phát huy giá trị văn hóa địa phương: Chúng tôi chú trọng khai thác các nét đặc sắc của văn hóa truyền thống thông qua các làng nghề, phong tục, và nghệ thuật dân gian. Các tour du lịch văn hóa sẽ gắn liền với những trải nghiệm thực tế như tham quan làng gốm Hương Canh, làng nghề mộc Thanh Lãng…

Về hỗ trợ cộng đồng địa phương tham gia phát triển du lịch: Sẽ tiếp tục tổ chức tập huấn, hướng dẫn người dân địa phương tham gia các hoạt động du lịch như cung cấp dịch vụ homestay, bán sản phẩm thủ công truyền thống, hay làm hướng dẫn viên du lịch. Đảm bảo rằng người dân được hưởng lợi từ hoạt động du lịch, từ đó tạo động lực để họ cùng chung tay bảo vệ các giá trị di sản.

Về ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số: Chúng tôi đã và sẽ tiếp tục phát triển các nền tảng số, như bản đồ số du lịch và ứng dụng di động, để hỗ trợ du khách tìm hiểu thông tin về các điểm đến văn hóa tâm linh tại Vĩnh Phúc. Sử dụng công nghệ thực tế ảo (VR) để tái hiện lại các di tích và lễ hội truyền thống, nhằm thu hút thêm sự quan tâm của giới trẻ.

Với những định hướng và kế hoạch cụ thể này, chúng tôi tin rằng du lịch văn hóa tâm linh sẽ không chỉ là thế mạnh mà còn trở thành một thương hiệu đặc trưng của Vĩnh Phúc trong thời gian tới.

Không chỉ hút hồn với phong cảnh hữu tình, Tây Thiên bây giờ còn được biết đến như một miền đất địa linh, nơi giao hòa giữa đạo Phật và tín ngưỡng thờ Mẫu của dân tộc

PV: Đầu năm, lượng du khách thập phương đến các điểm di tích lịch sử văn hóa trên địa bàn của tỉnh đông, có điểm di tích con số lên đến hàng vạn du khách mỗi ngày. Xin ông cho biết, Sở VH, TT&DL của Vĩnh Phúc đã phối hợp ban quản lý các khu di tích, chính quyền địa phương trong việc siết chặt công tác quản lý?.

Ông Ngô Chí Tuệ - Giám đốc Sở VH, TT&DL: Trước thực tế lượng du khách thập phương đổ về các điểm di tích lịch sử văn hóa trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc tăng cao vào dịp đầu năm, Sở VH, TT&DL đã triển khai các biện pháp phối hợp chặt chẽ với ban quản lý các khu di tích và chính quyền địa phương để đảm bảo công tác quản lý, cụ thể như chúng tôi đã ban hành các quy định nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn các hành vi tiêu cực như chèo kéo, tăng giá, hoặc các hoạt động mê tín dị đoan tại các điểm di tích.

Tăng cường sự hiện diện của cán bộ quản lý tại các khu vực đông khách để hỗ trợ du khách và giải quyết các vấn đề phát sinh tại chỗ. Thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành thường xuyên kiểm tra hoạt động tại các khu di tích, đặc biệt vào các dịp cao điểm. Phối hợp với lực lượng công an địa phương để xây dựng phương án phân luồng giao thông, kiểm soát an ninh, đặc biệt tại các điểm nóng như khu danh thắng Tây Thiên, khu vực lễ hội cướp phết ở Bản Giản, Lễ hội đúc bụt ở Đồng Tĩnh… Phối hợp với chính quyền địa phương và Ban quản lý di tích tổ chức các chương trình tuyên truyền, giáo dục ý thức cho cộng đồng và du khách về việc bảo vệ di sản văn hóa. thông qua các bảng thông báo, poster, và loa phát thanh tại các khu vực.

Với những biện pháp đồng bộ này, Vĩnh Phúc sẽ không chỉ đón tiếp du khách một cách chu đáo mà còn bảo vệ và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử một cách bền vững.

PV: Du lịch tâm linh đang ngày càng phát triển, trở thành một loại hình du lịch quan trọng trong ngành công nghiệp không khói của Vĩnh Phúc. Đây là loại hình du lịch đặc biệt luôn có sức hấp dẫn với du khách gần xa. Để du lịch tâm linh phát triển đúng hướng, mang lại những giá trị truyền thống, tinh thần, giá trị văn hóa lịch sử, bên cạnh việc bảo tồn và gìn giữ các giá trị cảnh quan nơi di sản. Vậy xin ông cho biết, Sở VH, TT&DL Vĩnh Phúc đã có những phương án và kế hoạch cụ thể nào trong năm 2025 để đưa sức hút du lịch văn hóa tâm linh của tỉnh Vĩnh Phúc ngày càng phát triển trong và ngoài nước?

Ông Ngô Chí Tuệ - Giám đốc Sở VH, TT&DL: Du lịch tâm linh tại Vĩnh Phúc đã và đang khẳng định vai trò quan trọng trong ngành du lịch của tỉnh, nhờ những giá trị văn hóa, lịch sử sâu sắc và cảnh quan độc đáo. Nhằm phát triển loại hình này một cách bền vững và đúng hướng, trong năm 2025, Sở VH, TT&DL Vĩnh Phúc đã đề ra những phương án và kế hoạch cụ thể như sau:

Thứ nhất, chúng tôi sẽ tập trung uu tiên các dự án bảo tồn và tôn tạo những di tích trọng điểm như… Đẩy mạnh số hóa các tư liệu, hình ảnh, và thông tin về các di tích, tạo kho tài nguyên mở để quảng bá và phục vụ nghiên cứu, giáo dục.

Thứ hai, tổ chức các tour du lịch chuyên biệt nhằm kết nối các di tích tâm linh nổi bật của Vĩnh Phúc với các điểm đến du lịch khác trong khu vực như Tam Đảo, hồ Đại Lải, tạo ra các gói sản phẩm hấp dẫn dành cho cả du khách nội địa và quốc tế. Xây dựng các chương trình trải nghiệm, như thiền, yoga, hay các hoạt động tìm hiểu văn hóa Phật giáo và tín ngưỡng bản địa tại các điểm tâm linh.

Thứ ba, tiếp tục duy trì và nâng cấp các lễ hội truyền thống lớn, như lễ hội Tây Thiên, Festival Thu Đại Lải… thành sự kiện mang tầm quốc gia để thu hút du khách. Tổ chức các sự kiện văn hóa tâm linh thường niên như hội thảo chuyên đề, triển lãm ảnh, hoặc các buổi tọa đàm về giá trị văn hóa tâm linh của Vĩnh Phúc.

Thứ tư, tiếp tục tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng hướng dẫn du lịch, quản lý di tích, và ngoại ngữ cho đội ngũ nhân sự, nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của du khách quốc tế. Đào tạo và hỗ trợ cộng đồng địa phương trở thành những "đại sứ du lịch" giúp quảng bá hình ảnh du lịch tâm linh của tỉnh.

Thứ năm, phát triển bền vững và bảo vệ môi trường di tích, ban hành các quy định nghiêm ngặt về bảo vệ môi trường tại các khu di tích, hạn chế rác thải nhựa, và áp dụng các biện pháp quản lý du khách để tránh quá tải; Tuyên truyền và giáo dục cộng đồng cũng như du khách về ý thức bảo vệ cảnh quan và môi trường di sản.

Với những kế hoạch này, Sở VH, TT&DL Vĩnh Phúc không chỉ hướng đến việc đưa du lịch tâm linh trở thành thế mạnh chủ đạo của tỉnh mà còn xây dựng thương hiệu văn hóa - du lịch Vĩnh Phúc vươn xa trong nước và quốc tế, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Mộc Miên