Ông Trump dọa đòi lại kênh đào Panama

Xuất hiện trước đám đông người ủng hộ trong sự kiện thường niên do nhóm bảo thủ Turning Point tổ chức trên địa bàn bang Arizona ngày 22.12, ông cũng tuyên bố quyết không để kênh đào này rơi vào tay “kẻ xấu” đồng thời cảnh báo về ảnh hưởng của Trung Quốc tại đây. Tổng thống Trump phát biểu: “Có ai từng nghe nói đến kênh đào Panama chưa? Chúng ta đang bị lừa đảo ở kênh đào Panama giống như đang bị lừa đảo ở nhiều nơi khác”.

“Kênh đào được trao cho Panama nhưng kèm theo vài điều khoản. Nếu các nguyên tắc về đạo đức lẫn pháp lý của cử chỉ hào hiệp này không được tuân thủ thì Mỹ sẽ yêu cầu Kkênh đào Panama phải được trả lại toàn bộ, nhanh chóng và không có thắc mắc”, ông nói thêm. Sau sự kiện, Tổng thống Trump còn đăng lên mạng xã hội Truth Social ảnh quốc kỳ Mỹ kèm bình luận “Chào mừng đến kênh đào Mỹ!”.

Loạt phát ngôn trên đánh dấu lần hiếm hoi một nhà lãnh đạo Mỹ đòi hỏi một quốc gia có chủ quyền giao nộp lãnh thổ, và cũng phản ánh chính sách ngoại giao của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump sắp thay đổi. Chính trị này không ngần ngại đe dọa đồng minh hay sử dụng lời lẽ hiếu chiến với đối tác.

Phản ứng lại, Tổng thống Panama Jose Raul Mulino khẳng định nền độc lập của nước này là không thể thương lượng và Trung Quốc chẳng ảnh hưởng gì đến công tác quản lý kênh đào. Ông nhấn mạnh mức phí sử dụng tuyến vận tải này không phải tùy ý đặt ra.

“Mỗi mét vuông của kênh đào Panama cùng khu vực xung quanh đều đã và sẽ thuộc về Panama”, Tổng thống Mulino viết trên mạng xã hội X.

Theo Reuters, Trung Quốc không kiểm soát hoặc quản lý kênh đào nhưng hai cảng nằm ở lối vào trên Caribbean cùng Thái Bình Dương do công ty con của tập đoàn CK Hutchison Holdings trụ sở Hồng Kông quản lý.

Mỹ hoàn tất xây dựng kênh đào dài 82km ngang qua eo đất Trung Mỹ vào năm 1914, đến năm 1999 thì hoàn toàn trao lại con kênh cho Panama theo một hiệp ước mà Tổng thống Jimmy Carter ký kết năm 1977. Tổng thống Trump gọi việc ký kết hiệp ước là “ngớ ngẩn”.

Tuyến vận tải này tạo điều kiện cho 14.000 tàu qua lại mỗi năm, chiếm 2,5% thương mại đường biển toàn cầu và rất quan trọng với hoạt động xuất nhập khẩu của Mỹ. Chưa rõ Tổng thống Trump sẽ lấy lại quyền kiểm soát kênh đào bằng cách nào.

Đây không phải là lần đầu tiên Tổng thống Trump công khai đề cập đến việc mở rộng lãnh thổ. Ở nhiệm kỳ đầu ông từng ngỏ ý mua vùng lãnh thổ Greenland “vì lý do an ninh” nhưng bị chính phủ Đan Mạch thẳng thừng từ chối.

Cẩm Bình