Ông Trump gây lo ngại

Dự án về hệ thống lá chắn tên lửa không gian “Vòm Vàng” của Tổng thống Donald Trump đang gây nhiều tranh cãi từ giới chuyên môn.

Trong khi ông Trump khẳng định có thể hoàn thành dự án trong vòng 3 năm với chi phí 175 tỷ USD, các chuyên gia lại cho rằng đây là mục tiêu xa vời, thiếu cơ sở thực tiễn và có thể làm leo thang cuộc chạy đua vũ trang trong không gian, theo tờ The Hill.

Dự án “Vòm Vàng” của ông Trump đang gây tranh cãi khi tham vọng lớn vượt xa năng lực công nghệ hiện nay. Ảnh: Reuters.

3 năm và 175 tỷ, liệu có đủ?

“Vòm Vàng” là dự án phòng thủ tên lửa thế hệ mới nhằm che chắn bầu trời nước Mỹ khỏi các đợt tấn công tên lửa từ mặt đất. Theo kế hoạch, hệ thống sẽ bao gồm mạng lưới vệ tinh có khả năng phóng tên lửa đánh chặn từ quỹ đạo, đánh dấu một bước tiến táo bạo chưa từng có trong lịch sử quân sự.

Tuy nhiên, theo bà Melanie Marlowe, chuyên gia cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), để xây dựng hệ thống như vậy, cần nhiều năm phát triển chứ không thể gói gọn trong “hai năm rưỡi đến ba năm” như lời ông Trump tuyên bố trong Phòng Bầu dục hôm 20/5.

“Vòm Vàng sẽ không thể trở thành một lá chắn tên lửa bất khả xâm phạm bảo vệ toàn bộ nước Mỹ”, bà Marlowe nhấn mạnh. “Hệ thống này cần rất nhiều thời gian và công sức, cả trước mắt lẫn dài hạn”.

Theo hãng tin Reuters, để bao phủ toàn bộ lãnh thổ Mỹ và theo dõi các mối đe dọa tên lửa, hệ thống sẽ cần ít nhất 400, thậm chí hơn 1.000 vệ tinh cảm biến. Ngoài ra, khoảng 200 vệ tinh vũ trang bằng tên lửa hoặc tia laser sẽ phải được chế tạo để vô hiệu hóa vũ khí của đối phương - một công nghệ hiện vẫn chưa được chứng minh là khả thi.

Trong khi Mỹ có thể tăng tốc sản xuất đạn dược và tên lửa như đã làm trong các cuộc không kích Houthi tại Yemen hay viện trợ cho Ukraine, việc phát triển các trạm radar, cảm biến và đặc biệt là các vệ tinh đánh chặn ngoài không gian vẫn là bài toán nan giải.

“Chúng ta sẽ không thể có các thiết bị đánh chặn không gian trong vòng ba năm”, Marlowe khẳng định. “Đó là một thách thức kỹ thuật và tài chính rất lớn. Tuy nhiên, nếu bắt đầu ngay, chúng ta có thể đạt tiến bộ đáng kể trong việc triển khai radar, tên lửa và chòm vệ tinh cần thiết”.

Một điểm gây tranh cãi không kém là con số 175 tỷ USD mà ông Trump công bố cho toàn bộ dự án. Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), chi phí thực tế để phát triển đầy đủ hệ thống như vậy có thể vượt quá 500 tỷ USD trong vòng 20 năm.

Bà Melanie Marlowe (ngoài cùng bên phải) cho rằng tài chính và kỹ thuật là những thách thức lớn đối với dự án phòng thủ tên lửa tham vọng của ông Trump. Ảnh: Military Times.

Dù dự án đã được phân bổ 25 tỷ USD khởi động nằm trong gói luật hòa giải vừa được Hạ viện do phe Cộng hòa kiểm soát thông qua, hiện vẫn chưa rõ nguồn tài chính sẽ đến từ đâu sau giai đoạn đầu này.

“Nếu không có sự hậu thuẫn chính trị đủ mạnh, Vòm Vàng có thể sẽ bị khai tử sau 3 năm”, bà Marlowe cảnh báo.

Bà kêu gọi các nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ dự án nên tìm kiếm tiếng nói chung với phe Dân chủ, bởi nhiều nhà máy sản xuất thiết bị cho hệ thống này có thể đặt tại các bang thiên xanh hoặc dao động như California và Arizona.

“Muốn thành công, dự án phải được đảm bảo ngân sách ổn định và sự quan tâm liên tục, vượt qua cả một hay hai chu kỳ bầu cử sắp tới”, bà nhấn mạnh.

Hiểm họa chạy đua vũ trang không gian

Sự xuất hiện của Vòm Vàng cũng làm dấy lên lo ngại về một cuộc chạy đua vũ trang ngoài không gian. Ngày 21/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố Bắc Kinh “vô cùng quan ngại” và kêu gọi Washington từ bỏ dự án.

“Mỹ đang theo đuổi chính sách 'Nước Mỹ trên hết' và ám ảnh với an ninh tuyệt đối cho riêng mình. Điều này đi ngược lại nguyên tắc an ninh chung và đe dọa sự ổn định chiến lược toàn cầu”, bà Mao Ninh phát biểu tại họp báo.

Cùng quan điểm, Hạ nghị sĩ Seth Moulton (Đảng Dân chủ, bang Massachusetts) trong phiên điều trần với các quan chức quốc phòng đầu tháng này đã cảnh báo: “Các hệ thống như vậy có thể khiến Nga hay Trung Quốc cảm thấy bị đe dọa và có lý do để phát triển vũ khí vô hiệu hóa chúng từ trước. Nếu định tiêu tốn hàng tỷ USD tiền thuế, chúng ta cần cân nhắc kỹ lưỡng”.

Nguy cơ từ phổ tần số và thông tin

Vòm Vàng hiện còn đối mặt với trở ngại lớn liên quan đến dải tần số vô tuyến - một nguồn tài nguyên chiến lược đang bị Quốc hội Mỹ cân nhắc bán đấu giá cho các tập đoàn viễn thông.

Một rào cản khác của dự án Vòm Vàng là tranh cãi xoay quanh việc bán đấu giá dải tần vô tuyến do chính phủ kiểm soát. Ảnh: L3Harris.

Ngôn ngữ trong dự luật hòa giải cho phép chính phủ đấu giá dải tần 3GHz mà Lầu Năm Góc đang sử dụng cho radar, hệ thống phòng thủ tên lửa và thông tin liên lạc bảo mật. Đảng Cộng hòa kỳ vọng thu về 88 tỷ USD để tài trợ cho các chính sách chi tiêu và cắt giảm thuế theo hướng của ông Trump.

Tuy nhiên, bà Katie Arrington, quyền Giám đốc thông tin của Bộ Quốc phòng, cảnh báo rằng nếu mất quyền kiểm soát dải tần này, Golden Dome sẽ không thể vận hành.

“Đây là vấn đề sống còn đối với an ninh quốc gia”, bà nhấn mạnh trong phiên điều trần ngày 8/5. “Chúng tôi cần toàn bộ ba dải thấp của phổ tần số để thực hiện Vòm Vàng”.

Theo bà, quân đội Mỹ hiện có khoảng 1.100 hệ thống vũ khí và nền tảng tác chiến đang hoạt động dựa trên dải tần 3GHz - những năng lực “quý giá và không thể đánh mất.”

“Dải tần đó là vàng, và chúng ta phải bảo vệ nó bằng mọi giá để duy trì an ninh quốc gia”, bà Arrington kết luận.

Phương Linh