Ông Trump tìm người để 'chọn mặt gửi vàng'

Ông Donald Trump cũng vừa bác tin đồn Ngoại trưởng Mike Pompeo sẽ kiêm nhiệm chiếc ghế nóng trên sau khi Cố vấn An ninh quốc gia John Bolton bị sa thải. Bất cứ ai ngồi vào vị trí này cũng không thể nói là dễ dàng trong bối cảnh nước Mỹ phải đương đầu với một loạt vấn đề an ninh nan giải liên quan tới căng thẳng với Iran ở vùng Vịnh, đàm phán hạt nhân Triều Tiên bế tắc, nguy cơ chạy đua hạt nhân với Nga, kế hoạch Mỹ rút khỏi Afghanistan hay cuộc thương chiến Mỹ-Trung.

Vị trí Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ thu hút nhiều sự quan tâm vì nó liên quan tới sự lựa chọn chính sách an ninh của chính quyền Tổng thống Donald Trump trong thời gian tới. Dựa vào lý do ông Bolton phải ra đi, có thể đoán được phần nào người tiền nhiệm của ông sẽ như thế nào. Cho dù ai ngồi vào vị trí của ông Bolton sắp tới cũng sẽ phải có lập trường hòa hợp với Tổng thống Donald Trump trong các vấn đề an ninh đối ngoại. Ông Bolton vốn là người có lập trường “diều hâu” với quan điểm cứng rắn về một loạt vấn đề an ninh cốt lõi của nước Mỹ như Iran hay Triều Tiên. Nó đi ngược lại với lập trường của Tổng thống Donald Trump muốn tránh sa lầy vào những cuộc chiến tranh vô bổ ở nước ngoài. Người đứng đầu nước Mỹ vốn là một tỷ phú, một doanh nhân, thiên về gây sức ép kinh tế, thương mại để xử lý các vấn đề mà nước Mỹ phải đối mặt. Ông Bolton không ít lần hối thúc tổng thống sử dụng vũ lực để giải quyết các cuộc khủng hoảng trên thế giới, khiến ông Donald Trump không hài lòng.

Ông Brian Hook-Đặc phái viên của Mỹ về Iran được coi là một trong những ứng cử viên có thể được Tổng thống Donald Trump lựa chọn làm tân Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ. Ảnh: uk.usembassy.gov.

Trong vấn đề Iran hay Triều Tiên, suốt thời gian căng thẳng vừa qua, ông Donald Trump vẫn kiên quyết theo đuổi đường lối gây sức ép về kinh tế để buộc các nước này ngồi vào bàn đàm phán, bất chấp những “cái đầu nóng” như ông Bolton trong nội các chính quyền.

Điều đáng chú ý là sau khi ông Bolton ra đi, khả năng nối lại đàm phán giữa Mỹ với Triều Tiên hay Iran có vẻ sáng sủa hơn. Có thể kể ra một loạt những động thái đáng chú ý gần đây của Tổng thống Donald Trump như khẳng định sẵn sàng gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên trong năm nay, để ngỏ khả năng giảm bớt các biện pháp trừng phạt kinh tế Iran để tạo điều kiện thúc đẩy đàm phán hạt nhân.

Những diễn biến ôn hòa này đúng như dự đoán sau khi ông Bolton bất ngờ ra đi. Giới phân tích khi đó đã tính tới khả năng căng thẳng giữa Mỹ và Iran sẽ lắng dịu bớt, thậm chí là khả năng về một cuộc xung đột quân sự sẽ giảm xuống. Việc ông Bolton không còn ngồi ở chiếc ghế Cố vấn an ninh quốc gia cũng được dự đoán có thể làm giảm áp lực của Washington đối với chính quyền Venezuela đương nhiệm. Ông Donald Trump đã tỏ ra rất thất vọng về các động thái và bình luận cứng rắn của ông Bolton liên quan tới vấn đề Iran hay cuộc khủng hoảng ở Venezuela và Afghanistan thời gian gần đây.

Mâu thuẫn bị đẩy lên đỉnh điểm khi ông Donald Trump nghĩ tới việc đàm phán với Taliban ngay tại Washington vào cuối tháng 8 vừa qua. Tổng thống Mỹ nảy ra ý tưởng mà đối với bất kỳ nhân vật “diều hâu” nào cũng khó chấp nhận, đó là đưa đại diện Taliban tới cả Trại David, nơi nghỉ dưỡng của các Tổng thống Mỹ vốn chỉ để tiếp đãi những chính khách được coi là bạn bè thân thiết, để đàm phán.

Tổng thống Mỹ Donald Trump nói hiện có khoảng 5 ứng cử viên sẵn sàng cho “công việc tuyệt vời” này và quyết định sẽ được đưa ra trong tuần tới. Trong bối cảnh hiện nay, người ta không dễ đoán được ai sẽ được chủ nhân Nhà Trắng “chọn mặt gửi vàng”.

Báo chí Mỹ đang dự đoán những gương mặt sáng giá có thể là ông Stephen Biegun-Đặc phái viên của Mỹ về tình hình Triều Tiên, ông Brian Hook-Đặc phái viên của Mỹ về Iran, hoặc có thể là ông Douglas Macgregor, đại tá quân đội Mỹ nghỉ hưu kiêm nhà bình luận trên Fox News và một số chương trình khác. Ngoài ra, Đại sứ Mỹ tại Đức Richard Grenell, nhà đàm phán về vấn đề con tin của Mỹ Robert O’Brien và Thứ trưởng Ngoại giao John Sullivan cũng được đồn là có cơ hội.

Thậm chí có những nhận định cho rằng, với tính cách “không biết đâu mà lần” của Tổng thống Donald Trump, có thể ông sẽ chọn một nhân vật nào đó gây bất ngờ, thậm chí không có thân thế nổi bật, để trở thành Cố vấn an ninh quốc gia thứ tư của mình trong vòng chưa đầy 3 năm. Dù không thể biết được là ai triển vọng nhất, nhưng theo đồn đoán, nhân vật mới sẽ phải là người mà ông Donald Trump “quen biết và tìm hiểu trong 3 năm qua”.

Một nguồn tin Nhà Trắng cho biết, ông Donald Trump không tỏ ra quá nôn nóng trong việc chọn người thay thế ông Bolton, bởi ông muốn bình tĩnh tìm một nhân vật mà mình cảm thấy thực sự thoải mái khi làm việc cùng. Nguồn tin giấu tên cho biết “Tổng thống muốn tìm một người trung thành, có kinh nghiệm, không cần đào tạo, người mà ông hiểu rõ”. Nhất là người đó phải ủng hộ ông mỗi khi đưa ra quyết định để tạo ra một đội ngũ thống nhất trong chính quyền của mình và nhất là sẽ giúp ích cho ông trong cuộc vận động tái tranh cử vào năm 2020.

MAI NGUYÊN