Ông Trump xác nhận sẽ gọi cho ông Putin

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, ông sẽ nói chuyện với Tổng thống Nga Vladimir Putin vào sáng 18/3 (giờ Mỹ) về việc chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine.

Đây sẽ là lần thứ hai Tổng thống Mỹ điện đàm với người đồng cấp Nga kể từ khi ông trở lại Nhà Trắng, trong đó cuộc điện đàm đầu tiên – diễn ra vào ngày 12/2 – đã làm "dậy sóng" đôi bờ Đại Tây Dương.

"Chúng tôi muốn xem liệu chúng tôi có thể chấm dứt cuộc chiến đó hay không", Tổng thống Trump nói với các phóng viên trên Không lực Một trong chuyến bay trở về Washington, DC, từ Florida vào cuối ngày 17/3. "Có lẽ chúng tôi có thể, có lẽ không, nhưng tôi nghĩ chúng tôi có cơ hội rất tốt".

"Tôi sẽ nói chuyện với Tổng thống Putin vào thứ Ba. Rất nhiều công việc đã được thực hiện trong suốt cuối tuần qua", ông Trump cho biết.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm 17/3 đã xác nhận rằng ông Putin sẽ nói chuyện với ông Trump qua điện thoại, nhưng từ chối bình luận về những phát biểu của ông Trump được cho là hé lộ nội dung cuộc điện đàm.

Tổng thống Mỹ Donald Trump xác nhận sẽ điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin vào ngày 18/3/2025 (giờ địa phương). Ảnh: CNN

Ông Trump đang tìm kiếm sự ủng hộ của ông Putin đối với đề xuất ngừng bắn 30 ngày mà Ukraine đã chấp nhận vào tuần trước, khi cả hai bên tiếp tục tiến hành các cuộc không kích dữ dội vào nhau trong suốt cuối tuần, và Nga tiến gần hơn đến việc trục xuất các lực lượng Ukraine khỏi khu vực Kursk ở miền Tây nước Nga.

Khi được hỏi về những nhượng bộ nào đang được xem xét trong các cuộc đàm phán ngừng bắn, ông Trump cho biết: "Chúng tôi sẽ nói về đất đai. Chúng tôi sẽ nói về các nhà máy điện… Chúng tôi đã nói về điều đó, phân chia một số tài sản nhất định".

Ông Trump không nói rõ hơn, nhưng rất có thể đang ám chỉ đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia do Nga kiểm soát, đây là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu. Nga và Ukraine thường xuyên cáo buộc nhau gây ra rủi ro tai nạn nguy hiểm tại nhà máy này.

Khi được hỏi về những phát biểu đó, Điện Kremlin cho biết họ không nghĩ rằng việc bình luận về cuộc thảo luận sắp tới giữa hai Tổng thống là phù hợp.

Ukraine, nơi phải đối mặt với áp lực chấp nhận lệnh ngừng bắn sau khi Tổng thống Mỹ đóng băng viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo, hy vọng ông Trump sẽ đe dọa trừng phạt Moscow nhiều hơn để buộc ông Putin chấp nhận các điều khoản.

Nhưng ngoài lệnh ngừng bắn tạm thời, cả hai bên dường như không muốn thực hiện các nhượng bộ lớn với bên kia, và cả hai đều có những "lằn ranh đỏ" mà họ nhấn mạnh là không thể vượt qua.

Yêu cầu của Nga

Ông Putin đã nhiều lần nhấn mạnh đến nhu cầu "loại bỏ nguyên nhân gốc rễ của cuộc khủng hoảng" – ám chỉ đến yêu cầu của Điện Kremlin về việc đẩy lùi việc NATO tăng cường quân sự gần biên giới Nga mà họ mô tả là mối đe dọa lớn đối với an ninh của mình.

NATO hiện có 8 nhóm tác chiến phòng thủ ở châu Âu, mỗi nhóm bao gồm một số quân đội và nhân sự của các quốc gia đồng minh tại Bulgaria, Estonia, Hungary, Latvia, Litva (Lithuania), Ba Lan, Romania và Slovakia.

Ông cũng lập luận rằng Tổng thống Volodymyr Zelensky, người đã hết nhiệm kỳ vào năm ngoái, không có đủ tính hợp pháp để ký một thỏa thuận hòa bình. Kiev vẫn kiên quyết rằng không thể tổ chức bầu cử trong bối cảnh thời chiến. Ông Trump đã đồng tình với quan điểm của ông Putin, nói về nhu cầu Ukraine phải tổ chức bầu cử.

Các quan chức Nga tuyên bố rằng Moscow sẽ không chấp nhận quân đội từ bất kỳ thành viên NATO nào làm lực lượng gìn giữ hòa bình để giám sát lệnh ngừng bắn tiềm năng.

Các quan chức Nga cũng cho biết bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải bao gồm việc giải phóng các tài sản của Nga đã bị đóng băng ở phương Tây và dỡ bỏ các lệnh trừng phạt khác của Mỹ và Liên minh châu Âu (EU).

Yêu cầu của Ukraine

Đối mặt với những thất bại trên mặt trận dài 1.000 km, Ukraine đã lùi bước trước yêu cầu khôi phục biên giới quốc gia của mình về trước năm 2014 – vì họ không có đủ nguồn lực để đạt được mục tiêu đó.

Ukraine đang yêu cầu một thỏa thuận hòa bình được củng cố bằng các đảm bảo an ninh từ các đồng minh quốc tế.

Thay vì tư cách thành viên NATO – một mong muốn từ lâu của Kiev nhưng không thể thực hiện được nếu không có sự hậu thuẫn của Mỹ, các đảm bảo an ninh tiềm năng đang dần thành hình trong các cuộc đàm phán do Pháp và Anh dẫn đầu.

Một "liên minh của những người sẵn sàng", bảo vệ thỏa thuận tại Ukraine và đảm bảo hòa bình, có thể đưa quân đội châu Âu tới thực địa, điều sẽ vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ Nga.

Ông Zelensky đã nhấn mạnh rằng quân đội Ukraine phải được tăng cường để chống lại các cuộc tấn công trong tương lai của Nga, một nỗ lực tốn kém đòi hỏi sự hỗ trợ nhanh chóng và nhất quán từ các đồng minh quốc tế.

Một yêu cầu khác là một kho vũ khí đủ sức răn đe. Kiev cũng muốn củng cố ngành công nghiệp vũ khí trong nước để giảm bớt sự phụ thuộc vào các đồng minh.

Ngoài ra, trao đổi tù nhân cũng là một vấn đề cần tính tới trong bất kỳ thỏa thuận nào.

Nhượng bộ và "lằn ranh đỏ"

Cả hai bên đều có "lằn ranh đỏ" loại trừ lẫn nhau, khiến các cuộc đàm phán trở nên cực kỳ khó khăn. Mỹ đã tuyên bố cả hai bên phải nhượng bộ. Số phận 20% lãnh thổ Ukraine hiện đang nằm dưới sự kiểm soát của Nga có khả năng sẽ trở thành tâm điểm chú ý.

Đối với Moscow, sự hiện diện của các quốc gia thành viên NATO, với tư cách là lực lượng gìn giữ hòa bình hoặc lực lượng trấn an bên ngoài khuôn khổ liên minh, là một "lằn ranh đỏ". Nhưng Moscow chưa đề cập đến bất kỳ nhượng bộ cụ thể nào.

Đối với Ukraine, quốc gia đang ở thế yếu hơn, vấn đề về lãnh thổ do Nga nắm giữ mà họ không có phương tiện quân sự để chiếm lại là vấn đề cốt lõi. Đối với Kiev, đó vừa là "lằn ranh đỏ" vừa là một sự nhượng bộ tiềm tàng.

Ông Zelensky đã tuyên bố rằng đất nước của ông sẽ không bao giờ công nhận lãnh thổ này là của Nga. Nhưng các quan chức Ukraine thừa nhận rằng, mặc dù về mặt chính thức, đây sẽ luôn là lập trường của Kiev, nhưng các vùng lãnh thổ đó có khả năng vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Nga trong một thời gian.

Ukraine cũng bác bỏ các hạn chế về quy mô và năng lực của các lực lượng vũ trang của họ cũng như các giới hạn về khả năng Kiev tham gia các liên minh quốc tế như NATO và EU.

Minh Đức (Theo Aljazeera, The Age)