Ozempic có ảnh hưởng đến sức khỏe của mắt?

Thuốc trị tiểu đường semaglutide đã trở thành chủ đề nổi bật kể từ khi loại thuốc này được FDA chấp thuận để giúp kiểm soát lượng đường trong máu và điều trị béo phì. Semaglutide bao gồm các tên thương mại là ozempic, wegovy và rybelsus.

Kết quả nghiên cứu ozempic cho thấy, semaglutide có thể giúp mọi người kiểm soát lượng đường trong máu một cách đáng kể. Nhưng các nghiên cứu cũng cho thấy nó có thể gây ra những thay đổi về thị lực, bao gồm mờ mắt, làm nặng thêm bệnh võng mạc tiểu đường và biến chứng tại hoàng điểm. Vậy lợi ích có lớn hơn rủi ro không?

1. Semaglutide là gì và nó ảnh hưởng đến mắt như thế nào?

Semaglutide giúp mọi người giảm cân và kiểm soát lượng đường trong máu bằng cách giải phóng hormone khiến chúng ta cảm thấy no khi ăn. Hormon này được gọi là GLP-1, nó cũng thúc đẩy cơ thể tạo ra nhiều insulin hơn, làm giảm lượng đường trong máu.

Khi cơ thể trải qua sự thay đổi về lượng đường cũng có thể ảnh hưởng đến hình dạng thủy tinh thể trong mắt. Sự thay đổi này là nguyên nhân gây mờ mắt, một tác dụng phụ của semaglutide.

Những bệnh nhân lớn tuổi có nhiều khả năng bị mờ mắt hơn khi bắt đầu dùng thuốc. Điều này là do thể thủy tinh trở nên kém linh hoạt hơn khi chúng ta già đi, do đó thị lực khó ổn định trở lại khi cơ thể gặp những thay đổi về lượng đường trong máu, nhưng đây chỉ là tác dụng phụ tạm thời, thường giảm dần sau 3 hoặc 4 tháng.

Một nghiên cứu gần đây cho biết có thể có mối liên hệ giữa việc sử dụng semaglutide và việc tăng nguy cơ gây mù mắt được gọi là bệnh thần kinh thị giác máu cục bộ phần trước không do viêm động mạch (NAION). Các chuyên gia cho biết vẫn chưa có đủ dữ liệu để đề xuất bệnh nhân nên lo lắng hoặc nên ngừng dùng thuốc. Những người mắc bệnh tiểu đường vốn đã có sẵn nguy cơ mắc NAION, cho dù họ có sử dụng semaglutide hay không.

"Còn quá sớm để kết luận rằng mối liên hệ này là mối liên hệ nhân quả. Cần phải nghiên cứu thêm để kiểm tra giả thuyết. Cho đến lúc đó, bệnh nhân nên biết thông tin này và tham khảo ý kiến của nhóm chăm sóc, đưa ra lựa chọn cẩn thận, sáng suốt dựa trên hồ sơ rủi ro cá nhân của họ", các nhà nghiên cứu cho biết.

Nếu bệnh nhân đang dùng semaglutide và không gặp bất kỳ triệu chứng nào, họ nên tiếp tục dùng theo hướng dẫn và thảo luận mọi thắc mắc với bác sĩ chăm sóc chính của mình. Những người muốn bắt đầu dùng semaglutide để kiểm soát lượng đường trong máu hoặc để giảm cân nên hỏi bác sĩ xem loại thuốc này có phù hợp với họ hay không.

2. Ozempic và các semaglutides khác có làm cho bệnh võng mạc tiểu đường trở nên tồi tệ hơn không?

Những người mắc bệnh tiểu đường đôi khi có lượng đường trong máu cao bất thường, có thể khiến mạch máu trong mắt bị rò rỉ. Đây là nguyên nhân gây ra bệnh mắt do tiểu đường, nguyên nhân hàng đầu gây giảm thị lực.

Có vẻ lạ khi một loại thuốc giúp kiểm soát bệnh tiểu đường lại có thể làm cho thị lực của bạn kém đi, nhưng đó là điều chúng ta đã biết từ lâu. Một nghiên cứu lâm sàng lớn cho thấy có mối liên quan giữa việc kiểm soát lượng đường trong máu và tình trạng bệnh võng mạc tiểu đường trở nên trầm trọng hơn.

Đối với đa số mọi người, đây không phải là vấn đề và các triệu chứng có thể kiểm soát được. Hãy thông báo cho bác sĩ nhãn khoa biết về bất kỳ loại thuốc nào bạn đang sử dụng và kiểm tra mắt thường xuyên. Họ sẽ theo dõi mọi thay đổi về thị lực và đề xuất các phương pháp điều trị tiềm năng.

3. Tôi có nên sử dụng ozempic để giảm cân?

Bác sĩ có thể giúp bệnh nhân quyết định xem ozempic hoặc các loại thuốc ăn kiêng khác có phù hợp với họ hay không. Mặc dù semaglutide có thể giúp tránh ăn quá nhiều nhưng các bác sĩ nhãn khoa nhấn mạnh rằng, đây không phải là sự thay thế cho việc chăm sóc sức khỏe tổng thể của bạn.

Bạn vẫn cần phải sống một lối sống lành mạnh, ăn uống đầy đủ, tập thể dục và thực hiện các cuộc hẹn khám bệnh. Đối với những bệnh nhân thực sự gặp khó khăn với chế độ ăn kiêng và kiểm soát lượng đường trong máu, loại thuốc này có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến cảm giác thèm ăn và giúp cải thiện cuộc sống của họ. Tuy nhiên, bệnh nhân cần trao đổi với bác sĩ, nếu bác sĩ kê đơn, người dùng phải sử dụng thuốc theo hướng dẫn. Trong quá trình sử dụng thuốc nếu thấy dấu hiệu bất thường, bao gồm cả mờ mắt, người dùng thuốc cần thông báo cho bác sĩ biết để được xử lý thích hợp.

Các nhà nghiên cứu đang nỗ lực tìm hiểu thêm về tác dụng lâu dài của semaglutide đối với bệnh võng mạc tiểu đường ở những người mắc bệnh tiểu đường type 2. Một nghiên cứu có tên FOCUS sẽ đánh giá tác dụng của semaglutide với vai trò điều trị tiểu đường và cả với bệnh võng mạc tiểu đường. Nghiên cứu dự kiến sẽ kết thúc vào tháng 2/2027.

TS.BS. Hoàng Cương – DS. Vũ Hồng Minh – DS. Lê Tùng Bách