'Parasocial' - từ của năm 2025 và nỗi lo thời AI

Từ điển Cambridge cho biết lựa chọn này được thúc đẩy bởi sự quan tâm đến mối quan hệ cận xã hội một chiều mà con người hình thành với các ngôi sao, người có ảnh hưởng và các chatbot trí tuệ nhân tạo (AI).

Từ "parasocial" dùng để diễn tả sự gắn kết mà ai đó cảm thấy với một người nổi tiếng họ không quen biết, hoặc với một nhân vật trong sách, phim, phim truyền hình…, thậm chí là trí tuệ nhân tạo (AI). Từ này được 2 nhà xã hội học Donald Horton và Richard Wohl tạo ra vào năm 1956 để mô tả cách người xem truyền hình hình thành kết nối với các nhân vật trên truyền hình.

Cặp đôi nổi tiếng Taylor Swift và Travis Kelce Ảnh: AP

Hiện tượng này vẫn tiếp diễn cho đến ngày nay, khi người dùng mạng xã hội hình thành mối quan hệ một chiều với người nổi tiếng, người có sức ảnh hưởng và những nhân vật trực tuyến mà họ không thực sự có quan hệ ngoài đời thực. Một ví dụ điển hình được từ điển Cambridge trích dẫn là chuyện ca sĩ Taylor Swift thông báo đính hôn với ngôi sao bóng bầu dục Travis Kelce trong năm nay, khiến nhiều người hâm mộ bày tỏ cảm xúc chân thành dù phần lớn họ chưa từng gặp cặp đôi nổi tiếng này.

Theo một số chuyên gia, sự trỗi dậy của các mối quan hệ cận xã hội đã định nghĩa lại khái niệm người hâm mộ, sự nổi tiếng và cách người bình thường tương tác trên mạng khi có AI. Dù vậy, đã xuất hiện nỗi lo về những kết nối mà một số người bắt đầu hình thành với chatbot AI, cũng như khía cạnh "không lành mạnh" của hiện tượng hiện đại này. "Chúng ta đang bước vào thời đại mà nhiều người hình thành mối quan hệ cận xã hội không lành mạnh và căng thẳng với người có sức ảnh hưởng" - giáo sư tâm lý xã hội Simone Schnall từ Đại học Cambridge (Anh) cảnh báo.

Anh Thư