PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu: 5 sai lầm khi dùng thuốc chống đông

Theo PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, thuốc chống đông (kháng đông) là nhóm thuốc được sử dụng phổ biến cho bệnh nhân tim mạch. Tuy nhiên, ngay cả nhiều bác sĩ chuyên khoa cũng có thể nhầm lẫn khi chỉ định và theo dõi, khiến hiệu quả điều trị giảm, thậm chí tiềm ẩn nguy hiểm cho người bệnh.

Phân biệt chống đông và chống ngưng tập tiểu cầu

PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu cho biết, cần phân biệt rõ thuốc chống đông đường uống (gồm kháng Vitamin K tổng hợp và thế hệ mới – NOAC) với thuốc chống ngưng tập tiểu cầu (Aspirin, Clopidogrel, Ticagrelor). Thuốc chống đông giúp ngăn hình thành cục máu đông trong buồng tim và mạch máu, trong khi thuốc chống ngưng tập tiểu cầu hạn chế hiện tượng máu đông ở những vết nứt, vỡ thành mạch.

Chú ý sai lầm khi dùng thuốc chống đông (ảnh minh họa)

“Có thể hình dung: thuốc chống đông "đánh thẳng" vào quá trình tạo cục máu đông, còn thuốc chống ngưng tập tiểu cầu giống như ‘lực lượng vệ sinh’ làm sạch lòng mạch. Vì thế, việc dùng thuốc chống đông phức tạp hơn rất nhiều về chỉ định, theo dõi và chỉnh liều”, ông Hiếu giải thích.

Không có liều cố định cho mọi bệnh nhân

Một sai lầm phổ biến là cho rằng thuốc kháng Vitamin K tổng hợp luôn bắt đầu với liều 1 mg. Thực tế, đây chỉ là thói quen kê đơn. Liều lượng cần cá thể hóa dựa trên tuổi, cân nặng, tình trạng tim mạch... Có trường hợp phải chia nhỏ đến 1/8 viên, hoặc uống xen kẽ nhiều mức liều khác nhau. “Bác sĩ càng cẩn thận dò liều thì bệnh nhân càng có cơ hội đạt hiệu quả tối ưu”, ông Hiếu nhấn mạnh.

Thuốc thế hệ mới vẫn cần theo dõi

Nhiều người tin rằng thuốc chống đông thế hệ mới không cần theo dõi xét nghiệm. Nguyên tắc là đúng, nhưng nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường như chảy máu chân răng, xuất huyết dưới da…, người bệnh vẫn cần đi khám và xét nghiệm. Thực tế đã ghi nhận nhiều ca xuất huyết nội tạng, thậm chí xuất huyết não, khởi phát từ những triệu chứng rất mơ hồ khi dùng NOAC.

Chế độ ăn và thủ thuật

Một hiểu lầm khác là dùng thuốc kháng đông thì tuyệt đối không ăn cải xanh. Trên thực tế, chỉ cần hạn chế thực phẩm giàu Vitamin K khi hiệu quả điều trị chưa đạt. Ngược lại, nếu chỉ số INR quá cao, bác sĩ thậm chí còn khuyên ăn thêm cải xanh để cân bằng.

Bên cạnh đó, quan niệm “đang dùng thuốc chống đông thì không được làm thủ thuật như nhổ răng, đặt implant” cũng không chính xác. Trong các trường hợp này, bác sĩ có thể ngừng thuốc uống, chuyển sang tiêm thuốc chống đông ngắn hạn như Enoxaparin, sau đó dừng trước thủ thuật 12 giờ. Với phẫu thuật cấp cứu, đã có các thuốc trung hòa chuyên biệt để xử trí.

Sai lầm nghiêm trọng nhất: Ngừng thuốc hoặc uống bù

PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu cảnh báo: “Nhiều bệnh nhân cho rằng thuốc chống đông có thể dùng ngắt quãng, hoặc nếu quên thì uống bù hôm sau. Đây là sai lầm nguy hiểm nhất. Khi đang dùng mà ngừng đột ngột, nguy cơ đông máu tăng vọt (thrombosis rebound). Nếu quên, tuyệt đối không được uống bù. Đây là nguyên tắc quan trọng nhất trong điều trị”.

Nguyễn Hà/VOV.VN