Phân biệt giữa sự cố y khoa và tai biến y khoa
Sự cố y khoa là tình huống không mong muốn xảy ra trong quá trình chẩn đoán, chăm sóc và điều trị do các yếu tố khách quan, chủ quan, không thể vội kết luận nguyên nhân.
Tai biến y khoa là các tình huống biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe khách hàng trong phẫu thuật thẩm mỹ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng của bệnh nhân, nguyên nhân là do sai sót kỹ thuật của Bác sĩ phẫu thuật.
Cuối cùng, dù là sự cố y khoa hay tai biến y khoa thì đều cần phải xử lý làm sao để bệnh nhân an toàn, hồi phục sức khỏe tốt nhất có thể.
Bác sĩ CKII Trần Nguyên Giáp - Nguyên Giảng viên Đại học Y khoa chia sẻ: "Sự cố y khoa là điều thật sự không ai mong muốn nhưng nó vẫn xảy ra. Thay vì đổ lỗi cho nhân viên y tế, mong rằng mọi người sẽ có động thái tìm hiểu rõ sự việc hoặc nguyên nhân để có cái nhìn khách quan hơn, nhân văn hơn. Cốt lõi là các nhân viên y tế cần tìm ra nguyên nhân để rút kinh nghiệm, học hỏi thêm kiến thức lâm sàng để khi sự cố xảy ra thì sẽ xử lý tình huống một cách tốt nhất có thể".
Khi sự cố không mong muốn xảy ra cả người bệnh và nhân viên y tế đều là những người chịu tổn thương. Người bệnh phải gánh chịu những hậu quả khó lường, ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng, gây ra nỗi đau cho người nhà bệnh nhân. Đối với nhân viên y tế phải đền bù, chịu trách nhiệm, chịu khiển trách và trên hết tất cả đều cảm thấy day dứt lương tâm mặc dù trong nhiều trường hợp, sự cố xảy ra là do nhiều yếu tố khách quan.
Vì vậy, làm thế nào để sự cố y khoa ít xảy ra nhất có thể? Hay khi có sự cố y khoa, làm thế nào để hạn chế tối đa tác hại của sự cố? Ứng xử ra sao với sự cố y khoa để tạo môi trường làm việc, tâm lý an toàn cho nhân viên y tế hành nghề chứ không phải bỏ nghề sau sự cố. Đây là điều mà Bác sĩ CKII Trần Nguyên Giáp luôn trăn trở, luôn nhắc nhở bản thân phải nỗ lực hết mình trong từng ca mổ để có thể bảo vệ bệnh nhân và ekip phẫu thuật của mình.
Cách xử lý sự cố y khoa khi gặp phải
Theo Bác sĩ CKII Trần Nguyên Giáp, các sự cố y khoa dù chủ quan hay khách quan đều là vấn đề mà không khách hàng nào tìm đến thẩm mỹ mong muốn, nhưng nó đã và đang xảy ra Vậy, khi xảy ra sự cố, điều đầu tiên cần làm là bình tĩnh, xử lý kịp thời cho bệnh nhân, trấn an người nhà của họ, đảm bảo đầy đủ sự an toàn cho bệnh nhân và sự yên tâm của gia đình. Sau đó, không thể vội vàng kết luận nguyên nhân mà cần Hội đồng chuyên môn tìm hiểu, đánh giá một cách cụ thể và khách quan, không nên vội quy chụp, đổ lỗi cho nhân viên y tế.
Theo khảo sát từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sự cố y khoa được phân thành 3 nhóm: theo mức độ tổn thương, theo nguyên nhân và theo nhóm sự cố. Sai sót trong sự cố y khoa đến từ lỗi cá nhân chiếm 30%, lỗi do hệ thống đến 70%.
Ví dụ trong một ca phẫu thuật thẩm mỹ, bác sĩ phẫu thuật kết thúc ca mổ tốt đẹp, tình trạng sức khỏe bệnh nhân ổn định. Trong tình huống này, Bác sĩ phẫu thuật hoàn toàn không có lỗi khi có sự cố y khoa. Nếu sức khỏe bệnh nhân diễn biến xấu trong quá trình hậu phẫu, Bệnh viện phải có trách nhiệm theo dõi bệnh nhân sát sao, đánh giá tình trạng cũng như phản ứng nhanh, tích cực, chuyển viện kịp thời để tránh tình huống xấu nhất xảy ra.
Để hạn chế tối đa tác hại của sự cố, cần đơn giản hóa và chuẩn hóa quy trình kỹ thuật chuyên môn. Ngoài ra, cần tìm ra nguyên nhân để giải quyết vấn đề và tránh sai sót xảy ra. Bên cạnh đó, cần phải có hành lang pháp lý đủ mạnh để bảo vệ cho cả người bệnh và bác sĩ, nhân viên y tế. Phát huy tinh thần tự nguyện với văn hóa báo cáo sự cố y khoa nhằm đảm bảo an toàn cho bệnh nhân, phòng tránh các lỗi sai, tạo môi trường làm việc an toàn.
Cơ quan truyền thông cần tuyên truyền, định hướng người dân hiểu đúng và rõ hơn về sự cố y khoa, tránh trường hợp chưa thành lập Hội đồng chuyên môn, chưa có kết luận nguyên nhân thì sự cố y khoa đã lên báo khiến người dân hiểu lầm, dẫn đến những sự việc không hay như người nhà bệnh nhân tấn công bác sĩ, báo chí đưa bài hoặc dùng từ ngữ không đúng, cố tình gây hiểu lầm đó là sự tắc trách của bác sĩ, nhân viên y tế lúc này sẽ chịu rất nhiều áp lực từ chính bản thân mình và từ xã hội.
Theo Bác sĩ CKII Trần Nguyên Giáp, điều cấp thiết bây giờ là phải tìm ra giải pháp nhằm hạn chế rủi ro cho cả người bệnh và y bác sĩ. Vì khi sự cố xảy ra, cả bệnh nhân, người nhà bệnh nhân và nhân viên y tế đều sẽ chịu những tổn thương sâu sắc. Vì vậy, mong rằng mọi người sẽ có cái nhìn khách quan hơn, cùng chia sẻ, đồng cảm với nhân viên y tế và Bệnh viện, để họ cảm thấy an tâm hành nghề và nâng cao chất lượng chăm sóc bệnh nhân tốt nhất có thể.
