Phân cấp - vấn đề then chốt trong vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Xã Hợp Thành được thành lập trên cơ sở sáp nhập nguyên trạng diện tích và dân số xã Tả Phời và xã Hợp Thành. Xã có 30 thôn, trong đó có 8 thôn vùng cao; diện tích tự nhiên 116,3 km2, dân số 12.514 nhân khẩu thuộc 6 dân tộc.

Người dân đến làm thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hợp Thành.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi làm các thủ tục hành chính, Trung tâm Phục vụ hành chính công của xã mới được đặt tại thôn Cóc 2, xã Hợp Thành (cũ). Giờ đây, người dân tại những thôn cách xa trung tâm xã, như: Làng Mới, Tượng 3… khi đi làm thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công của xã mới, chỉ phải di chuyển khoảng 5 km, thay cho việc đi 15 km đến Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả thành phố Lào Cai trước đây.

Cán bộ Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hợp Thành trả kết quả giải quyết cho người dân.

Chị Lý Lở Mẩy, thôn Làng Mới, xã Hợp Thành phấn khởi chia sẻ: Trước kia, để làm các thủ tục giấy tờ về nhà đất, tôi phải đi 15 km đến Văn phòng đăng kí đất đai ở UBND thành phố Lào Cai. Giờ đây, tôi có thể thực hiện các thủ tục hành chính ngay tại xã và được hướng dẫn giải quyết nhanh chóng, chính xác theo quy định. Tôi thấy việc sắp xếp bộ máy hành chính như hiện nay rất hợp lý, không để người dân phải đi lại nhiều nơi.

2 tháng qua, Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Âu Lâu lúc nào cũng có rất đông người dân đến giải quyết thủ tục hành chính (tăng gấp 3 lần so với trước đây). Với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”, toàn thể cán bộ, công chức, người lao động của phường Âu Lâu đang nỗ lực hết mình, nhanh chóng bắt tay vào công việc, không để gián đoạn, ách tắc trong quá trình tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính.

Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Âu Lâu tạo thuận lợi cho người dân khi đến giải quyết thủ tục hành chính.

Đồng chí Phạm Tiến Dũng – Chủ tịch UBND phường Âu Lâu chia sẻ: Là địa phường có dân số đông, mỗi ngày phường Âu Lâu tiếp nhận hàng trăm hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính của người dân và doanh nghiệp. Khối lượng công việc nhiều nhưng cán bộ của Trung tâm Phục vụ hành chính công luôn làm việc với trách nhiệm cao nhất, đảm bảo tiếp nhận kịp thời, đầy đủ tất cả hồ sơ của người dân và doanh nghiệp. Những hồ sơ thuộc thẩm quyền giải quyết của phường đều được giải quyết trước hạn.

Chị Nguyễn Thị Toán ở thôn Đắng Con đến Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Âu Lâu thực hiện chứng thực một số giấy tờ, chia sẻ: “Chỉ khoảng 30 phút từ khi gửi yêu cầu, các thủ tục hành chính của tôi đã được giải quyết dù có rất đông người dân đến trung tâm thực hiện giao dịch. Điều này giúp tôi tiết kiệm thời gian để xử lý những công việc khác. Cán bộ tại trung tâm hướng dẫn kỹ lưỡng, giải thích tận tình, nên tôi rất hài lòng”.

Kết quả đáng ghi nhận nói trên có được từ sự chuẩn bị kỹ lưỡng của phường Âu Lâu trước khi vận hành theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Từ việc bố trí cơ sở vật chất, đến sắp xếp đội ngũ công chức đảm bảo nhân sự có năng lực, hiểu chuyên môn, nhất là nhân sự trực tiếp tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công.

Cán bộ tại Trung tâm Phục vụ hành chính công các xã, phường trong tỉnh luôn nêu cao tinh thần phục vụ Nhân dân.

Thực tiễn sinh động sau quá trình sắp xếp đơn vị hành chính đã cho thấy sự thay đổi mang tính đột phá của chính quyền cấp xã. Không còn là nơi làm việc theo lối cũ với những quy trình cứng nhắc và tư duy thụ động, chính quyền cơ sở giờ đây đang chuyển mình mạnh mẽ, thích nghi với bối cảnh mới.

Địa bàn rộng hơn, dân số đông hơn, yêu cầu của người dân cao hơn, vì vậy đòi hỏi cán bộ xã phải tự nâng mình lên cả về năng lực chuyên môn lẫn thái độ phục vụ. Một trong những yếu tố then chốt tạo nên những kết quả đáng ghi nhận của chính quyền địa phương 2 cấp trên địa bàn tỉnh là công tác tổ chức bộ máy, biên chế, việc bố trí đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cấp xã.

Đoàn viên hỗ trợ học sinh làm thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Gia Phú.

Để đảm bảo số biên chế cho các cơ quan, đơn vị duy trì hoạt động, không bị gián đoạn khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các cơ quan, đơn vị đã chủ động điều chỉnh thẩm quyền, trình tự thực hiện thủ tục hành chính theo các văn bản quy phạm pháp luật về phân cấp, phân quyền sau khi được cấp có thẩm quyền ban hành; gắn với việc kết thúc hoạt động của chính quyền địa phương cấp huyện và tổ chức thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp đảm bảo mục tiêu 100% thủ tục hành chính được thực hiện không phụ thuộc vào địa giới hành chính.

Đồng chí Trần Huy Tuấn - Phó Bí Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai chia sẻ: Thời gian qua, tỉnh Lào Cai đẩy mạnh tái sử dụng thông tin, dữ liệu đã được số hóa, lưu trữ trong các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành, liên thông điện tử để cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến; rà soát, đánh giá lại các dịch vụ công trực tuyến đang cung cấp, nhất là các dịch vụ công trực tuyến ít phát sinh hồ sơ để nâng cấp, hoàn thiện bảo đảm thuận tiện, thực chất và tích hợp lên Cổng Dịch vụ công quốc gia.

Lãnh đạo UBND phường Sa Pa trực tại Trung tâm Phục vụ hành chính công để lắng nghe ý kiến Nhân dân.

Tính đến ngày 20/8/2025, tỉnh Lào Cai đã kịp thời ban hành 28 quyết định công bố danh mục thủ tục hành chính; quyết định quy định về trình tự, thủ tục giải quyết thủ tục hành chính. Toàn tỉnh hiện có 2.189 thủ tục hành chính, trong đó cấp tỉnh là 1.868 thủ tục hành chính, cấp xã 321 thủ tục hành chính; 609 quy trình thủ tục hành chính nội bộ; số thủ tục hành chính cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình là 419.

Số thủ tục hành chính đã phân định thẩm quyền giải quyết là 346, trong đó, cấp huyện chuyển về cấp tỉnh là 18 thủ tục hành chính, cấp huyện chuyển xuống cấp xã giải quyết là 278 thủ tục hành chính, bãi bỏ 50 thủ tục hành chính.

Tổng số thủ tục hành chính trung ương phân cấp cho địa phương là 556, trong đó có 163 thủ tục lĩnh vực nông nghiệp và môi trường; 119 thủ tục lĩnh vực công thương…

Từ những kết quả nỗ lực đạt được và những thuận lợi trong quá trình triển khai thực hiện phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền của tỉnh Lào Cai cũng còn gặp một số khó khăn, như: trình độ của cán bộ, công chức không đồng đều, nhiều xã bố trí cán bộ mới chưa từng làm việc tại bộ phận một cửa cấp xã trước khi sáp nhập nên việc nắm các bước và quy trình giải quyết thủ tục hành chính trên hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của tỉnh còn nhiều hạn chế; việc kết nối, đồng bộ hồ sơ giữa hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của tỉnh và Cổng Dịch vụ công Quốc gia mới chỉ thực hiện theo một chiều, do đó, khi có thay đổi phát sinh trên hệ thống của tỉnh (hủy, xóa hồ sơ...) việc cập nhật lại trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia phải xử lý thủ công, gây bất tiện và tiềm ẩn sai sót...

Bên cạnh đó, phần lớn người dân vẫn chưa hình thành thói quen thực hiện giao dịch hành chính trên môi trường điện tử, tâm lý e ngại về mức độ an toàn, bảo mật của thông tin và giấy tờ khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến vẫn còn phổ biến…

Công an tỉnh Lào Cai cấp căn cước, định danh điện tử theo địa giới hành chính mới.

Ông Phạm Văn Dũng - Phó Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công tỉnh Lào Cai chia sẻ:Để triển khai hiệu quả hơn nữa, thời gian tới, chúng tôi mong các bộ ngành tiếp tục công bố danh mục các thủ tục hành chính còn lại, thực hiện công khai trên cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính. Kiến nghị Ban Cơ yếu Chính phủ đẩy nhanh tiến độ giải quyết hồ sơ cấp mới chứng thư chữ ký số chuyên dùng công vụ cho địa phương để đảm bảo việc ký số và đóng dấu điện tử theo quy định.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo và hướng dẫn sở Nông nghiệp và Môi trường thực hiện kết nối, chia sẻ dữ liệu Cơ sở dữ liệu đất đai VBDLIS với hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính tỉnh để thực hiện tiếp nhận hồ sơ trên hệ thống và khai thác dữ liệu đất đai, phục vụ cho công tác giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực đất đai cho công dân đạt hiệu quả tốt nhất…

Quang Thiều - Lan Hương