Phân loại nhóm giải pháp để kéo giảm ùn tắc giao thông

Ùn tắc giao thông gây hậu quả lớn

Thông tin tại hội thảo xây dựng Đề án tổng thể “Giảm thiểu ùn tắc giao thông trên địa bàn TP Hà Nội, giai đoạn 2025 - 2030 và những năm tiếp theo” do Sở Xây dựng Hà Nội tổ chức, Ths.KS Phạm Sỹ Hoàng - Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội ùn tắc giao thông gây thiệt hại kinh tế ước tính từ 1 đến 1,2 tỷ USD mỗi năm, bao gồm chi phí nhiên liệu lãng phí, mất giờ làm việc và tăng chi phí logistics.

Bên cạnh đó, tại Hà Nội, tốc độ tăng trưởng phương tiện cá nhân (ô tô tăng khoảng 10%/năm, xe máy tăng 4 - 5%/năm) đang vượt hơn 10 lần so với tốc độ phát triển diện tích đất dành cho giao thông (chỉ tăng khoảng 0,3%/năm). Hiện tại, mật độ giao thông trên nhiều tuyến đường đã vượt 2,5 đến 4,9 lần so với năng lực thiết kế.

Hiện nay, ùn tắc giao thông xảy ra hàng ngày ở các tuyến đường nội đô.

Ùn tắc cũng là nguyên nhân chính làm trầm trọng thêm ô nhiễm không khí, đặc biệt là bụi mịn PM2.5, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, đồng thời gây căng thẳng và giảm chất lượng sống của người dân Thủ đô.

Theo vị chuyên gia này, bối cảnh giao thông Hà Nội đang đối mặt với ba thách thức lớn là: Mất cân đối nghiêm trọng về phương tiện và hạ tầng, mạng lưới đường bộ (đặc biệt là đường vành đai và các tuyến hướng tâm) quá tải trầm trọng. Hệ thống VTHKCC chưa đáp ứng yêu cầu, tỷ lệ người dân sử dụng VTHKCC mới chỉ đạt khoảng 19,5%, trong khi mục tiêu đến năm 2030 cần đạt 30 - 35%. Mạng lưới ĐSĐT và BRT mới chỉ được khai thác một phần nhỏ so với quy hoạch.

Ngoài ra, hạ tầng giao thông tĩnh thiếu hụt, việc thiếu bãi đỗ xe tập trung và việc dừng đỗ tràn lan dưới lòng đường, vỉa hè làm giảm khả năng thông hành của đường bộ, phát sinh thêm các điểm ùn tắc mới (Hà Nội đã xử lý được 13 điểm ùn tắc cũ nhưng phát sinh thêm 16 điểm mới, nâng tổng số lên 36 điểm vào cuối năm 2024).

Trước thực tế đó, Ths.KS Phạm Sỹ Hoàng cho rằng, Đề án tổng thể “Giảm thiểu ùn tắc giao thông trên địa bàn TP Hà Nội, giai đoạn 2025 - 2030 và những năm tiếp theo” sẽ triển khai các giải pháp tình thế mà còn là cơ sở để Hà Nội tái cấu trúc không gian đô thị, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và văn minh trong giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn sau đó.

“Đề án sẽ cụ thể hóa những quy hoạch được duyệt, trên cơ sở đó sẽ đề xuất các chương trình, dự án ưu tiên cụ thể để từng bước giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông. Do vậy, các đề xuất cần chi tiết, cụ thể hơn, gắn với khả năng thực hiện (nguồn lực tài chính, thời gian thực hiện, năng lực quản lý dự án, hành lang pháp lý và nguồn nhân lực)” - Ths.KS Phạm Sỹ Hoàng chia sẻ.

Ưu tiên nhóm giải pháp cấp bách

Ths.KS Phạm Sỹ Hoàng cho rằng, cần chỉ ra được các giải pháp, hành động cấp bách, trước mắt có thể thực hiện ngay, gắn với đối tượng thực hiện có “địa chỉ” cụ thể cho giai đoạn 2025 - 2030; những giải pháp vừa cấp bách, vừa lâu dài cho ngắn hạn và các giai đoạn tiếp theo sau năm 2030.

Bên cạnh đó, cần làm rõ được các nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của chính quyền Thành phố, những nhiệm vụ của Trung ương và những nhiệm vụ sẽ cần sự phối hợp của Hà Nội và các địa phương lân cận.

Vị chuyên gia này cũng cho rằng, cần xác định được các công trình giao thông cải tạo và xây dựng mới được hoàn thành trong giai đoạn 2025 – 2030, nhất là các tuyến đường sắt đô thị, tuyến giao thông cấp đô thị và những nút giao thông trọng điểm sẽ có tác động như thế nào đến hệ thống giao thông của Hà Nội.

Tiếp tục xác định những ”điểm nóng” trên các hành lang giao thông theo trục hướng tâm và vành đai, nút giao thông trọng điểm, tại tất cả khu vực phân chia theo cấu trúc đô thị và các lớp đường vành đai có thể giải quyết dứt điểm được ngay hoặc theo nhiều giai đoạn. Hà Nội cũng cần làm rõ hơn việc lồng ghép mục tiêu cải thiện môi trường gắn với giao thông đô thị xanh, cải thiện tình trang ngập úng khi có mưa lớn trên diện rộng với mục tiêu giảm thiểu ùn tắc giao thông tại Hà Nội.

“Hà Nội cần, rà soát, đánh giá các chủ trương, chính sách về giảm thiểu ùn tắc giao thông trên địa bàn đã được thông qua hoặc đã được nghiên cứu trong thời gian gần đây. Những giải pháp do ngành giao thông đã triển khai thực hiện để xác định được những vấn đề đã được giải quyết tốt trong thực tiễn, những vấn đề không hoặc chưa giải quyết được trong những năm qua” - Ths.KS Phạm Sỹ Hoàng đề xuất.

Đối với các giải pháp cho giai đoạn từ 2025 - 2030 và những năm tiếp theo, Ths.KS Phạm Sỹ Hoàng đề xuất cập nhật các nội dung quy hoạch được mới được duyệt cho giai đoạn sau năm 2030. Dự báo được kế hoạch cải tạo, xây dựng mới các công trình giao thông quốc gia đã có trong các quy hoạch trước đây và các công trình mới được bổ sung (ví dụ như sân bay Gia Bình, tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Quảng Ninh …), sẽ được đầu tư sớm.

Việc sơ bộ dự báo nguồn lực cho phát triển kết cấu hạ tầng giao thông tại Hà Nội cho giai đoạn sau năm 2030; Khả năng đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng để xây dựng các công trình giao thông (trọng tâm là hệ thống khung trục) và cập nhật tình hình triển khai chính quyền số, hạ tầng số và khả năng ứng dụng sâu rộng công nghệ thông tin trong quản lý – khai thác hệ thống giao thông đô thị cũng cần đặc biệt được quan tâm.

Phạm Công