Phân loại rác thải tại nguồn: Luật và thực tiễn còn khoảng cách khá lớn

TP. Thái Nguyên lắp đặt các thùng phân loại rác theo màu sắc tại nhiều tuyến phố chính, nhưng chưa đạt hiệu quả phân loại rác thải.

Trên địa bàn tỉnh trung bình mỗi ngày có khoảng trên 760 tấn rác thải sinh hoạt, trong đó tỷ lệ được thu gom xử lý chiếm khoảng 75%. Việc tăng cường tái sử dụng chất thải hữu cơ, rác thải nhựa sẽ góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường và các dịch bệnh từ rác thải gây ra. Với ý nghĩa đó, nhiều địa phương trong tỉnh đã đẩy mạnh các giải pháp nhằm thực hiện phân loại rác thải tại nguồn (PLRTTN).

Nhằm giảm lượng rác thải ra môi trường, chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý, TP. Thái Nguyên đã triển khai Đề án phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn giai đoạn 2017-2020. Đề án này tiếp tục được triển khai ở giai đoạn 2021-2025.

UBND TP. Thái Nguyên đã chỉ đạo các phòng chức năng đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến hộ dân cách thức phân loại rác thải; cấp phát các thùng đựng rác và lắp đặt các thùng rác công cộng theo màu sắc phân loại rác tại nhiều tuyến phố chính. Thực hiện chủ trương trên, nhiều người dân, cơ quan, tổ chức đã thực hiện việc PLRTTN. Tuy nhiên, hiện nay nhiều hộ dân không thực hiện phân loại rác như trước, các loại rác sinh hoạt đều cho chung vào 1 túi để đơn vị vận chuyển thu gom.

Công nhân Công ty CP Môi trường đô thị TP. Thái Nguyên thu gom rác thải ra điểm tập kết để xe vận chuyển vào khu xử lý rác thải.

Bà Nguyễn Thị Trinh, ở phường Phan Đình Phùng (TP. Thái Nguyên): Trước đây, nhà tôi được UBND phường phát 3 thùng rác, gia đình cũng phân loại rác theo các túi. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây không riêng gia đình tôi mà nhiều hộ trong tổ đều cho rác chung vào túi, hằng ngày bộ phận thu gom rác chở đi, cũng không thấy chỉ đạo ráo riết như trước.

Đúng như khẳng định của bà Trinh, khảo sát tại một số tổ dân phố trên dịa bàn TP. Thái Nguyên, chúng tôi nhận thấy với quy trình thu gom rác thải hiện nay đưa cả lên 1 xe, nhiều gia đình đã không thực hiện PLRTTN. Bởi, theo người dân thì có phân loại khi vận chuyển đến khu xử lý thì doanh nghiệp cũng chỉ thực hiện chôn lấp hoặc đốt rác.

Ngoài TP. Thái Nguyên, công tác thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt của một số địa phương trong tỉnh hiện gặp nhiều khó khăn, tồn tại các khu chôn lấp chưa hợp vệ sinh. Bên cạnh đó, hạ tầng phục vụ phân loại rác tại nguồn, trang thiết bị phục vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải không đồng bộ, chưa đáp ứng nhu cầu phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường.

Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường, rác thải sẽ được phân thành nhóm có khả năng tái sử dụng, tái chế; nhóm chất thải thực phẩm và nhóm chất thải rắn sinh hoạt khác. Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả việc phân loại rác thải tại nguồn bên cạnh nâng cao hơn nữa ý thức của người dân thì cần đồng bộ, chuyên nghiệp từ nguồn nhân lực lẫn phương tiện thu gom, phân loại rác thải.

Nhiều gia đình ở huyện Phú Lương đã thu mua phế phẩm lâm nghiệp (vỏ cây gỗ, cành cây nghiền nhỏ) ép thành viên nén xuất khẩu sang các nước châu Âu.

Tại không ít địa phương, việc thu gom rác thải vẫn đang được tổ chức theo hình thức huy động lực lượng không chuyên. Cùng với thực hiện đồng bộ các giải pháp để nâng cao hiệu quả phân loại rác, các địa phương phải rà soát lại quy hoạch, đầu tư xây dựng hệ thống tập kết, chuyển rác.

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, tỷ lệ chôn lấp rác ở nước ta hiện còn rất cao là hơn 70%. Để không lãng phí đất, một lượng lớn rác có thể tái chế, cũng như giảm thiểu ô nhiễm môi trường, thời gian tới các sở, ngành chức năng cần tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện đồng bộ việc quy hoạch, thu gom, đến khuyến khích, thu hút các doanh nghiệp đầu tư xây dựng những nhà máy xử lý chất thải theo hướng sản xuất rác thành phân hữu cơ, đốt rác để phát điện. Có như vậy việc, PLRTTN mới đạt hiệu quả theo quy định của Luật bảo vệ môi trường và không còn khoảng cách với thực tiễn như hiện nay.

Hằng Nga