Phân tích Su-34: năng lực tấn công tầm xa của Nga

Tập đoàn Rostec thông báo Công ty Hàng không Thống nhất (UAC) đã bàn giao thêm một lô Su-34 mới cho Bộ Quốc phòng Nga, là lần giao thứ hai chỉ trong vài tháng. Theo thông cáo, mục tiêu là duy trì nhịp sản xuất ổn định để bù đắp tổn thất, bảo đảm cường độ xuất kích và tăng cường khả năng trinh sát - tấn công trước hệ thống phòng không dày đặc của Ukraine.

Su-34 của không quân Nga - Ảnh: Reuters

Tổng quan: Su-34 trong chiến lược không kích của Nga

Su-34 là tiêm kích-bom phát triển từ khung thân Su-27 nhưng được thiết kế lại cho nhiệm vụ tấn công tầm xa. Trong bối cảnh chiến sự kéo dài, việc tiếp tục bổ sung Su-34 cho thấy Nga ưu tiên duy trì năng lực tấn công từ xa, hạn chế rủi ro trước lưới phòng không đối phương. Máy bay được triển khai với vai trò chủ lực trong các đòn đánh vào tuyến hậu cần, hạ tầng quân sự và các mục tiêu chiến lược.

Phân tích kỹ thuật: cảm biến, điện tử tác chiến và tải trọng

Buồng lái hai phi công ngồi cạnh nhau giúp phân chia khối lượng công việc trong các nhiệm vụ dài và phức tạp. Su-34 trang bị radar Leninets Sh141/V004 có khả năng bám địa hình và hỗ trợ tránh va chạm, kết hợp tổ hợp tác chiến điện tử Khibiny nhằm gây nhiễu, giảm nguy cơ bị phát hiện và đánh chặn bởi radar, tên lửa phòng không.

Máy bay mang tối đa khoảng 8.500 kg vũ khí, với tầm hoạt động chiến đấu khoảng 1.700 km; khi bổ sung thùng dầu phụ, tầm bay có thể đạt khoảng 4.250 km. Kho vũ khí gồm bom dẫn đường, tên lửa hành trình và tên lửa không đối không để tự vệ, cho phép Su-34 tấn công độc lập từ cự ly an toàn, không cần xâm nhập sâu.

Su-34 còn tích hợp thiết bị trinh sát đa năng gồm quang-điện, thu tín hiệu và radar quét bên, giúp thu thập dữ liệu mục tiêu đồng thời mang theo vũ khí. Cách tiếp cận này tối ưu hóa chuỗi phát hiện - tấn công, rút ngắn thời gian từ phát hiện đến tiêu diệt mục tiêu.

Chiến thuật: tấn công từ xa để tránh lưới phòng không

Su-34 lần đầu tham chiến tại Syria năm 2015, trước khi trở thành máy bay chủ lực ở Ukraine từ năm 2022. Trước mật độ phòng không cao, lực lượng Nga chuyển sang chiến thuật stand-off: phóng bom và tên lửa dẫn đường từ cự ly xa. Nổi bật là việc sử dụng bom có bộ dẫn đường gắn cánh, và đang thử nghiệm biến thể gắn động cơ nhỏ để tăng tầm bay lên hàng trăm km. Nhờ vậy, Su-34 có thể thả vũ khí từ vị trí an toàn hơn nhưng vẫn đánh trúng mục tiêu hậu phương của đối phương.

Vị trí trong đội hình: phối hợp Su-30SM, Su-35S

So với Su-24M thế hệ cũ, Su-34 vượt trội về tầm hoạt động, tải trọng và khả năng sống sót. Trong khi Su-30SM và Su-35S thiên về chiếm ưu thế trên không, hộ tống và đánh chặn, Su-34 tối ưu cho tấn công mặt đất tầm xa, bay thấp bám địa hình và mang khối lượng vũ khí lớn. Trên thực địa, Su-30SM/Su-35S thường đảm nhiệm hộ tống, còn Su-34 là “cú đấm chủ lực” đánh vào mục tiêu chiến lược.

Máy bay chiến đấu Su-35 của quân đội Nga - Ảnh: Reuters

Tác động chiến lược và công nghiệp quốc phòng

Việc liên tục bàn giao Su-34 mới phục vụ đồng thời hai mục tiêu. Thứ nhất, mục tiêu quân sự: duy trì khả năng không kích liên tục vào tuyến hậu cần, cơ sở công nghiệp quốc phòng và hạ tầng phòng thủ của đối phương, đồng thời luân phiên thay thế tổn thất cho các đơn vị tiền tuyến.

Thứ hai, mục tiêu chính trị - đối ngoại: mỗi lô Su-34 mới là tín hiệu về năng lực công nghiệp quốc phòng vẫn vận hành ổn định. Theo nguồn tin, chương trình được hỗ trợ bởi ngân sách quốc phòng năm 2025 và các đơn hàng nhiều năm. Gói ký tại triển lãm ARMY-2020 được cho là bao gồm hàng chục chiếc Su-34, bàn giao dần trong giai đoạn giữa thập kỷ; lô mới nhất nằm trong chuỗi hợp đồng do UAC sản xuất và Rostec điều phối.

Thách thức và triển vọng

Su-34 vẫn đối mặt thách thức lớn trước hệ thống phòng không dày đặc và hiện đại tại Ukraine; thực tế đã có tổn thất, buộc tăng cường bổ sung máy bay, đào tạo phi công, kỹ thuật viên và củng cố bảo đảm hậu cần. Việc tích hợp bộ dẫn đường có động cơ nhằm tăng tầm và độ chính xác kéo theo yêu cầu bảo dưỡng, kiểm tra và huấn luyện phức tạp hơn, chi phí vận hành gia tăng.

Dù vậy, ưu thế của Su-34 là khả năng thích nghi với tác chiến hiện đại: Nga tiếp tục cải tiến cảm biến, radar, tác chiến điện tử và bổ sung vũ khí tầm xa để duy trì hiệu quả trong chiến lược “tấn công từ xa - tránh phòng không”. Về dài hạn, hướng phát triển đa dạng biến thể (trinh sát điện tử, chỉ huy không kích, tấn công mặt đất đa nhiệm) nhằm tăng hiệu quả trong nhiều loại nhiệm vụ. Bài toán đặt ra là vừa hiện đại hóa vừa bù đắp hao hụt trong điều kiện cường độ hoạt động cao.

Tổng kết kỹ thuật - tác chiến

Khung thân tối ưu cho tấn công tầm xa; buồng lái hai người ngồi cạnh nhau.
Radar Sh141/V004 bám địa hình, tổ hợp Khibiny tăng khả năng sống sót.
Tải trọng vũ khí khoảng 8.500 kg; tầm chiến đấu khoảng 1.700 km; có thể bay khoảng 4.250 km với thùng dầu phụ.
Chiến thuật stand-off với bom dẫn đường gắn cánh; đang thử nghiệm biến thể gắn động cơ nhỏ.
Phối hợp cùng Su-30SM, Su-35S: hộ tống - chiếm ưu thế trên không và đòn tấn công chính xác của Su-34.

CTVX