Phản ứng của thế giới sau khi Iran vượt hạn mức dự trữ urani làm giàu

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Guterres. (Ảnh: Reuters)

Người phát ngôn Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Stephane Dujarric ngày 1-7 cho biết, ông Antonio Guterres bày tỏ quan ngại về các báo cáo cho biết Iran có thể đã vượt giới hạn cho phép về dự trữ urani làm giàu ở cấp độ thấp. Theo ông Dujarric, nếu thông tin này được xác nhận thì hành động của Iran “sẽ không giúp duy trì Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) cũng như bảo vệ các lợi ích kinh tế có thể nhìn thấy được đối với người dân Iran. Vấn đề này cùng nhiều vấn đề khác liên quan đến việc thực thi kế hoạch (JCPOA) cần được giải quyết thông qua cơ chế do JCPOA thiết lập”. Tổng Thư ký LHQ kêu gọi Iran tiếp tục thực thi mọi cam kết của nước này liên quan đến hạt nhân.

Báo Guardian đưa tin, các nước thành viên Liên hiệp châu Âu (EU) tham gia ký thỏa thuận hạt nhân với Iran gồm Pháp, Đức và Anh có thể sẽ ra tuyên bố chung trong vòng 48 giờ tới. Trong giai đoạn này, EU đang tập trung ngăn chặn Iran làm giàu urani ở cấp độ vượt tỷ lệ 3,67% sau khi Tehran tuyên bố sẽ tiến hành việc này vào ngày 7-7 tới.

Trong diễn biến liên quan, Bộ trưởng Ngoại giao Anh Jeremy Hunt cho biết, ông rất lo lắng về động thái của Iran. Ông Hunt viết trên Twitter rằng, Anh vẫn cam kết duy trì thỏa thuận hạt nhân và sử dụng mọi công cụ ngoại giao để giảm căng thẳng trong khu vực.

Trong một tuyên bố, Nhà trắng cho biết, cho phép Iran làm giàu urani ở bất cứ cấp độ nào theo thỏa thuận hạt nhân là “một sai lầm” và phải khôi phục tiêu chuẩn không làm giàu urani đối với Iran. Tuyên bố này nhấn mạnh Washington sẽ tiếp tục gây “sức ép lớn nhất” lên Tehran. Cũng theo Nhà trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Pháp Emmanuel Macron ngày 1-7 đã điện đàm về vấn đề liên quan đến Iran. Hai nhà lãnh đạo thảo luận về quyết định vượt hạn mức dự trữ urani làm giàu ở cấp độ thấp của Iran và ông Macron bày tỏ hy vọng thuyết phục ông Trump nối lại đàm phán với Iran. Sau khi rút khỏi JCPOA, chính quyền của ông Trump đã áp đặt trở lại hàng loạt biện pháp trừng phạt kinh tế nhằm vào Iran.

Theo hãng thông tấn chính thức của Iran IRNA, Bộ trưởng Ngoại giao nước này Mohammad Javad Zarif trước đó cùng ngày cho biết, dự trữ urani làm giàu ở cấp độ thấp của Iran đã vượt hạn mức 300 kg. Ông Zarif cho rằng, sau khi Mỹ rút khỏi JCPOA từ tháng 5-2018, các nước châu Âu tham gia JCPOA không thực hiện đủ các biện pháp để bảo vệ lợi ích của Iran được quy định trong thỏa thuận này. Sau đó, chia sẻ trên mạng xã hội Twitter, ông Zarif khẳng định Tehran không vi phạm thỏa thuận hạt nhân.

Trong cuộc họp với Iran tại Vienna vào thứ sáu tuần trước, EU thông báo khối này đã thiết lập cơ chế Công cụ hỗ trợ trao đổi thương mại (INSTEX) giữa EU và Iran, đồng thời cho biết các giao dịch đầu tiên đã được hoàn tất. Tuy nhiên, Iran cho rằng, châu Âu có thể làm nhiều hơn nữa để thúc đẩy giao thương với Tehran.

Cũng trong ngày 1-7, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) chịu trách nhiệm giám sát hoạt động hạt nhân của Iran thông báo với các nước thành viên rằng Tehran đã vượt mức dự trữ urani làm giàu mà JCPOA cho phép.
JCPOA quy định Iran chỉ được phép làm giàu urani ở mức 3,67%, thấp hơn nhiều so mức 90% để chế tạo vũ khí hạt nhân và mức 20% mà Iran đã thực hiện trước khi thỏa thuận được ký kết.

H.H

Tân Hoa xã, Guardian và Reuters