Phản ứng phụ hiếm gặp sau khi tiêm vaccine Covid-19

Chồng của bà Vikki Spit - ông Zion, một nhạc sĩ Punk Rock 48 tuổi, đã tiêm mũi vaccine Covid-19 đầu tiên vào tháng 5/2021. Hai tuần sau, bác sĩ thông báo ông đã qua đời do tác dụng phụ hiếm gặp của vaccine.

Bà Spit giờ đây sống một mình, chỉ còn những chú mèo và chó cưng bầu bạn, trong một trang trại ở phía bắc nước Anh. Vì tình hình tài chính eo hẹp, bà đã phải duy trì công việc kinh doanh các sản phẩm nghệ thuật trực tuyến của người chồng quá cố gây dựng nên. Và bà đang học lái xe - việc trước đây luôn do ông Zion đảm nhiệm.

Vikki Spit - vợ của ông Zion Spit, một nhạc sĩ Punk Rock 48 tuổi đã qua đời do tác dụng phụ hiếm gặp của vaccine vào tháng 5/2021. Ảnh: Wall Street Journal.

Bà Spit hiện là một trong số hàng trăm người ở Anh và một số nơi khác nộp đơn khiếu nại, đòi bồi thường vì thiệt hại do tác dụng phụ hiếm gặp của vaccine Covid-19.

Bà là một phần của cộng đồng nạn nhân rất nhỏ của đại dịch: Những người từng trải qua, người có gia đình hoặc những người thân yêu có phản ứng với những tác dụng phụ nghiêm trọng hiếm gặp của vaccine, được các bác sĩ, cơ quan quản lý và giới nghiên cứu công nhận. Họ lạc lõng giữa các số liệu khẳng định rằng vaccine ngừa Covid-19 cực kỳ an toàn và hiệu quả.

Phản ứng phụ hiếm gặp

Kurt Weideling, chồng của bà Nicola Weideling, 45 tuổi, người đã qua đời vào mùa xuân ở Southampton, Anh, cho biết: “Đó là phản ứng phụ của vaccine rất hiếm gặp".

Đối mặt với cuộc khủng hoảng sức khỏe nghiêm trọng nhất trong lịch sử, các quốc gia đều chạy đua triển khai vaccine trong thời gian ngắn kỷ lục. Nhiều nước hứa hẹn xem xét việc bồi thường cho các trường hợp tai biến do tiêm vaccine ngừa Covid-19.

Ông Kurt Weideling nói rằng bà Nicola rất tin tưởng vào việc tiêm vaccine. Ảnh: Kurt Weideling.

Nhiều nước, kể cả Mỹ và Anh đều đang thực hiện các cam kết đó và đang trong những giai đoạn sơ khai nhất của các chương trình bồi thường thiệt hại cho hàng trăm trường hợp tương tự.

Nhưng các nhà sản xuất vaccine và giới chức y tế cho biết rủi ro từ việc mắc Covid-19 cao hơn nhiều so với rủi ro trong tiêm chủng. Theo một phân tích của Tổ chức nghiên cứu chính sách y tế Commonwealth Fund, vaccine đã ngăn được hơn một triệu ca tử vong vào năm 2021 và giúp giảm gấp 10 lần số ca nhập viện vì Covid-19.

Các tác dụng phụ nghiêm trọng cho đến nay là rất hiếm gặp, chỉ xảy ra trên khoảng từ 1 đến 11 trên 100.000 mũi, cho một số phản ứng nghiêm trọng xuất hiện ở các nhóm tuổi nhất định. Đó là các chứng đông máu, rối loạn hệ thần kinh và các vấn đề về tim, thậm chí Covid-19 cũng có thể gây ra các triệu chứng này.

Hầu hết tác dụng phụ đều có thể xử lý nhanh, nhưng trong một số trường hợp đặc biệt, bệnh nhân phải nhập viện và theo dõi y tế liên tục. Một số trường hợp hiếm gặp hơn còn gây chết người.

Một biến cố nặng hiếm gặp được gọi là “giảm tiểu cầu huyết khối miễn dịch sau tiêm vaccine” còn gọi là VITT, liên quan đến loại vaccine do AstraZeneca PLC và Đại học Oxford đồng phát triển. Cả ông Zion và bà Nicola Weideling đều được chẩn đoán mắc chứng VITT. Việc tiêm vaccine AstraZeneca được cho là nguyên nhân khiến họ tử vong.

Bồi thường thiệt hại

Cơ quan quản lý dược phẩm của Anh đã nhận được 438 trường hợp nghi ngờ mắc chứng VITT sau khi tiêm vaccine AstraZeneca. Trong đó, 79 trường hợp đã tử vong.

Phía AstraZeneca cho biết: “Mỗi loại vaccine sẽ gây phản ứng ngoại ý khác nhau và mọi người nên được hướng dẫn để xác định các dấu hiệu sớm của phản ứng để có phương án điều trị thích hợp".

Một bức ảnh kỷ niệm của bà Spit và người bạn đời lâu năm, ông Zion. Ảnh: Wall Stress Journal.

Chính phủ Anh từ chối bình luận về từng trường hợp. June Raine, người đứng đầu cơ quan quản lý dược phẩm Anh nói rằng không có vaccine nào là không có rủi ro, nhưng lợi ích của vaccine đem lại là rất lớn cho cộng đồng. Giới chức Anh ghi nhận vaccine Covid-19 đã cứu sống hơn 130.000 người.

Các nhà nghiên cứu và các chuyên gia y tế công cộng cho biết rất khó để thống kê các biến chứng sau tiêm vaccine, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Hơn nữa, xác định mối liên hệ giữa vaccine và thương tổn khi mắc Covid-19 cũng như các bệnh nền có sẵn như bệnh tim là rất khó.

Kể từ đầu tháng 2, Na Uy đã đồng ý bồi thường cho 25 đơn khiếu nại về thiệt hại do vaccine Covid-19, trong đó có 3 trường hợp tử vong do hội chứng VITT sau khi tiêm vaccine AstraZeneca. Trong số khoảng 400 yêu cầu đã nhận được cho đến nay, hơn 300 đơn vẫn đang được xem xét.

Lisa và Gareth Eve. Ảnh: WSJ.

Dịch vụ Y tế Quốc gia của Anh đã nhận được hơn 720 khiếu nại yêu cầu bồi thường liên quan đến vaccine Covid-19.

Chương trình bồi thường thiệt hại do vaccine của Anh sẽ thanh toán một khoản bằng tiền mặt tương đương 120.000 GBP (khoảng 163.000 USD) cho một trường hợp. Số lượng yêu cầu bồi thường liên quan đến Covid đã tăng khoảng 20 đơn/tuần, dự kiến từ 1.500 đến 1.800 yêu cầu trong năm nay.

“Họ chỉ đang cố gắng bù đắp", ông Gareth Eve nói. Vợ ông là bà Lisa Eve, một phát thanh viên 44 tuổi, đã tử vong sau khi tiêm liều vaccine AstraZeneca đầu tiên. Bà đã được chẩn đoán là mắc hội chứng VITT. Ông Eve cũng đã gửi yêu cầu bồi thường.

Ông Gareth đã hoàn thành 3 mũi vaccine, nói rằng: "Tôi chỉ muốn mọi người có cái nhìn khách quan. Sẽ luôn rủi ro nhưng vaccine đã cứu rất nhiều người".

Phát triển và giám sát

Mỹ ghi nhận 9 người tử vong do biến chứng VITT, sau khi tiêm vaccine của Johnson & Johnson, trong số hơn 18 triệu liều được phát hành. Vào năm 2020, chính phủ đã bổ sung vaccine Covid-19 vào chương trình bồi thường thiệt hại do vaccine hiện có của Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh.

Chương trình đã nhận được hơn 3.320 khiếu nại liên quan đến vaccine Covid-19. Người đại diện chương trình cho biết họ đang làm việc để xử lý các khiếu nại càng nhanh càng tốt.

Một khu vực tiêm chủng gần Bức tường Tưởng niệm Covid Quốc gia ở London, Anh. Ảnh: AFP.

Johnson & Johnson sẽ tiếp tục hợp tác với các chuyên gia y tế để phổ biến cho chuyên gia chăm sóc sức khỏe và người dân biết nguy cơ của phản ứng phụ đông máu, đồng thời nhận biết và điều trị một cách nhanh chóng.

Vaccine của Pfizer và Moderna đều có nguy cơ gây các chứng bệnh viêm tim, viêm cơ tim và viêm màng ngoài tim, chủ yếu là ở nam thanh niên.

Các nhà quản lý và các nhà nghiên cứu cho biết nguy cơ biến chứng tim do Covid-19 còn lớn hơn nhiều ở người trưởng thành. Pfizer và Moderna sẽ tiếp tục giám sát chặt chẽ dữ liệu an toàn và chia sẻ thông tin với các cơ quan quản lý và nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

Giới chức y tế Mỹ từ chối bình luận về các trường hợp cụ thể.

Bảo Châu