''Phao cứu sinh'' cho người dân Syria

Nghị quyết đã được HĐBA LHQ thông qua với 12/15 phiếu thuận. Nga, Trung Quốc và Cộng hòa Dominica bỏ phiếu trắng. Nghị quyết do Đức và Bỉ đề xuất cho phép viện trợ nhân đạo cho Syria kéo dài thêm một năm và thông qua cửa khẩu Bab al-Hawa. HĐBA LHQ chỉ đạt được nhất trí về vấn đề này sau khi các bên nhượng bộ trước đề xuất của Nga về việc đóng cửa khẩu Bab al-Salam.

Phát hàng cứu trợ cho người dân Syria ở Abu Duhur, tỉnh Idlib

Trước đó, ngày 10/7, Nga và Trung Quốc đã bác yêu cầu kéo dài hoạt động cứu trợ nhân đạo qua 2 cửa khẩu biên giới của Syria. Đáp lại, một số quốc gia thành viên khác trong HĐBA, trong đó có Mỹ, Anh, Pháp, Đức và Bỉ, bác đề xuất của Nga về việc giảm điểm tiếp nhận hàng cứu trợ từ 2 cửa khẩu (đưa hàng cứu trợ tới Idlib và Aleppo) xuống chỉ còn một cửa khẩu (đưa hàng cứu trợ tới Idlib). Lý do mà Nga đưa ra là cửa khẩu Bab al-Hawa tiếp nhận tới 85% tổng số hàng viện trợ tới Syria trong suốt thời gian qua.

Trong 6 năm qua, HĐBA LHQ hàng năm ra nghị quyết cấp phép vận chuyển cứu trợ cho Syria qua 4 cửa khẩu, gồm 2 cửa khẩu với Thổ Nhĩ Kỳ, một với Jordan và một với Iraq. Tuy nhiên từ tháng 1 vừa qua, HĐBA đồng ý chỉ cấp phép vận chuyển qua 2 cửa khẩu biên giới giữa Syria và Thổ Nhĩ Kỳ với thời hạn 6 tháng mỗi lần. Cửa khẩu Bab al-Hawa dẫn tới tỉnh Idlib của Syria, trong khi cửa khẩu Bab al-Salam dẫn tới tỉnh Aleppo.

Cơ chế vận chuyển hàng viện trợ nhân đạo và y tế cho Syria thông qua 2 cửa khẩu đã chấm dứt hiệu lực từ ngày 10/7. Tuy nhiên, những nỗ lực viện trợ nhân đạo cho Syria đã liên tục vấp phải những rào cản trong hai cuộc bỏ phiếu vào các ngày 7 và 10/7, khi Nga và Trung Quốc đã không thông qua nghị quyết của HĐBA LHQ do Đức và Bỉ soạn thảo. Hai nước này bác yêu cầu kéo dài hoạt động cứu trợ nhân đạo ở 2 cửa khẩu biên giới của Syria, mà chỉ được phép thực hiện tại 1 cửa khẩu theo nội dung nghị quyết được đưa ra bỏ phiếu.

Theo nghị quyết trước đó, LHQ cho phép vận chuyển hàng cứu trợ nhân đạo tới người dân Syria mà không cần chấp thuận của chính quyền Damascus. Song lâu nay cả Mátxcơva và Bắc Kinh cho rằng, việc LHQ triển khai các phái bộ cứu trợ tới Syria là sự vi phạm chủ quyền của nước này.

Đại sứ Nga tại LHQ Vassily Nebenzia khẳng định, viện trợ xuyên biên giới không phải là "thần dược" cho vấn đề nhân đạo ở Syria. Phía Nga nhiều lần lo ngại các hoạt động viện trợ nhân đạo có thể bị các tay súng cực đoan lợi dụng cho mục đích riêng và đề nghị khi triển khai cần có sự phối hợp với chính quyền Syria. Trong khi đó, các nước phương Tây bác bỏ điều này, đồng thời nhấn mạnh hoạt động viện trợ xuyên biên giới là lựa chọn tin cậy duy nhất, vì dòng hàng viện trợ nhân đạo sẽ bị cản trở nếu Damascus kiểm soát.

Trước tình hình các bên không đồng thuận gia hạn nghị quyết, Phó Tổng thư ký LHQ phụ trách các vấn đề nhân đạo và điều phối cứu trợ khẩn cấp Mark Lowcock cảnh báo việc ngừng vận chuyển hàng nhân đạo xuyên biên giới tới Syria đang đe dọa tính mạng người dân tại khu vực Tây Bắc của nước này. Ông Lowcock cho biết có khoảng 2,8 triệu người, tương đương 70% dân số tại vùng Tây Bắc Syria, cần hỗ trợ nhân đạo khẩn cấp khi đa phần bị mất nhà cửa, phải sống trong các lều trại, đối mặt tình trạng suy dinh dưỡng.

Cuộc chiến kéo dài 9 năm tại Syria đã gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo khủng khiếp nhất trong lịch sử của quốc gia Trung Đông này. Việc nối lại các hoạt động hỗ trợ nhân đạo sẽ giúp hệ thống y tế của Syria đủ sức chịu đựng một đợt bùng phát dịch Covid-19 trên diện rộng (nếu xảy ra). Quan trọng hơn, chiếc "phao cứu sinh" này sẽ góp phần giúp 9,3 triệu người dân Syria thoát khỏi cảnh đói nghèo, bệnh tật và mất an ninh lương thực một cách trầm trọng.

Hoài Anh (t.h)