Pháp: Xuống đường ủng hộ 'vụ kiện chất độc da cam' của bà Trần Tố Nga
Tại quảng trường Cộng hòa ở thủ đô Paris (Pháp), chiều 4-5 (giờ địa phương), khoảng hơn 200 bạn bè Pháp và bà con kiều bào đã tập hợp cùng các tổ chức hội đoàn, bày tỏ sự ủng hộ với bà Trần Tố Nga và các nạn nhân da cam Việt Nam trong vụ kiện các tập đoàn hóa chất cung cấp chất diệt cỏ cho quân đội Mỹ sử dụng trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam.
Bà Trần Tố Nga. Ảnh: TTXVN
Nhiều chính trị gia, nghị sĩ cùng đại diện các đảng phái cánh tả, các nhà hoạt động phong trào đấu tranh vì môi trường đã tới tham dự.
Đại sứ Việt Nam tại Pháp, Trưởng phái đoàn Việt Nam, tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO), cùng đại diện Hội Nạn nhân chất độc da cam Việt Nam (VAVA) cũng bày tỏ sự chia sẻ và ủng hộ đối với bà Trần Tố Nga.
Hoạt động có ý nghĩa quan trọng này diễn ra trước thềm phiên điều trần tại Tòa phúc thẩm Paris, theo kế hoạch sẽ diễn ra vào sáng 7-5, nhằm tiếp tục xét xử vụ kiện của bà Trần Tố Nga, 82 tuổi, chống lại Bayer-Monsanto và 13 công ty khác sản xuất hoặc tiếp thị chất độc da cam/dioxin mà quân đội Mỹ sử dụng trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam, giai đoạn 1961-1971.
Đối mặt với những gã khổng lồ về hóa chất này, các luật sư William Bourdon và Bertrand Repolt sẽ bào chữa cho bà Trần Tố Nga, và cho hàng triệu nạn nhân của chất khai quang này tại Việt Nam.
Năm 2021, Tòa án Tư pháp Evry, nơi bà Trần Tố Nga nộp đơn khiếu nại lần đầu vào năm 2014, đã phán quyết khiếu nại này là “không thể chấp nhận được”, với lý do các công ty bị buộc tội được hưởng “quyền miễn trừ tài phán”, và việc họ tuân theo lệnh của quân đội Mỹ cho phép loại trừ họ khỏi mọi trách nhiệm.
Tuy nhiên, các luật sư của bà Trần Tố Nga đã chứng minh rằng trên thực tế, các công ty đã tự nguyện đáp ứng lời kêu gọi đấu thầu, trong đó việc mời thầu này không hề áp đặt nồng độ hóa chất độc hại dioxin nhiều như họ đã đưa vào trong thành phần của chất khai quang màu da cam được quân đội Mỹ sử dụng tại chiến trường Việt Nam. Do đó, bà Trần Tố Nga cùng luật sư biện hộ đã kháng cáo quyết định này và dẫn đến việc khởi kiện lại ba năm sau đó.
Dựa trên tình trạng miễn trừ quyền tài phán này và khả năng có hạn của Tòa án Evry trong việc đánh giá tính chất của vụ việc, vấn đề xét xử sẽ được diễn ra tại Tòa phúc thẩm Paris, trong đó phiên điều trần đầu tiên sẽ diễn ra vào ngày 7-5 tới.
Trong chiến tranh xâm lược Việt Nam, từ 1961 đến 1971, quân đội Mỹ đã rải hơn 80 triệu lít chất diệt cỏ, phần lớn là chất da cam/dioxin (hóa chất độc hại nhất mà con người biết từ trước đến nay) xuống 1/4 diện tích đất tự nhiên ở miền Trung và miền Nam Việt Nam.
Cuộc chiến tranh hóa học lớn nhất trong lịch sử này đã gây ra một thảm họa nhân đạo, sức khỏe và môi trường với những hệ quả vô cùng nặng nề và lâu dài: hơn 3 triệu người Việt Nam vẫn đang phải gánh chịu hậu quả vì ung thư và các bệnh do chất độc dioxin gây ra; khoảng 150.000 trẻ em, qua 4 thế hệ kể từ năm 1975 đến nay đã sinh ra với dị tật hoặc khuyết tật nghiêm trọng (thiếu chân tay, mù, điếc...); 1 triệu ha rừng nhiệt đới bị tàn phá cùng sự biến mất của nhiều loài động vật hoang dã; 400.000ha đất nông nghiệp bị ô nhiễm và cho đến nửa thế kỷ sau, di chứng của chất độc da cam vẫn còn tồn tại và gây nên những nỗi đau dai dẳng đến tận ngày nay.
