Phát động hai giải thưởng hiệu quả năng lượng năm 2025

Ông Đặng Hải Dũng - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) phát biểu khai mạc Lễ phát động.

Theo Ban tổ chức, các giải thưởng kỳ vọng đóng góp cho mục tiêu đạt mức tiết kiệm năng lượng từ 8-10% trong giai đoạn từ 2019 đến năm 2030 của Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2030.

Các giải thưởng hiệu quả năng lượng được tổ chức thường niên nhằm ghi nhận, tôn vinh những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp, những công trình xây dựng tiêu biểu trong việc thực hiện các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Giải thưởng cũng thúc đẩy, khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện giải pháp quản lý và công nghệ tiên tiến nhằm đưa ra thị trường các sản phẩm có tính năng kỹ thuật vượt trội, hiệu suất năng lượng cao, tiết kiệm năng lượng.

Điểm mới của giải thưởng năm 2025 là Ban tổ chức bổ sung hạng mục giải thưởng Giải pháp công nghệ hiệu quả năng lượng đổi mới, sáng tạo vào cơ cấu Giải thưởng Sản phẩm hiệu suất năng lượng cao nhất năm 2025. Việc bổ sung hạng mục giải thưởng Giải pháp công nghệ hiệu quả năng lượng đổi mới, sáng tạo năm 2025 là một nội dung quan trọng nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong doanh nghiệp, góp phần thực hiện thành công Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Theo ông Nguyễn Đình Hiệp - Chủ tịch Hội Khoa học và công nghệ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Việt Nam, Hội đồng giám khảo các giải thưởng là các chuyên gia đại diện các cơ quan nghiên cứu, các trường đại học, hiệp hội ngành nghề liên quan có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực năng lượng. Hội đồng sẽ làm việc với tinh thần khách quan, công tâm, minh bạch, dựa trên các thông số kỹ thuật để thực hiện đánh giá các giải pháp, công nghệ sử dụng, thiết bị, sản phẩm đăng ký giải thưởng.

Thời gian nhận hồ sơ tham gia giải thưởng bắt đầu từ ngày 25/9 đến hết ngày 15/11/2025. Sau khi thời gian nhận hồ sơ kết thúc, Hội đồng kỹ thuật giải thưởng sẽ tiến hành đánh giá và lựa chọn các doanh nghiệp, công trình, sản phẩm, đạt tiêu chí xét tặng giải thưởng. Ban tổ chức sẽ nhận hồ sơ theo cả 2 hình thức là bản giấy và bản điện tử; và tạo điều kiện hỗ trợ tối đa cho doanh nghiệp trong quá trình gửi hồ sơ tham dự giải thưởng. Công bố và trao giải dự kiến tổ chức vào tháng 12/2025.

Theo Ban tổ chức, các giải thưởng kỳ vọng đóng góp cho mục tiêu đạt mức tiết kiệm năng lượng từ 8-10% trong giai đoạn từ 2019 đến năm 2030 của Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2030.

Ông Đặng Hải Dũng, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) cho biết theo báo cáo thống kê năng lượng mới nhất, tiêu thụ năng lượng của ngành công nghiệp tại Việt Nam chiếm hơn 50% tổng tiêu thụ năng lượng toàn quốc. Qua các khảo sát, đánh giá thực tế, ngành công nghiệp Việt Nam có thể tiết kiệm từ 20 đến 30% mức tiêu thụ năng lượng. Đối với các công trình xây dựng, với tỷ lệ gia tăng diện tích sàn đưa vào sử dụng hàng năm trên 40%, tiềm năng tiết kiệm năng lượng trong các công trình xây dựng tại Việt Nam ước tính từ 30 đến 35%. Những con số trên cho thấy dư địa tiết kiệm năng lượng trong các lĩnh vực còn rất lớn.

Thông tin về các giải thường, Ban tổ chức cho biết: Giải thưởng Hiệu quả năng lượng trong công nghiệp được tổ chức lần đầu tiên năm 2017. Đến nay, giải thưởng đã ghi nhận sự tham gia của hơn 220 doanh nghiệp với 1.360 giải pháp tiết kiệm năng lượng. Bộ Công Thương và VECEA đã vinh danh 109 cá nhân qua giải thưởng này.

Giải thưởng Hiệu quả năng lượng trong công trình xây dựng sau 4 năm triển khai đã thu hút 133 đơn vị cùng gần 1.000 giải pháp tiết kiết kiệm năng lượng. 73 công trình thuộc hạng mục công trình xây dựng mới và công trình cải tạo đáp ứng các tiêu chí của giải thưởng đã được tôn vinh và trao chứng nhận.

Giải thưởng Sản phẩm hiệu suất năng lượng cao nhất qua 5 năm tổ chức đã có gần 600 sản phẩm được công nhận và dán nhãn hiệu suất năng lượng cao nhất, 18 thương hiệu đã được Bộ Công Thương tôn vinh. Các sản phẩm đạt tiêu chuẩn Hiệu suất năng lượng cao nhất sẽ được dán nhãn chứng nhận của Bộ Công Thương với mã QR đi kèm khi lưu thông sản phẩm, hàng hóa ra thị trường.

Cũng trong khuôn khổ sự kiện, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội nghị “Phổ biến chính sách pháp luật về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, ứng phó biến đổi khí hậu”.

Ông Phạm Thành Trung - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế khẳng định: “Biến đổi khí hậu đang tác động sâu rộng đến phát triển kinh tế - xã hội, an ninh năng lượng và đời sống người dân. Cam kết đạt phát thải ròng bằng ‘0’ vào năm 2050 tại COP26 là minh chứng cho quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong tiến trình chuyển dịch năng lượng công bằng và bền vững”.

Theo ông Phạm Thành Trung, những năm qua, nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cùng sự chung tay của cộng đồng doanh nghiệp và người dân, nhiều kết quả tích cực đã được ghi nhận. Nhiều địa phương xây dựng kế hoạch hành động cụ thể; nhiều doanh nghiệp triển khai quản trị năng lượng, thay thế thiết bị hiệu suất cao, thực hiện kiểm toán năng lượng định kỳ. Các phong trào “hộ gia đình xanh”, “tòa nhà xanh”, “chiếu sáng hiệu quả” đã tạo hiệu ứng lan tỏa trong xã hội. Tuy vậy, chi phí đầu tư lớn, thiếu công cụ tài chính phù hợp, năng lực quản trị năng lượng chưa đồng đều, dữ liệu báo cáo chưa chuẩn hóa, và đặc biệt là nhận thức xã hội vẫn còn hạn chế.

Tại kỳ họp thứ 9 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, có hiệu lực từ ngày 1/5/2026. Để đưa chính sách vào thực tiễn, ông Phạm Thành Trung nhấn mạnh 7 nhóm giải pháp sau: Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, đồng bộ hóa kế hoạch sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả với chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh và quy hoạch năng lượng; quy định rõ trách nhiệm của cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm, ban hành lộ trình thay thế thiết bị lạc hậu và tăng cường cơ chế giám sát, chế tài; Thứ hai, chuẩn hóa kiểm toán và quản trị năng lượng trong doanh nghiệp. Theo đó, các cơ sở trọng điểm phải thực hiện kiểm toán năng lượng đúng hạn, xây dựng kế hoạch tiết kiệm khả thi, có mục tiêu và mốc kiểm chứng hàng năm; bố trí cán bộ quản lý năng lượng đủ năng lực, áp dụng hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế; Thứ ba, thúc đẩy quản lý nhu cầu điện và chuyển đổi số trong quản lý phụ tải. Đây được xem là chìa khóa tối ưu hóa hệ thống trong bối cảnh tỷ trọng năng lượng tái tạo ngày càng tăng; mở rộng thí điểm, chuẩn hóa quy trình tham gia cơ chế chia sẻ lợi ích, tích hợp công cụ số trong đo đếm, điều khiển thông minh và xây dựng cơ sở dữ liệu năng lượng dùng chung; Thứ tư, nâng chuẩn hiệu suất năng lượng, khuyến khích doanh nghiệp đổi mới công nghệ, đầu tư thiết bị hiện đại với chi phí hợp lý; phối hợp xây dựng và cập nhật các tiêu chuẩn ngành; Thứ năm, huy động tài chính xanh và thúc đẩy mô hình ESCO để tháo gỡ khó khăn về vốn đầu tư ban đầu. Cùng với đó, các định chế tài chính cần phối hợp với cơ quan quản lý và doanh nghiệp xây dựng tiêu chí lựa chọn, đo lường và phân bổ vốn phù hợp; Thứ sáu, gắn tiết kiệm năng lượng với thị trường carbon. Doanh nghiệp cần chủ động kiểm kê phát thải, xác định đường cơ sở và lựa chọn giải pháp giảm nhẹ chi phí thấp, trong đó tiết kiệm năng lượng mang lại hiệu quả tức thì; Thứ bảy, đẩy mạnh truyền thông đi sâu vào các câu chuyện cụ thể, dễ nhân rộng; đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý, chuyên gia kiểm toán năng lượng và cán bộ thực thi pháp luật.

Thái Phương