Phát hiện bệnh lao và lao kháng thuốc bằng xét nghiệm phân tử nhanh

Giám đốc Chương trình Lao toàn cầu của WHO, Tiến sĩ Tereza Kasaeva cho biết, việc sử dụng các xét nghiệm phân tử nhanh để làm xét nghiệm ban đầu trong chẩn đoán bệnh lao có lợi hơn việc dùng kính hiển vi soi đờm vì chúng có độ chính xác cao trong chẩn đoán, mang lại sự cải tiến trong việc phát hiện sớm bệnh lao và lao kháng thuốc.

Trong hướng dẫn của WHO đã khuyến nghị một số phương pháp chẩn đoán bệnh lao mới, bao gồm:

- Việc sử dụng xét nghiệm Xpert MTB / RIF, xét nghiệm Xpert Ultra và xét nghiệm Truenat làm xét nghiệm ban đầu để chẩn đoán lao phổi và phát hiện sự kháng rifampicin. Các xét nghiệm này thay thế kính hiển vi soi đờm và nuôi cấy vi trùng.

- Việc sử dụng xét nghiệm Xpert MTB / RIF và xét nghiệm Xpert Ultra để chẩn đoán chính xác hơn tình trạng bệnh lao và sự kháng rifampicin ở trẻ em, trong các mẫu bệnh phẩm cụ thể như đờm, phân, mẫu vật trong mũi họng và dạ dày.

- Việc sử dụng xét nghiệm Xpert MTB / RIF và xét nghiệm Xpert Ultra để chẩn đoán chính xác hơn tình trạng bệnh lao và sự kháng rifampicin ở những bệnh nhân mắc lao ngoài phổi.

Xét nghiệm Xpert MTB Rif đã được sử dụng trên toàn thế giới từ năm 2010, còn xét nghiệm Xpert Ultra và xét nghiệm Truenat là những công nghệ mới.

Theo tiến sĩ Tereza Kasaeva, hiện tại, chúng ta cần khẩn trương đảm bảo quyền tiếp cận toàn cầu đối với các xét nghiệm phân tử nhanh này. Điều này sẽ tác động tích cực đến việc giảm lây lan bệnh và cho phép người bệnh được điều trị sớm hơn, từ đó sẽ có tiên lượng bệnh tốt hơn.

Những nỗ lực nhanh chóng để chẩn đoán bệnh lao và lao kháng thuốc là rất cần thiết để chấm dứt đại dịch lao toàn cầu và đạt được các mục tiêu của tuyên bố chính trị của cuộc họp cấp cao của Liên hợp quốc, Chiến lược phòng chống lao của WHO, Mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc, bảo hiểm y tế toàn cầu và mục tiêu ba tỷ của Chương trình làm việc chung của WHO.

Bệnh lao kháng thuốc là tình trạng vi khuẩn lao không bị tiêu diệt bởi các loại thuốc đặc trị. Điều này gây khó khăn và tốn kém hơn nhiều trong việc điều trị bệnh lao. Mắc lao thông thường đã nguy hiểm, mắc lao kháng thuốc thì mức độ nguy hiểm càng tăng lên nhiều lần. Bởi nếu không được phát hiện sớm và điều trị triệt để, bệnh nhân lao kháng thuốc có nguy cơ tử vong cao, đồng thời trở thành “tác nhân” lây truyền vi khuẩn lao kháng thuốc cho những người xung quanh, gây nên những hậu quả khôn lường về sức khỏe, kinh tế cho gia đình và xã hội.

Hà Phương

(Theo WHO 2020)