Phát hiện đá cổ nhất trên Trái Đất

Loại đá thuộc Vành đai đá xanh Nuvvuagittuq mới được phát hiện có tuổi đời lên tới 4,16 tỷ năm. Ảnh: Jonathan O'Nei.

Các nhà khoa học tại Đại học Ottawa vừa công bố một phát hiện gây chú ý trong ngành địa chất. Họ phát hiện ra rằng những tảng đá thuộc Vành đai đá xanh Nuvvuagittuq, nằm bên bờ Vịnh Hudson ở Quebec (Canada) có thể là những tảng đá cổ nhất từng được biết đến trên Trái Đất. Kết quả nghiên cứu mới cho thấy tuổi đời của các khối đá này lên tới 4,16 tỷ năm, tiệm cận thời điểm Trái Đất mới hình thành.

Vành đai Nuvvuagittuq từ lâu được biết đến là nơi chứa nhiều loại đá cổ đại. Tuy nhiên, độ tuổi chính xác của chúng vẫn là chủ đề gây tranh cãi trong giới nghiên cứu. Vào năm 2008, một số nghiên cứu sử dụng phương pháp đồng vị samarium-neodymium từng cho thấy loại đá tại đây có thể lên tới 4,3 tỷ năm tuổi. Tuy nhiên, kết luận này vấp phải phản đối vì lo ngại mẫu đá đã bị nhiễm tạp chất, khiến con số có thể bị đẩy cao hơn thực tế.

Trong nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Science ngày 26/6, nhóm khoa học do giáo sư Jonathan O’Neil dẫn đầu đã sử dụng 2 kỹ thuật xác định niên đại độc lập để phân tích một mẫu đá magma. Trong đó, cả 2 phương pháp đều cho kết quả trùng khớp là 4,16 tỷ năm. Điều này giúp củng cố giả thuyết rằng đây thực sự là một trong những phần vỏ Trái Đất đầu tiên còn sót lại.

"Việc có được mẫu vật còn nguyên vẹn từ thời kỳ đầu của Trái Đất thực sự rất quý giá. Chúng giúp chúng ta hiểu thêm về cách Trái Đất phát triển từ một hành tinh còn nóng chảy thành nơi có thể nuôi dưỡng sự sống", Giáo sư Mark Reagan, chuyên gia về đá núi lửa tại Đại học Iowa nhận định

Đá Nuvvuagittuq có thể xác lập kỷ lục vật thể đá cổ nhất trên hành tinh. Ảnh: Jonathan O'Neil/.

Với tuổi thọ vượt xa so với các mẫu đá nổi tiếng khác như khối Acasta Gneiss (khoảng 4 tỷ năm) hay tinh thể zircon ở Australia (4,4 tỷ năm nhưng không nguyên vẹn), đá Nuvvuagittuq có tiềm năng xác lập kỷ lục mới cho vật thể đá cổ nhất trên hành tinh.

Tuy nhiên, phát hiện khoa học này cũng đặt ra thách thức trong công tác bảo tồn. Khu vực nghiên cứu nằm trên đất của cộng đồng người Inuit tại Inukjuak. Trong quá khứ, một số tảng đá đã bị di dời khỏi vị trí ban đầu, khiến cư dân địa phương lo ngại.

"Chúng tôi hiểu sự quan tâm của giới nghiên cứu đối với khu vực này, nhưng không muốn có thêm thiệt hại nào nữa", ông Tommy Palliser, quản lý đất đai tại Pituvik Landholding Corporation chia sẻ. Cộng đồng Inuit đang thúc đẩy kế hoạch thành lập một công viên cấp tỉnh để vừa bảo vệ khu vực vừa tạo điều kiện nghiên cứu hợp pháp, bền vững.

Phát hiện về đá Nuvvuagittuq không chỉ góp phần định nghĩa lại lịch sử địa chất Trái Đất mà còn mở ra cánh cửa khám phá về điều kiện hình thành sự sống trên hành tinh xanh.

Minh Hoàng