Phát hiện dấu tích của sinh vật khủng khiếp thích 'xơi tái' khủng long

Hình in 3D phiên bản xương hóa thạch của khủng long K.atrox được tìm thấy tại Argentina. (Nguồn: CNN)

Cách nay hàng chục triệu năm, trên Trái đất có sự tồn tại của một loài thú săn mồi thuộc hàng đầu của chuỗi thức ăn trông giống cá sấu khổng lồ.

Sinh vật này chuyên sử dụng kỹ thuật rình rập để săn mồi trên những vùng đất ngập nước ẩm ướt ở phía Nam Patagonia (bao gồm một phần Argentina và Chile). Với chiều dài lên tới 3,5 mét và cân nặng khoảng 250 kg, nó sẽ giết và ăn thịt bất cứ thứ gì nằm trong phạm vi tấn công, kể cả một số loài khủng long.

Hóa thạch của sinh vật kể trên, bao gồm khung xương, hộp sọ và hàm, mới được các nhà khoa học phát hiện tại một khu vực khảo sát ở Argentina. Họ xếp nó vào nhóm "siêu ăn thịt", nhóm của những sinh vật có chế độ ăn ít nhất 70% là thịt.

Họ đặt cho nó cái tên Kostensuchus atrox và mô tả nó như một loài mới thuộc họ peirosaurid crocodyliform. Đây là một nhóm họ hàng cổ xưa của cá sấu hiện đại. K.atrox là loài crocodyliform đầu tiên được tìm thấy trong tầng địa chất Chorrillo Formation của Argentina, có niên đại cách đây khoảng 70 triệu năm, vào cuối kỷ Phấn trắng (kéo dài từ 145 triệu đến 66 triệu năm trước). Đây cũng là hóa thạch đầy đủ nhất của nhóm này được phát hiện cho tới nay.

Trong vai trò loài thú săn mồi lớn thứ hai từng được phát hiện ở khu vực, K. atrox cũng là một trong những loài crocodyliform lớn nhất. Thông tin đã được các nhà nghiên cứu công bố ngày 27/8 trên tạp chí PLOS One.

“Loài này tương đương với sư tử trong họ nhà mèo vậy,” tiến sĩ Fernando Novas, nhà cổ sinh vật học tại Quỹ Lịch sử Tự nhiên Félix de Azara thuộc Đại học Maimónides ở Buenos Aires, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết trong một email gửi trang tin CNN.

Những hóa thạch khác từng được tìm thấy ở tầng địa chất Chorrillo cho thấy K. atrox từng sinh sống trong một môi trường sống đa dạng, nơi có sự hiện diện của khủng long, các loài bò sát khác, sinh vật lưỡng cư và thậm chí cả một tổ tiên từ kỷ Phấn trắng của thú mỏ vịt hiện đại.

Với chiếc đầu khổng lồ, hàm răng khỏe và răng lớn, K. atrox hoàn toàn có thể săn khủng long ăn cỏ và bảo vệ thành quả săn mồi của nó trước những khủng long ăn thịt khác. Điều này khiến crocodyliform trở thành một phần quan trọng trong hệ sinh thái trên cạn, theo đánh giá của Novas.

Việc phát hiện K. atrox ở khu vực xa hơn về phía Nam đã mở rộng đáng kể phạm vi mà người ta đã biết về nhóm bò sát cổ xưa và đáng sợ này. Phát hiện mới cũng cho thấy rằng các loài crocodyliform “không chỉ giới hạn hoạt động ở những vùng khô nóng tại Brazil và Bắc Patagonia, mà còn di chuyển sang môi trường ôn đới”.

Những chiếc răng dùng để cắn, xé con mồi

Novas thuộc một nhóm các nhà cổ sinh vật học đã cùng phát hiện hóa thạch K. atrox vào tháng 3/2020 khi đang khai quật hóa thạch khác của một loài khủng long ăn thực vật cỡ lớn. Nhóm lập tức ấn tượng với sự nguyên vẹn của hóa thạch.

Qua thời gian nhiều triệu năm nhưng bộ xương vẫn gần như còn nguyên vẹn, chỉ thiếu phần đuôi và một số xương chi. Hộp sọ cũng ở trong tình trạng tốt đến mức răng của sinh vật vẫn còn lớp men phủ.

Hàm răng của sinh vật khá nhọn và có phần rìa như lưỡi cưa, được nhóm nghiên cứu đánh giá là dùng để “đâm xuyên và xé thịt con mồi cỡ lớn”. Loài này có dáng đi thẳng đứng, cao hơn so với tư thế bò sát của cá sấu hiện đại. Vị trí của chi trước cho thấy nó có thể từng sống bán thủy sinh.

“Đây là một loài động vật thực sự thú vị, một phần vì nó trông rất giống với nhiều họ hàng khác của cá sấu,” tiến sĩ Keegan Melstrom, nhà cổ sinh vật học tại Đại học Trung Oklahoma, người không tham gia nghiên cứu mới, chia sẻ với CNN. Những điểm tương đồng này là ví dụ rõ nét về cái gọi là quá trình tiến hóa hội tụ, khi các loài không có quan hệ gần gũi lại phát triển những đặc điểm tương tự.

“Nghe có vẻ không hợp lý, nhưng cá sấu thời kỳ đó trông khác và có hệ sinh thái cũng không giống với cá sấu hiện đại,” Melstrom nói với CNN qua email. “Những gì hóa thạch này cho thấy là các nhóm họ hàng khác nhau của cá sấu đã liên tục và độc lập tiến hóa để có ngoại hình và lối sống giống với cá sấu hiện đại. Chúng (các crocodyliform) liên tục biến đổi từ những kẻ săn mồi trên cạn thành động vật săn mồi bán thủy sinh và tiến hóa hình dáng giống nhau trong quá trình đó. Nhóm tác giả đã làm rất tốt trong việc làm rõ điều này.”

Dù có những nét tương đồng, K. atrox vẫn khác biệt so với cá sấu hiện đại ở một số đặc điểm quan trọng. Ví dụ, lỗ mũi của nó hướng ra phía trước, còn mắt lại nằm ở hai bên hộp sọ. Trong khi đó, ở cá sấu hiện đại, mắt và lỗ mũi nằm cao hơn trên hộp sọ. Đặc điểm này cho phép chúng rình mồi khi phần lớn cơ thể vẫn nằm dưới nước.

“Bằng chứng giải phẫu cho thấy K.atrox đi săn trên cạn, nơi có những loài khủng long ăn thực vật cỡ trung sinh sống,” Novas cho biết.

“Nhiều bí mật hơn” đang chờ được khám phá

Là một sinh vật ăn thịt cỡ lớn, K. atrox đã thống trị môi trường sống của nó. Nhưng đặc điểm này cũng có thể là yếu tố dẫn đến sự diệt vong của loài. Trong khi K. atrox và nhiều loài crocodyliform cỡ lớn không thể sống sót qua sự kiện tuyệt chủng hàng loạt vào cuối kỷ Phấn trắng, các nhóm cá sấu khác đã tồn tại. Theo Melstrom, điều này xảy ra có lẽ một phần nhờ những sinh vật sống sót mang kích thước nhỏ hơn và chế độ ăn đa dạng hơn.

“Đầu năm nay, tôi có nêu giả thuyết rằng chế độ siêu ăn thịt khiến một nhóm sinh vật dễ tuyệt chủng hơn trong các sự kiện diệt vong hàng loạt so với những loài nhỏ hơn,” ông nói, “Đường như đây là điều đã xảy ra (với K.atrox).”

Trong bước đi tiếp theo, để tìm hiểu thêm về chế độ ăn, môi trường sống và cách săn mồi của K.atrox, các nhà khoa học muốn xem xét sâu hơn phần răng hóa thạch mới tìm thấy. Hình ảnh cấu trúc bên trong mô xương có thể tiết lộ thêm về tốc độ tăng trưởng và tuổi thọ của chúng.

Ngoài ra, những bất thường ở các đốt sống cũng “cần được nghiên cứu thêm với sự tham gia của các bác sĩ thú y chuyên nghiên cứu bệnh lý", như lời của Novas. Ông tin rằng hóa thạch mới tìm thấy của K.atrox chắc chắn còn chứa đựng trong nó nhiều bí mật, những thứ sẽ được hé lộ trong vài năm tới đây.

(Vietnam+)