Phát hiện loài rắn mới tại vùng núi cao Hoàng Liên

Đầu tháng 9/2023, Vườn Quốc gia Hoàng Liên (Trung tâm Cứu hộ, bảo tồn và phát triển sinh vật Hoàng Liên), Hiệp hội Động vật Luân Đôn (Anh), Tổ chức Indo-Myanmar Conservation (Việt Nam) và Bảo tàng Quốc gia Úc công bố một loài rắn mới vừa phát hiện tại khu vực núi cao Hoàng Liên (Lào Cai).

Loài rắn Rhabdophis hmongorum được phát hiện tại vùng núi cao Hoàng Liên.

Loài rắn này có tên khoa học là Rhabdophis hmongorum, còn được gọi là rắn hoa cỏ H'mông. Tên loài được đặt theo tên dân tộc H'mông để tri ân những người H'mông dẫn đường đã đồng hành với nhóm tác giả trong quá trình thực hiện dự án bảo tồn các loài lưỡng cư, bò sát trên dãy Hoàng Liên Sơn (Fansipan) từ năm 2017 tới nay.

Loài rắn mới này được tìm thấy ở độ cao 2.600 m trên dãy Hoàng Liên. Đây là loài thứ 32 trong giống rắn hoa cỏ Rhabdophis trên thế giới và là loài thứ 9 tại Việt Nam.

Một số đặc điểm nhận dạng loài mới như sau: Cơ thể hình trụ, chiều dài thân là 409 mm (tính từ mõm tới huyệt), đuôi dài 106 mm; có 17 hàng vảy quanh thân ở gần cổ, 17 hàng vảy ở giữa thân và 15 hàng vảy quanh thân ở gần lỗ huyệt; bụng có 151 hàng vảy, dưới đuôi có 59 hàng vảy chia; vảy lưng có gờ với 5 hàng giữa lưng phát triển nhất. Loài rắn này có 25 răng lá mía, với 2 răng trong cùng phát triển và dài nhất; toàn thân màu xám hồng, mắt màu đen với con ngươi màu đồng ở phần trên; cằm màu trắng xám; mặt bụng có các vảy màu nâu, sáng óng ánh.

Bài báo về loài rắn mới - Rhabdophis hmongorum được công bố trên Tạp chí phân loại động vật Zootaxa (Auckland, New Zealand), số ra 5343 (2) ngày 7/9/2023.

Loài rắn mới có thể phân biệt với các loài khác trong cùng giống bởi đặc điểm số răng hàm trên, các đặc điểm vảy ở thân và khác biệt về di truyền với sự sai khác khoảng 4% ở một đoạn trình tự gen ti thể (cytb). Một mẫu vật thu thập từ khu vực Hồng Hà, tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) đã được công bố trình tự di truyền trên ngân hàng gen có sự trùng khớp với mẫu vật được mô tả. Điều này cho thấy vùng phân bố của loài rắn mới không giới hạn ở Việt Nam mà cả ở Trung Quốc. Các nghiên cứu tiếp theo cần được tiến hành nhằm tìm hiểu về vùng phân bố cũng như lịch sử tự nhiên và các đặc điểm sinh học của loài này.

Khám phá mới cho thấy sự đa dạng các loài bò sát ở Vườn Quốc gia Hoàng Liên còn rất lớn và cần tiếp tục được quan tâm nghiên cứu. Đây là loài bò sát mới được tìm thấy sau 12 năm tại Vườn Quốc gia Hoàng Liên (lần cuối một loài bò sát được mô tả ở Hoàng Liên là năm 2011).